Με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ένα ολόκληρο χωριό πρέπει να επιστρέψει 39 εκ € που έλαβε ως αποζημίωση από την ΔΕΗ - Οι κάτοικοι προσέφυγαν στο ΕΔΑΔ, ενώ περιμένουν τις απαντήσεις της κυβέρνησης - VETONEWS Ειδήσεις από Κοζάνη, Γρεβενά, Καστοριά, Πτολεμαΐδα, Φλώρινα, Μακεδονία και όλη την Ελλάδα

μικρότερη τιμή μονάδας από την αρχική απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου για τις αξίες των περιουσιών τους όπου βάση της πρωτόδικης απόφασης  η ΔΕΗ πλήρωσε για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικισμού. Νωρίτερα οι κάτοικοι προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο όπου τον Οκτώβριο 2018 συζητήθηκε η αίτηση αναίρεσης έναντι της απόφασης του Εφετείου, αλλά το Ανώτατο δικαστήριο τον Μάρτιο 2019 απέρριψε την ένστασή τους.  

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της κοινότητας Μαυροπηγής Βαγγέλη Καραγεωργίου η προσφυγή στο ΕΔΑΔ κατατέθηκε  στις 15 Νοεμβρίου αφού πρώτα «ολοκληρώθηκε η διαδικασία συλλογής 700 και πλέον των εξουσιοδοτήσεων των κατοίκων προς τον δικηγόρο Βασίλειο Χειρδάρη που έχει αναλάβει την νομική υποστήριξη της υπόθεσης».

Οι κάτοικοι μετά την απόφαση του Εφετείου Δυτικής Μακεδονίας αλλά και την απορριπτική απόφαση του αιτήματός τους από τον Άρειο Πάγο, καλούνται να επιστρέψουν 39 εκ € από τα 79 εκ € που έλαβαν αρχικά ως αποζημίωση για τις κατοικίες τους που απαλλοτρίωσε η ΔΕΗ προκειμένου να προχωρήσει στην ανάπτυξη του ομώνυμου ορυχείου της.

Αν και  η διοίκηση της ΔΕΗ, τόσο η προηγούμενη όσο και η σημερινή, δεν έχει ζητήσει να εκτελεστεί η απόφαση του δικαστηρίου, οι κάτοικοι κάθονται σε «αναμμένα κάρβουνα»,  καθότι όπως αναφέρει ο Βαγγέλης Καραγεωργίου «αυτό θα μπορούσε να συνέβη ανά πάσα στιγμή. Η διαδικασία αναγκαστικής απομάκρυνσης από τα σπίτια μας  και το χωριό μας  έχει εξελιχθεί σε μέιζον πρόβλημα, έχει δημιουργήσει  αναστάτωση στην καθημερινή ζωή των  700 δικαιούχων της Μαυροπηγής αλλά και τις οικογένειες τους που νομίμως έλαβαν τις αποζημιώσεις και στην συνέχεια επένδυσαν σε αγορά κατοικίας στην Πτολεμαΐδα και στην Κοζάνη, όπου επέλεξαν να συνεχίσουν την νέα τους ζωή» κατέληξε.

Όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του χωριού «το 90% των δικαιούχων δεν θα μπορέσει να επιστρέψει τα χρήματα, καθότι τα επένδυσαν στην αγορά ακινήτου ως πρώτη κατοικία η στην κατασκευή κατοικίας, ενώ ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν ακόμη μέρος των χρημάτων αποταμιευμένα στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς».

Ο πρώην αντιπεριφερειάρχης Κοζάνης και σημερινός δήμαρχος Εορδαίας Παναγιώτης Πλακεντάς  αναφέρει ότι το θέμα ετέθη στην πρόσφατη συνάντηση με τον υπουργό Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής  Κωστή Χατζηδάκη στην οποία «ως δήμος όπου ανήκει η κοινότητα Μαυροπηγής  ζητήσαμε να δοθεί πολιτική λύση στο πρόβλημα, δηλαδή μέρος της επιστροφής χρημάτων προς την ΔΕΗ να αναλάβει η πολιτεία». «Αναμένουμε την απάντηση του υπουργού» σημείωσε  κ. Πλακεντάς και υπενθύμισε ότι «ανάλογη πρόταση είχε υποβληθεί στον  προκάτοχο του κ. Γιώργο Σταθάκη.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος φαίνεται να υπάρχει ταύτιση απόψεων στο σύνολο του πολιτικών εκπροσώπων στα κόμματα και τους φορείς της ΠΕ Κοζάνης. Ο κ. Πλακεντας μας υπενθυμίζει ότι στις 25 Αυγούστου υπήρξε συνάντηση στο γραφείο του απερχόμενου δημάρχου Εορδαίας όπου εκτός από τον ίδιο που θα διαδεχόταν τον απερχόμενο δήμαρχο,  συμμετείχαν ο πρώην και ο νυν Περιφερειάρχης, οι βουλευτές της περιοχής, «όπου διαπιστώθηκε συμφωνία και ταύτιση απόψεων στο να δοθεί πολιτική λύση στο πρόβλημα».

