"ΣΥΧΩΡΕΜΕΝΑ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ" Η Θρακιώτικη ευχή το βράδυ της Αποκριάς
Γράφτηκε από την ΕΥΓΕΝΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
της ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι μία ευχή που μοιράζεται ανάμεσα στους κατοίκους της ΘΡΑΚΗΣ. Την λένε στα χωριά και στις πόλεις την Κυριακή βράδυ πριν από την Καθαρή Δευτέρα. Είναι ένα από τα παλαιότερα θρακιώτικα έθιμα.
Ανήκει στην λαϊκή παράδοση και σχετίζεται με τον αποχαιρετισμό του χειμώνα. Στην ουσία σηματοδοτεί την αλλαγή των εποχών που είχε και έχει τόσο μεγάλη σημασία στην αγροτική ζωή. Για τον Μάρτη υπάρχουν διφορούμενες απόψεις. Μερικοί το θεωρούν ως αρχή του χρόνου. Άλλοι το λένε τρελό μήνα και επιμένουν ότι το χαρακτηριστικό του είναι η απότομη αλλαγή λιακάδας με την παγωνιά. Λαϊκά κατονομάζεται παλουκοβγάλτης και παλουκοκαύτης επειδή εκεί που νομίζεις ότι ο χειμώνας έφυγε απότομα ξαναγυρίζει στο κρύο και αναγκάζεσαι να βγάλεις τα παλούκια από το χωράφι σου(αφού τα καυσόξυλα τελειώσανε) και να τα κάψεις. Αυτό το έθιμο είναι σταθερό άσχετα αν η ημερομηνία της ευχής αλλάζει ανάλογα με το πότε πέφτει η Καθαρή Δευτέρα. Ο κουρασμένος χειμώνας ,που μας ταλαιπώρησε με τα χιόνια και την παγωνιά, δίνει την σκυτάλη στην χωρατατζού και ηλιόλουστη άνοιξη που έρχεται γελώντας κρατώντας στα χέρια της ανθισμένα λουλούδια .Οι Θρακιώτες επιμένουν ότι το έθιμο το τηρούσανε επί τουρκοκρατίας και επιθυμούνε να το κρατήσουν ζωντανό μέχρι και τις ημέρες μας. Καλά κάνουνε!
Οι χωριάτες του χωριού μαζεύονται στο σπίτι του γηραιότερου κατοίκου κουβαλώντας πίττες (τυρόπιτα, χορτόπιτα και όχι κρεατόπιτα),βραστά αυγά, τυρί και κόκκινο κρασί. Το σπίτι γεμίζει φωνές και τραγούδια.Γλεντάει όλο το χωρίο και κοντά στους ενήλικες χαίρονται και τα παιδιά. Τα μικρά και μεγάλα παιδιά συγκεντρώνονται στο μεγάλο δωμάτιο ή στην αυλή γύρω από ένα κρεμασμένο κομμάτι από χαλβά .Αυτός ο χαλβάς είναι σαν μαντολάτο με μπόλικο σουσάμι παρασκευάζεται ειδικά για αυτή την περίσταση και πουλιέται μόνο αυτές τις ημέρες. Το κρεμασμένο ,από ένα δοκάρι, σκληρό χαλβά συμβολίζει ίσως την μοίρα ή την τύχη του νέου έτους. Κυνηγώντας το θέλουν να βγούνε τυχεροί και νικητές. Κανόνας του παιχνιδιού είναι να μην ΄΄κλέψουνε΄΄. Να κρατήσουνε τα χέρια τους πισώπλατα και να προσπαθήσουν να αρπάξουν και να δαγκώσουν το χαλβά. Τα κοκκινισμένα προσωπάκια πασπαλίζονται με γλυκά ζουμιά και σουσάμι. Τα χέρια τους κολλάνε στα πάντα και οι νοικοκυρές ταλαιπωρούνται ημέρες για να καθαρίσουνε τα σπίτια τους αλλά το έθιμο το απαιτεί! Τα τραγούδια και οι ρυθμικοί χοροί ,που ζωντανεύουν και έναν πεθαμένο ,συμπληρώνουν την εικόνα αυτής της γιορτής.Το κόκκινο κρασί ρέει και το φαγοπότι κρατάει μέχρι αργά και όλοι κάνουν αστεία και πλάκα στους γύρω τους. Ο νικητής, αυτός που θα καταφέρει περισσότερες δαγκωματιές και θα παραμείνει στο ΄΄κυνήγι΄΄, θα είναι και ο τυχερός της χρονιάς.
Συχωρεμένα είναι όσα μας κουράσανε την χρονιά που πέρασε και ευλογημένα είναι όσα θα μας έρθουν με τον ερχομό της άνοιξης. Ας ευχηθούμε και εμείς το ίδιο άσχετα αν δεν είμαστε στην Θράκη..
ΕΥΓΕΝΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
Γεννήθηκε σε μία πόλη της Ρουμανίας από Έλληνες γονείς. Για πολλά χρόνια στερήθηκε την ελληνική υπηκοότητα επειδή ανήκε στους πολιτικούς πρόσφυγες (sans patrie). Στην Ελλάδα έφτασε το 1980. Από μικρή ονειρευόταν και μοχθούσε να γνωρίσει την Ελλάδα. Σπούδασε την Ιατρική και απέκτησε μία πλούσια μόρφωση (λογοτεχνία, τέχνη, ιστορία των λαών ). Για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με την μουσική (ερμηνεία, κιθάρα και μαντολίνο) και την φωτογραφική τέχνη. Ταξιδεύει συνέχεια αναζητώντας καινούργιες εμπειρίες και γνώσεις.
Εργάζεται ως πλαστικός χειρούργος. Πιστεύει στις ηθικές αρχές και την αξιοπρέπεια ενός ιατρού. Θεωρεί ότι η ιατρική είναι λειτούργημα και όχι επάγγελμα. Ως εκ τούτου προσφέρει τις υπηρεσίες μου, εδώ και 27 χρόνια., στο ΕΣΥ σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Αττικής (ΚΑΤ).
Οι πρώτες δοκιμές στο γραπτό λόγο ήτανε χρονογραφήματα (σε μορφή αλληλογραφίας) και ελάχιστα ποιήματα. Τα πρώτα βήματα ήταν αρχικά στα ρουμάνικα και μετά στα ελληνικά.. Από το 1984 έως σήμερα δημοσίευσε (αφιλοκερδώς) πάνω από 700 άρθρα σε πολλές εφημερίδες όπως: Κυριακάτικη Απογευματινή, Καθημερινή, Αθηναϊκή, Ακρόπολις, Ελευθεροτυπία. Από το 1999 γράφει μόνιμα στην Αυγή. Επίσης με την εφημερίδα Έβρου Πολίτης της Θράκης(2006) , την εφημερίδα Χαλανδρίου Φλυαρία.(2004) και το vetonews.gr από το 2010.