" Ονειροχλόη"
Του Β.Π. Καραγιάννη
Αυτές τις μέρες διαβάζω μια συλλογή ποιημάτων του Ιβάν Γκολ σε μετάφραση του Δ. Παπαδίτσα με τον τίτλο "Ονειροχλόη" από τις εκδόσεις στιγμή.
Ετσι ξεκάρφωτα αρχίζω με μια στροφή του που μπορεί και να μην ισορροπεί με την υπόλοιπη μου τοποθέτηση.
''Στο στόμα μου υπάρχει ακόμα
μια μαγεία αιώνων
μέσα στ' αυτιά μου ένα κρυφομιλητό μια βοή
και κανένας Θεός.
Ολόκληρη η "Ονειροχλόη" δεν αφήνει καμιά αμφιβολία για τη μάταιη αναμονή του ποιητή και τη σιωπή του Θεού. Ποιός ξέρει μπορεί να είναι κι έτσι μπορεί και να μη είναι.
*********************
Τελειώνει η λεγόμενη «κουφή" στις λαϊκές δοξασίες, εβδομάδα λίγο πριν την Μεγάλη. Μέχρι πρότινος νόμιζα πως την ονόμαζαν "Τυφλοβδομάδα" από μια ανακατωσιά γνώσεων. Ομως η "Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα" του Γιάννη Σκαρίμπα μ' έφερε στα κανονικά. Παρ' όλα αυτά προτιμώ τον όρο "σιωπηλή» εβδομάδα, που της λείπουν οι Χαιρετισμοί στις εκκλησίες που ζωντάνευαν τις Παρασκευές με τον θρίαμβο της ανοίξεως και της κατανύξεως, από το κουφή, κουφό, που μπορεί κατ' αμφίσημον ερμηνεία να παρερμηνευθεί. Η σιωπηλή βδομάδα παραπέμπει στη Rachel Carson, αμερικανίδα συγγραφέα, επιστήμονα και οικολόγο η οποία με το βιβλίο της "Σιωπηλή Άνοιξη" (1962) έκανε μια δυναμική έκκληση για να σταματήσει η αδιάκριτη χρήση φυτοφαρμάκων και, σε ένα ευρύτερο επίπεδο, για μια αλλαγή στον τρόπο που βλέπουμε τη φύση. Σε μια εποχή που ο περισσότερος κόσμος ακόμη θαύμαζε άκριτα κάθε νέο τεχνολογικό επίτευγμα, η Κάρσον κατάφερε να αναταράξει τα νερά και να αφυπνίσει συνειδήσεις.
Το βιβλίο σήκωσε ένα βουητό συζητήσεων κι εντυπώσεων κι επιβεβαιώνεται στις πιο γκρίζες του διαπιστώσεις με όσα συζούμε στον μικρό βιότοπο μας στο σπίτι, στην πόλη, τη χώρα τον κόσμο. Μια επιβλητική κι υποβλητική απώλεια της οποίας απλώς δεν γνωρίζουμε το μέγεθός της, είναι ο σημαιοφόρος της φρενιασμένης εποχής προς το μη περαιτέρω, το αδιέξοδο, τον αφανισμό.
Ο άνθρωπος καβαλά αυτό το αλόγιστο κύμα υλισμού που δημιούργησε και περιδινίζεται (ίσως περιηδονίζεται) ως σώμα, ύλη φθαρτή κι αγωνιώδη. Γίναμε τόσο πανεπιστήμονες και παντογνώστες όλων των σημαντικών που λησμονήσαμε ή δε θέλουμε να γνωρίσουμε και να ζήσουμε με τις μικρές αλήθειες και τις σοφίες οι οποίες δεν έχουν σχέση με τον ευδαιμονισμό της κατανάλωσης του περιττού και τη διαρκή έως πτώσεως απόλαυση του είναι. Ομως ζώντας τις σιωπηλές ανοίξεις, τα ανώμαλα καλοκαίρια, τους ανορθόδοξους χειμώνες με την αμεριμνησία του παρατηρητή, του τρίτου, του ξένου πάνω στα πράγματα τα οποία νομοτελειακά θα φέρουν τη αδιαπέραστη λύπη με την ανώμαλη ανατροπή από τον καθιερωμένο επίγειο τρόπο μας.
Θα περισώσουν κάτι απ' αυτήν τη θυελλώδη ψυχική διαταραχή του ανθρώπου οι ήπιοι λόγοι, οι σοφές κουβέντες, οι νουθεσίες, οι λεπτές βέργες γνώσης κι εμπειρίας που βιτσίζουν το πρόσωπο του μαρτυρίου του σύγχρονου ανθρώπου όπως οι βροχές αφύπνισης της γης την άνοιξη
Δεν το πιστεύω.
Αυτό δε σημαίνει πως δεν προσπαθούμε να φέρουμε τον τρόπο μας στα όποια μέτρα της γνώσης ή απόγνωσης μας. Οι μικρές αλήθειες, οι σοφοί λόγοι των παλιότερων ή των εμπειρότερων, οι παρηγορητικοί λόγοι της ποίησης μας χρειάζονται όπως η υγρασία στα αμφίβια. Ο ζωτικός τους ρόλος είναι λυτρωτικός αλλά όχι και υποχρεωτικός. Ελεύθερα μπορούμε να βυθιστούμε στο άδειο της ύπαρξης μας, όπως κι ελεύθερα να χωθούμε (κι ας χαθούμε) στο ελάχιστον έστω της προσπάθειάς μας για μια κάποια συνέχεια.