Ο περιφερειάρχης Γιώργος Κασαπίδης τόνισε ότι «όπου μπορούμε να βοηθήσουμε την υπόθεση των κατοίκων της Μαυροπηγής θα το κάνουμε, θα υποστηρίξουμε τις ενέργειες των κατοίκων για την καλύτερη δυνατή λύση στο πρόβλημα»  διευκρίνισε ότι «γνωρίζει το μέγεθος του προβλήματος» για την τοπική κοινωνία,  ότι «έχει συναντηθεί αρκετές φορές μαζί τους» και υπογράμμισε ότι «στον αγώνα που κάνουν αυτό θα είμαστε δίπλα τους».

Το ιστορικό της υπόθεσης και η απόφαση του δικαστηρίου

Οι πρώτες αποζημιώσεις προς τους κατοίκους άρχισαν να δίδονται λίγο μετά την απόφαση 23/10/2012 του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Κοζάνης και μάλιστα σε κατοίκους όπου τα σπίτια τους υπέστησαν σοβαρές ζημιές και κρίθηκαν ακατοίκητα από το ρήγμα που δημιουργήθηκε στο χωριό εξαιτίας της λειτουργίας και ανάπτυξης του ορυχείου της Μαυροπηγής.

Τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν απο την δημιουργία του ρήγματος που με το πέρασμα του χρόνου συνεχώς μεγάλωνε, υποχρέωσαν την ΔΕΗ να προχωρήσει νωρίτερα από ‘ότι προγραμμάτιζε στην αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικισμού. Έτσι στις 14/9/2011 κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της κυβέρνηση. Στις 23 Οκτωβρίου 2012 το δικαστήριο σε πρώτο βαθμό με την απόφαση που εξέδωσε, όρισε τις τιμές μονάδας για την αποζημίωση των περιουσιών των κατοίκων. Πρόκειται για κλασική διαδικασία που ακολουθείται τα τελευταία τριάντα χρόνια σε όλες τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, είτε οικισμών, είτε αγροτικών εκτάσεων με επισπεύδουσα την ΔΕΗ..

Το δικαστήριο για παράδειγμα όρισε ότι κατοικία που ανήκει στην 1^η κατηγορία (σύγχρονη κατασκευή) αποζημιώνεται με 430 €/μ3, στην 2^η κατηγορία με 400 €/μ3 ενώ στην 5^η κατηγορία που θεωρείται και η χειρότερη περιλαμβάνοντα οι αποθήκες κλπ με 310€/μ3. Επίσης  για τα οικόπεδα εντός του οικισμού το δικαστήριο όρισε τιμή 60 € /μ2. Τα κτίσματα αποζημιώνονται με βάση τον όγκο και τα οικόπεδα με το εμβαδόν.

Η απόφαση του δικαστηρίου ικανοποίησε τους κατοίκους, γιατί οι τιμές μονάδας που ορίστηκαν ήταν οι μεγαλύτερες που έχουν δοθεί μέχρι τώρα σε αποζημιώσεις αυτού του είδους. Μάλιστα η απόφαση του δικαστηρίου επεφύλαξε και άλλη μια ευχάριστη έκπληξη για τους κατοίκους. Για πρώτη φορά σε τέτοια διαδικασία αποζημίωσης από αναγκαστική απαλλοτρίωση  υπέρ της ΔΕΗ, η τελευταία έπρεπε να καταβάλει το 100 % της αποζημίωσης  δηλαδή να εξοφληθεί ο δικαιούχος πριν ακόμη τελεσιδικήσει σε δεύτερο βαθμό η οριστική τιμή μονάδας.

«Κατά την κρίση του δικαστηρίου δεν συντρέχει λόγος να διαταχθεί παροχή εγγυήσεως ύψους 40% επί της καθορισθείσας τιμής μονάδας με την παρούσα απόφαση προσωρινής αποζημίωσης και ως εκ τούτου το σχετικό αίτημα της ΔΕΗ να απορριφθεί ως αβάσιμο» αναφέρεται στην απόφαση.

