«Ο άνθρωπος ανεμιστήρας»... Εκεί που το θέατρο συναντάει την ψυχή | της Δήμητρας Καραγιάννη*
Δεν πηγαίνεις συχνά σ' ένα θέατρο και φεύγεις με την αίσθηση ότι κρατάς την καρδιά σου στα χέρια, με τα μάτια βουρκωμένα,
και μ' εκείνον τον ανεπαίσθητο πόνο στους μύες του λαιμού, απ' την ψυχική ένταση που σου δημιούργησε αυτό που είδες. Είναι, αλήθεια, τύχη να έχεις δει μια παράσταση που σου τα προκάλεσε, σου τα γέννησε όλα αυτά. Και άλλα.
Ο άνθρωπος ανεμιστήρας... μια παράσταση που αναπαριστά την πραγματικότητα πολλών ανθρώπων, την αλήθεια, τον πόνο, την απόγνωση, την ελπίδα τους, εν τέλει το πάθος για ζωή. Μια παράσταση που μας πήγε αλλού και μας άφησε μ' ένα αίσθημα κενού και πληρότητας μαζί. Όχι, δεν θέλω να αναλωθώ στο πόσο καλά έπαιξαν οι ηθοποιοί, πώς ήταν η σκηνοθεσία –που ήταν όλα εξαιρετικά-, όμως η ουσία αυτής της παράστασης ήταν πως μιλούσε στις ψυχές.
Ένας ανεμιστήρας το μυαλό του ανθρώπου, κι όλα γυρίζουν, γυρίζουν, για άλλους έτσι, για άλλους αλλιώς. «Η μητέρα η καθαρή, η μητέρα η υγιής, η μητέρα η όμορφη... κυοφορεί ένα μωρό. Μα... το μωρό... είναι άρρωστο! Άρα... η μητέρα η καθαρή, η μητέρα η υγιής, η μητέρα η όμορφη... είναι άρρωστη». Η ζωή κάποιων ανθρώπων δεν είναι όπως ακριβώς την περίμεναν. Και το ζητούμενο είναι τι κάνει κανείς όταν έρχεται αντιμέτωπος με μια κατάσταση για την οποία δεν είχε ποτέ προετοιμαστεί. Με μια κατάσταση δύσκολη, σκληρή. Το ζητούμενο είναι τι κάνει κανείς όταν βιώνει ο ίδιος το πρόβλημα.
Ένας ανεμιστήρας το μυαλό... φυσάει και τα σηκώνει όλα. Όλα. Τα σώματα, τις ψυχές, τα πάντα. Και τότε έρχεται η ώρα που πρέπει κανείς να παλέψει με την δική του αλήθεια. Η απόγνωση, ο πόνος, το ατέλειωτο αυτό «γιατί σ' εμένα», η ελπίδα, ο αγώνας, η βαθιά αγάπη... αισθήματα και συναισθήματα που διαδέχονταν το ένα το άλλο και ράγιζαν τις καρδιές μας βλέποντας το έργο αυτό, μας αποκάλυψαν πόσο μόνοι είμαστε όλοι στα δύσκολα, πόσο απόμακροι από όσους μας έχουν ανάγκη, πόσο ο άνθρωπος γίνεται απάνθρωπος όταν νομίζει πως το πρόβλημα είναι μακριά απ' αυτόν, και πόσο δέος μπορεί να σου προκαλέσει η δύναμη κάποιων να παλέψουν και να αγωνιστούν με ακούραστη πίστη, αγάπη και υπομονή.
Ένας ανεμιστήρας το μυαλό, μας παίρνει και μας φέρνει. Και κανείς δεν ξέρει τι κρύβει η επόμενη μέρα γι' αυτόν. «...Αυτό είναι ένας εγκέφαλος. Αυτό είναι ένα πορτοκάλι...» Λεπτές ισορροπίες. Την αλήθεια μπορεί κανείς να τη δει με τον δικό του τρόπο. Και να την ερμηνεύσει. Και να την δεχτεί. Και να την αγαπήσει όπως είναι. Μα ο κόσμος είναι πολύ σκληρός για να αγκαλιάσει το διαφορετικό, πολύ 'μικρός' για να το χωρέσει. Κι όμως, όλα θα ήταν αλλιώς αν... δυστυχώς είναι πολύ μεγάλη η απόσταση που χωρίζει αυτό το «αν» από την πραγματικότητα. Η διαφορετικότητα... ένα μεγάλο θέμα, ένα μεγάλο κενό που πρέπει να καλυφθεί. Είμαστε όλοι τόσο διαφορετικοί, μα και τόσο ίδιοι. Τόσο ίδιοι τελικά...
«Ο άνθρωπος ανεμιστήρας». Μια παράσταση που σου αφήνει χαραγμένο ένα σημάδι της. Όχι, δεν είναι μόνο μια παράσταση που αναφέρεται σε ανθρώπους με αναπηρία. Είναι μια παράσταση στην οποία παίζουν και άνθρωποι με αναπηρία, η οποία απευθύνεται κυρίως σε όλους τους άλλους. Η μοναξιά, η ανάγκη για συντροφικότητα, η καθημερινότητα των ανθρώπων αυτών, η αιώνια αγάπη κι αγωνία της οικογένειας. Ο πόνος, ο αγώνας, ο φόβος, ο κόσμος που κρίνει, ο κόσμος που «λέει», ο κόσμος που γυρίζει την πλάτη. «Κι όλα αυτά, για ένα κλάμα που δεν ήρθε στην ώρα του...»
Μια μάνα χορεύει ένα βαλς μαζί με την κόρη της, και στροβιλίζονται στης μουσικής και της ζωής τους στροφές: «Αγάπη μου, τι θ' απογίνεις όταν εγώ πεθάνω;... Ο κόσμος είναι όμορφος, κι η ζωή... η ζωή είναι ένα παιχνίδι. Θα τα καταφέρεις, θα δεις!... Πόσα ψέματα ακόμα θα σου πω; Γιατί δεν αντέχω να σου πω την αλήθεια... πως θα μείνεις μόνη, μόνη να παλεύεις με τα τέρατα»... Σιωπή. Και το κοινό όρθιο να χειροκροτά. Να θαυμάζει τη δύναμη. Να σέβεται τον αγώνα, τη διαφορετικότητα. Να αποδοκιμάζει τον απάνθρωπο εαυτό του. Έστω για λίγο. Γι' αυτή τη μικρή στιγμή, τη μία φορά.
*Η Δημητρα Καραγιάννη είναι δημοσιογράφος στην ημερήσια εφημερίδα ΘΑΡΡΟΣ