Επιτρέπεται να τραγουδούν εις την Σλαβική; Με αφορμή τα οσα διαδραματίζονται στα πανηγύρια της Φλώρινας. - VETONEWS Ειδήσεις από Κοζάνη, Γρεβενά, Καστοριά, Πτολεμαΐδα, Φλώρινα, Μακεδονία και όλη την Ελλάδα

του Σπύρου Κουταβά

Με αφορμή την απαγόρευση των τοπικών εκδηλώσεων που διοργανώνουν Πολιτιστικοί και Αθλητικοί σύλλογοι σε Σλαβόφωνα χωριά της Φλώρινας ένα παράξενο μείγμα ανθρώπων αρχίζει και εμφανίζεται στο δημόσιο λόγο, ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα και λιγότερο στην επίσημη αρθρογραφία, θυμίζοντας εποχές που η Φλώρινα φέρει ως βαθύ ιστορικό και κοινωνικο τραύμα. Έφτασαν στο σημείο να ισχυρίζονται ότι «όποιοι θέλουν να τραγουδούν Σκοπιανά τραγούδια, να πάνε να ζήσουν 10 χλμ πιο βόρεια» εννοούν στην Βόρεια Μακεδονία μιας κι η Φλώρινα βρίσκεται στην οριογραμμή των συνόρων.

Αυτοί που ξεστομίζουν τέτοιες προτροπές γνωρίζουν ότι πολλοί Φλωρινιώτες που έλαβαν μέρος στον Εμφύλιο δεν μπόρεσαν ποτέ να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ούτε ακόμη και τα παιδιά τους, αφού το ελληνικό κράτος τους είχε αφαιρέσει την Ελληνική ιθαγένεια και τους είχε δεσμεύσει την περιουσία τους. Τα Σλαβόφωνα χωριά της Φλώρινας σε ότι αφορά την ομιλία της Γλώσσας τους όσο και την έκφραση των πολιτιστικών δρώμενων τους, χοροί και πανηγύρια, πέρασαν σε καθεστώς αυστηρής επιτήρησης, Στα μέσα της πρώτης δεκαετίας μετά τον εμφύλιο, το ελληνικό Κράτος με τους μηχανισμούς του προσπαθούσε να αποτρέψει με κάθε τρόπο στους Σλαβόφωνους να μιλάνε την γλώσσα τους. Αυτό γινόταν πρώτα στο σχολείο που τα παιδιά έτρωγαν το «ξύλο της αρκούδας» από Κρητικούς και Μανιάτες δασκάλους όταν τους ξέφευγε καμία «μακεδόνικη» κουβέντα και ακολούθως προσπάθησαν να δεσμεύσουν τους μεγαλύτερους με δημόσιες τελετές ότι δεν θα ξαναμιλήσουν την Γλώσσα τους την οποία μάθαιναν συνήθως από τις γριές η από την μάνα της οικογένειας.

Είναι οι περίφημες «δημόσιες τελετές ορκωμοσίας» που γινόταν σε πολλά χωριά της Φλώρινας και της Κοζάνης όπου με την παρουσία του  παππά, της αστυνομίας, και του Στρατού, οι μεγάλοι ορκίζονταν ότι «δεν ξαναμιλήσουν την σλαβική πάρα μόνο την ελληνική Γλώσσα».

Την ίδια περίοδο τα τραγούδια που λέγανε οι γριές στο σπίτι η σε γλέντια της οικογένειας και οι πιο θαρραλέοι σε  άλλες εκδηλώσει των χωριών,  νανουρίσματα, μοιρολόγια, ερωτικά, τραγούδια της αγάπης, της προσμονής, του αποχαιρετισμού, της λεβεντιάς, τραγούδια που μιλάνε για την καθημερινότητα των ανθρώπων στο ύπαιθρο, ξαφνικά  έπαψαν να έχουν στίχο. Μιλάμε για την περίοδο του ξεκινά από την δικτατορία του Μεταξά και φθάνει έως στα μέσα του 2015. Δεν είναι φοβερό; Μπορεί να το φανταστεί κάποιος Κρητικός, Πελοποννήσιος Μανιάτης η Θεσσαλός ότι για 70 σχεδόν χρόνια δεν θα μπορεί να τραγουδά ότι έχει σχέση με την δημοτική παράδοση του τόπου του; Ε αυτό συνέβη στα σλαβόφωνα χωριά σε όλη την Δυτική και Κεντρική Μακεδονία.

