του Μανώλη Πλιάκη*
Στον σύγχρονο κόσμο του αθλητισμού η μεγιστοποίηση της απόδοσης και η διάκριση απαιτεί προσαρμογές σε πολλά επίπεδα. Η θέση της Αμερικανικής Ένωσης Διαιτολόγων (ADA), και του Αμερικανικού Κολεγίου Αθλητικής Ιατρικής (ACSM) είναι ότι η φυσική δραστηριότητα, η αθλητική απόδοση και η σωματική ανάκτηση από την άσκηση ενισχύονται από την βέλτιστη διατροφή. Για το λόγο αυτό η συμμετοχή του διαιτολόγου στη συμβουλή-εκπαίδευση-παρέμβαση καθίσταται αναγκαία ...
είτε σε αθλητές υψηλού επιπέδου είτε σε ελεύθερα ασκούμενους.
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτή η έννοια της αθλητικής διατροφής καλό θα ήταν να κάνουμε ένα απλό διαχωρισμό της άσκησης σε διάφορες κατηγορίες. Έτσι θα αναφερθούμε στον ρόλο της αθλητικής διατροφής στα ομαδικά αθλήματα, στα ατομικά αθλήματα, στην σωστή ανάπτυξη ενός παιδιού και τέλος στους «ερασιτέχνες» αθλητές.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΟΜΑΔΙΚΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ
Στα ομαδικά αθλήματα συμπεριλαμβάνονται όλα τα γνωστά σπορ όπως ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ και άλλα. Η διατροφική παρέμβαση σε αθλητικές ομάδες οφείλει να είναι μια ολοκληρωμένη παρέμβαση, λαμβάνοντας υπόψη πρακτικά ζητήματα όπως η οικονομική δυνατότητα της ομάδας καθώς και οι προσωπικές ανάγκες κάθε αθλητή. Οι βασικότεροι στόχοι της αθλητικής διατροφής στα ομαδικά αθλήματα είναι η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των αθλητών κατά την δύσκολη περίοδο της προετοιμασίας, η επαρκής ενυδάτωση και υδατανθράκωση πριν από κάθε αγώνα, αλλά και η αποκατάσταση των αθλητών μετά από μια δύσκολη προπόνηση ή μετά από κάθε αγώνα.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΑΤΟΜΙΚΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ
Στα ομαδικά αθλήματα συμπεριλαμβάνονται όλα τα ατομικά αγωνίσματα όπως στίβος, πυγμαχία, tae kwon do και άλλα. Η διατροφική παρέμβαση στοχεύει όχι μόνο να βελτιώσει τις ατομικές επιδόσεις κάθε αθλητή αλλά και να καλύψει όλες του τις ανάγκες σε βιταμίνες, μέταλλα και ενέργεια. Στα ατομικά αθλήματα ο κάθε αθλητής συναγωνίζεται εκτός από τον αντίπαλο και με τον ίδιο του τον εαυτό, κάτι που σημαίνει ότι η διατροφή του πρέπει να είναι απόλυτα εξατομικευμένη με τον αγώνισμα του, το βάρος του (σε κάποια αθλήματα όπως για παράδειγμα η πυγμαχία έχουν σημασία ακόμη και μερικά γραμμάρια), την καθημερινότητα του, το επίπεδο προπόνησης και τους στόχους του. Στα ατομικά αθλήματα η απόδοση και η επίδοση εξαρτώνται εκτός από την διατροφή και από άλλους παράγοντες όπως ο καλός ύπνος και η κατάλληλη ψυχολογική προετοιμασία.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΚΟΥΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ
Η σωστή σωματική και πνευματική ανάπτυξη ενός παιδιού είναι έννοιες συνυφασμένες με την φυσική δραστηριότητα και την σωστή διατροφή στην παιδική ηλικία. Έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι όσα παιδιά αρχίζουν να γυμνάζονται σωστά και οργανωμένα (σε κάποια ακαδημία ποδοσφαίρου για παράδειγμα) από την ηλικία των 6 ετών έχουν σωστή σωματική ανάπτυξη, δεν έχουν προβλήματα βάρους στην ενήλικη ζωή τους και προσαρμόζονται πιο εύκολα σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Η σωστή διατροφή στην παιδική ηλικία πρέπει να καλύπτει όλες τις ανάγκες για την σκληρή καθημερινότητα ενός παιδιού, αλλά και τις απαιτήσεις σε θερμίδες και βιταμίνες (ασβέστιο, σίδηρος) που προκύπτουν από την φυσική δραστηριότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι στην παιδική ηλικία διαμορφώνεται μια σωστή διατροφική συμπεριφορά, η οποία ακολουθεί το παιδί και στην ενήλικη ζωή του, που πιθανόν να το οδηγήσει σε επίπεδα πρωταθλητισμού.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ¨ΕΛΕΥΘΕΡΑ¨ ΑΣΚΟΥΜΕΝΟΥΣ
Το κίνητρο της απώλειας των περιττών κιλών έχει κατά καιρούς οδηγήσει αρκετούς από μας στο να καταφύγουμε σε διάφορες μορφές φυσικής δραστηριότητας. Είναι γεγονός ότι η φυσική δραστηριότητα ακόμη και σε απλές μορφές (περπάτημα, ποδήλατο, οικιακά) όταν γίνεται συστηματικά για περίπου δύο ώρες την εβδομάδα βοηθά αποτελεσματικά την απώλεια βάρους. Το πιο σημαντικό για τους ¨ερασιτέχνες¨ αθλητές είναι πως οποιαδήποτε μορφή άσκησης και εάν ακολουθήσουν (γυμναστήριο, jogging, ποδηλασία) πρέπει να γίνεται ευχάριστα και να έχει μεγάλη χρονική διάρκεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις η προσεγμένη διατροφή βοηθά στην αποτελεσματικότερη απώλεια του περιττού λίπους του οργανισμού, στη μεγαλύτερη ευεξία του ασκούμενου, αλλά και στο να μην ¨επιστρέψουν¨ άμεσα τα κιλά που χάθηκαν μέσα από την γυμναστική.
ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΛΙΑΚΗΣ ειναι ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ*
ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
www.pliakis.gr