Μέχρι τώρα οι αποζημιώσεις στους δικαιούχους προέκυπταν από την προσωρινή τιμή μονάδας που όριζε το δικαστήριο και οριστικοποιούνταν πάντοτε στο Εφετείο και  όπως ισχυρίζονται οι νομικοί της ΔΕΗ που χειρίστηκαν αυτές τις υποθέσεις, οι δικαιούχοι λάμβαναν βάση του νόμου 2882/2001 άρθρο 24  αρχικώς το 60% της αποζημίωσης, ενώ με τον νόμο 4070/2013 το ποσοστό αυξήθηκε στο 70% του ποσού. Μετά την οριστικοποίηση της τιμής μονάδας στο Εφετείο γίνονταν ο τελικός διακανονισμός και η εξόφληση.

Η ΔΕΗ τελικά κατέβαλλε το σύνολο της  αποζημίωσης στους δικαιούχους, δηλαδή 79 εκ € όπου σε αυτά τα χρήματα περιλαμβάνονται οι αποζημιώσεις των περιουσιών των κατοίκων, αποζημιώσεις των δημοσίων κτιρίων του χωριού στον Δήμο Εορδαίας, αποζημιώσεις για τα εκκλησιαστικά κτίρια, ενώ στο παραπάνω ποσό  περιλαμβάνονται  1,25 εκ € ως νόμιμη αμοιβή στον Δικηγορικό σύλλογο Κοζάνης και  3,14 εκ € είναι οι φόροι μεταβίβασης που κατελήφθησαν στο κράτος.

Η ΔΕΗ προσέφυγε δικαστικά και η υπόθεση συζητήθηκε τον Απρίλιο του 2014 στο Εφετείο δυτικής Μακεδονίας, ενώ τον Νοέμβριο του ιδίου έτους το δικαστήριο εξέδωσε την απόφαση του, καθορίζοντας τιμές αποζημίωσης των περιουσιών κατά 25 έως και 40 % χαμηλότερες από αυτές του δόθηκαν πρωτοδίκως το 2012 και που οι κάτοικοι με βάση αυτές έλαβαν τα χρήματά τους.

Δικηγορικός σύλλογος: "Θα επιστρέψουμε τα χρήματα εαν τα ζητήσει η ΔΕΗ"

Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κοζάνης Χρήστος Δημητρόπουλος σημείωσε ότι «υπάρχει σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα από την απόφαση του Εφετείου όπου οι διαφορές στον προσδιορισμό της τιμής μονάδας σε σχέση με την πρωτόδικη απόφαση φτανουν έως και το 50%». Τάχθηκε υπέρ της πολιτικής λύσης στην διευθέτηση του προβλήματος και εξηγώντας  το ύψους της αποζημίωσης που έλαβε ο δικηγορικός σύλλογος από την ΔΕΗ ανέφερε ότι «είναι οι αμοιβές των μελών μας επί 3% της αποζημίωσης που επιδίκασε στο δικαστήριο για κάθε δικαιούχο». Διευκρίνισε όμως ότι εάν η ΔΕΗ ζητήσει να εκτελεστεί  η απόφαση του Εφετείου  «ο δικηγορικός σύλλογος Κοζάνης θα επιστρέψει το μέρος των χρημάτων στην ΔΕΗ».

Ο Χρήστος Δημητρόπουλος ανέφερε τέλος ότι και με την βοήθεια του δικηγορικού Συλλόγου Κοζάνης οι κάτοικοι της Μαυροπηγής απευθύνθηκαν στον  Συνταγματολόγο Γιώργο Σωτηρέλη  ο οποίος διατύπωσε σε μορφή άρθρου την νομοθετική ρύθμιση που μπορεί να γίνει από την κυβέρνηση ώστε να δοθεί λύση στο πρόβλημα.

Ένα  χρόνο μετά την απόφαση του Εφετείου δυτικής Μακεδονίας για τις αποζημιώσεις της Μαυροπηγής, μια άλλη πρωτόδικη απόφαση δικαστηρίου τον Ιούλιο 2015 όρισε τιμές μονάδας κατά 25έως 40% χαμηλότερες για την αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικισμού της Ποντοκώμης, ενός οικισμού διπλάσιου από την Μαυροπηγή όπου η ΔΕΗ κατάθεσε στο Ταμείο Παρακαταθηκών και δανείων 144.134.255 €.  