Όμως τα τελευταία χρόνια ορισμένοι θαρραλέοι νεολαίοι άρχισαν να σιγά σιγά να βάζουν στίχο στα τραγούδια που μέχρι σήμερα τα χόρευαν σιωπηλά. Στην αρχή η ορχήστρα έπαιζε αυτά τα τραγούδια μετά τις μια τα ξημερώματα αλλά σε πολύ σύντομο χρόνο δεν υπάρχει πανηγύρι  που να μην ξεκινά με τραγούδια που διαθέτουν στίχο.

Το εγχείρημα να ξαναμπούν οι στίχοι στους μουσικούς σκοπούς δεν είναι εύκολη υπόθεση καθότι τα τραγούδια που μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα  λόγω του καθεστώτος της απαγόρευσης ‘’χάθηκαν’’ η ξεχάστηκαν στην λήθη του χρόνου τα λόγια τους αφού οι γενιές που τα γνώριζαν έφυγαν από την ζωή. Έτσι σε ορισμένα τραγούδια εισήλθαν στίχοι που γράφτηκαν στο σημερινό πλαίσιο έκφρασης και ζωής. Ας μην μας δυσαρεστεί λοιπόν το γεγονός  ότι μπορεί να ακούγονται και ‘’λάσπες’’ γιατί το ίδιο συμβαίνει ως προς την αισθητική και ποιότητα με τα νεοδημοτικά η νεοποντιακά που ακούγονται στο Θεσσαλικό κάμπο και στα γλέντια σε προσφυγικά χωριά της Δυτ και Κεντρικής Μακεδονίας.

 Όσοι έχουν βρεθεί τα τελευταία χρόνια σε πανηγύρια στα χωριά της Φλώρινας  μιλούν για πρωτοφανή έκρηξη συμμετοχής και χαράς με εκατοντάδες νεολαίους να τρέχουν από πανηγύρι σε πανηγύρι προκειμένου  να χορτάσουν και να γιορτάσουν τραγούδια και στίχους στην γλώσσα τους .

Αυτή λοιπόν η έκρηξη  συμμετοχής της νέας γενιάς να χορεύει μέχρι πρωίας δεν άρεσε κι ούτε αρέσει στο «βαθύ κράτος» που στο πλαίσιο της επιτήρησης και του φρονηματισμού των κατοίκων του έχει εγκατασταθεί στην Φλώρινα μετά τον Εμφύλιο. Το είδαμε ολοφάνερα να ξετυλίγεται ολόπλευρα στις οργανωμένες διαμαρτυρίες  στα γυρίσματα των  ταινιών του Θόδωρου Αγγελόπουλου στην επίδειξη δύναμης της Χρυσής Αυγής στην πρώτη δεκαετία του 2000 αλλά και στην επίδειξη δύναμης που επέλεξαν να κάνουν διάφορες εθνικιστικές οργανώσεις πριν από τρία χρόνια πάλι στην Φλώρινα, την οποία θεωρούν κάτι ως προμαχώνα των ιδεών τους και το βλέπουμε και τώρα που μιλούν για «σκοπιανή και αλυτρωτική προπαγάνδα» μέσω των πανηγυριών.

Αυτό που θα πρέπει να επισημανθεί είναι ότι δεν μπορεί σε καμία περίπτωση με την επίκληση οποιασδήποτε δικαιολογίας να επιτραπεί να ολισθήσουμε σε πρακτικές απαγόρευσης η περιορισμού των τραγουδιών. Ας το προσέξουν όσοι εκ της θέσεως τους διαθέτουν ρόλους στην αυτοδιοίκηση και πολύ περισσότερο όσοι έχουν ρόλους και αποστολή στον Πολιτισμό.

Προξενεί εντύπωση ότι οι εκατοντάδες δραστήριοι Πολιτιστικοί σύλλογοι της δυτικής Μακεδονίας  που δεν έχουν σχέση με τις Σλαβόφωνα χωριά δεν είπαν κάποια κουβέντα έστω για λόγους αρχής ότι η πολιτιστική έκφραση και το τραγούδι δεν λογοκρίνονται ούτε απαγορεύονται γιατί  ως πρακτική θυμίζουν άλλες εποχές.