Ο πρόεδρος των πληττομένων της Μαυροπηγης Αναστάσιος Εμμανουήλ ανέφερε το παράδειγμα ενός κατοίκου που αφορά το μεγαλύτερο μέρος της κοινότητας όπου με μια κατοικία 100 μ2 σε ένα οικόπεδο 400 μέτρων έλαβε ως αποζημίωση από την ΔΕΗ 145.000 € και τώρα καλείται να επιστρέψει τα 40.000 €. Ο άνθρωπος αγόρασε ένα διαμέρισμα για να συνεχίσει την ζωή του στην Πτολεμαΐδα η την Κοζάνη», και αναρωτήθηκε λέγοντας «ποιος πιστεύει ότι μπορούν να έχουν περρισεύσει χρήματα από μια τέτοια διαδικασία»;

Οι κάτοικοι αρνούνταν στην διάνοιξη του ορυχείου και διαφωνούσαν στην αναγκαστική απαλλοτρίωση των περιουσιών τους.

Το ορυχείο Μαυροπηγής διαθέτει ένα πλούσιο κοίτασμα σε λιγνίτη με υψηλή θερμογόνο δύναμη και με πολύ καλή σχέση εξόρυξης για τα κόστη της ΔΕΗ. Οι εργασίες για το άνοιγμα του ορυχείου ξεκίνησαν το 2001 υπό αυστηρά μέτρα ασφάλειας με την παρουσία ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων, ενώ υπήρξαν σοβαρά επεισόδια ανάμεσα στους κάτοικους και τις δυνάμεις των  ΜΑΤ που είχαν αποκλείσει την περιοχή και που χρειάστηκε σε πλείστες περιπτώσεις να κάνουν χρήση δακρυγόνων.

Η κάτοικος της Μαυροπηγής Στέλλα Τσιτσιρίδου θυμάται ότι ήταν λίγο μετά τις εννέα το πρωί, είχε μόλις συνοδεύσει στο Νηπιαγωγείο της κόρη της, όταν άρχισαν να κτυπούν οι καμπάνες στο χωριό και κάποιοι να φωνάζουν ότι η αστυνομία κτυπάει τους χωριανούς στα χωράφια που θέλουν να τα κάνουν ορυχεία. «Πήγα και εγώ, δεν μπορούσες να σταθείς από τα δακρυγόνα στην μέση του κάμπου και τους αστυνομικούς να κυνηγούν τους χωριανούς μας που προσπαθούσαν με τρακτέρ τους να εμποδίσουν τα μηχανήματα της ΔΕΗ».

Η κα Τσιτσιρίδου μας  εξομολογείται την οικογενειακή της ιστορία, τους κόπους της μητέρα της και της οικογένειάς της να φτιάξει ένα σπίτι που τελικά το απαλλοτρίωσε η ΔΕΗ. Η μητέρα της και ο αδελφός της που δεν βρίσκονται πια εν ζωή, έλαβαν ως αποζημίωση για ένα οικόπεδο συνολικού εμβαδού 850 τμ με δυο κατοικίες και μια αποθήκη 130.000 € και 96.000 € αντίστοιχα. «Με τα χρήματα αυτά αγοράσαμε ένα σπίτι για την μητέρα μου, ξεπληρώθηκε ένα παλιό στεγαστικό δάνειο, ένα καταναλωτικό, και κατάφερα να σπουδάσω την κόρη μου. Με λίγα λόγια καλύψαμε άμεσες ανάγκες της ζωής μας που προέκυψαν μετά τον διωγμό μας από το χωριό και κλείσαμε παλιές εκκρεμότητες από ανάγκες της καθημερινότητας» σημειώνει η κα Τσιτσιρίδου και προσθέτει ότι «σε κανένα τραπεζικό λογαριασμό δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ για να επιστρέψω και εάν επιμένουν σε αυτό που πάνε να μας κάνουν, ας πάρουν το σπίτι της μητέρας μου που το κληρονόμησα μετά τον θάνατό της».  Την ρωτώ εάν νοιώθει αισιόδοξη ως προς την έκβαση αυτής της εκκρεμότητας τόσο στο ΕΔΑΔ όπου θα προσφύγουν όλοι οι κάτοικοι του χωριού όσο και από την κυβέρνηση. «Είμαι κάτοικος ενός χωριού που σήμερα δεν υπάρχει κανένα ίχνος του στο χάρτη, πως μπορώ να νοιώθω αισιόδοξη;».