ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ: Το Ναυτικό επάγγελμα και η Ναυτική Εκπαίδευση
του Ειδικού Συνεργάτη*
Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί την βαριά βιομηχανία της χώρας μας. Καθώς το 90% των αγαθών και πρώτων υλών, δηλαδή του παγκόσμιου εμπορίου, μεταφέρεται με πλοία, αυτό καθιστά το κλάδο της ποντοπόρου ναυτιλίας άκρως παραγωγικό και προσοδοφόρο. Η Ελλάδα διατηρεί την πρώτη θέση
στην παγκόσμια ναυτιλιακή κατάταξη, ελέγχοντας το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας με πάνω από 4800 πλοία ελληνικών συμφερόντων, με τον μέσο όρο ηλικίας 11.5 ετών του ελληνόκτητου στόλου να είναι σημαντικά χαμηλότερος του παγκόσμιου μέσου όρου. Αυτό σημαίνει πως η Ναυτιλία μας θα είναι εδώ για πολλά πολλά χρόνια.
Η Ελληνική ναυτιλία προσέφερε στο ΑΕΠ την δεκαετία 2000-2010 περίπου 150 δισεκατομμύρια ευρώ συνάλλαγμα, ενώ ακόμα και τα χρόνια της κρίσης συνεχίζει να προσφέρει πάνω από 8 δις δολλάρια εισαγωγή συναλλάγματος ετησίως.
Σήμερα υπάρχουν περίπου 700 ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες. 300 απ΄αυτές έχουν 1-2 πλοία, 35 έχουν περισσότερα από 25 πλοία και οι υπόλοιπες 375 έχουν από 3-24 πλοία. Απ΄αυτό καταλαβαίνουμε ότι η καρδιά της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας είναι η μικρομεσαία ναυτιλιακή εταιρεία. Στα γραφεία απασχολούνται 60.000 εργαζόμενοι. Εκτός από τις αμιγώς ναυτιλιακές εταιρείες, 200.000 εργαζόμενοι απασχολούνται σε συναφείς με την ναυτιλία επιχειρήσεις (ναυλομεσιτικά γραφεία, ναυτικά πρακτορεία, νηογνώμονες, εταιρείες τροφοδοσίας, δικηγορικά γραφεία, τουριστικά γραφεία, γραφεία εξεύρεσης ναυτικών, επισκευαστές, μηχανουργεία, κλπ).
Τα τμήματα μιας ναυτιλιακής είναι τα κάτωθη:
- Τμήμα επιχειρησιακό (operations department)
- Τμήμα ναυλώσεων (chartering department)
- Τεχνικό τμήμα
- Τμήμα πληρωμάτων
- Τμήμα προμηθειών
- Νομικό τμήμα και τμήμα ασφαλειών
- ISM-ISPS (τμήμα ασφαλούς διαχείρισης και συναφών κανονισμών)
- Τμήμα χρηματοοικονομικών
- Τμήμα μηχανοργάνωσης (ΙΤ)
- Λογιστήριο
- Γραμματιακή υποστήριξη
Τα μεγάλα πλεονεκτήματα για τους εργαζόμενους σε ναυτιλιακές είναι:
-Δεν υπάρχει ρουτίνα, κάθε μέρα είναι κάτι διαφορετικό
-Συναλλάσεσαι και επικοινωνείς με ανθρώπους απ όλο τον κόσμο
-Δημιουργική εργασία, καρδιά της επιχειρηματικότητας
- Ελάχιστη σχέση με το κράτος και τον κρατικό παρεμβατισμό γι την ποντοπόρο ναυτιλία
- Καλοί μισθοί τόσο για τους εργαζόμενους στο γραφείο όσο και για τους ναυτικούς. Ενδεικτικά ο μισθός Πλοιάρχου και Α’ Μηχανικού σε ένα φορτηγό πλοίο είναι 10500 -11000 ευρώ μηνιαίως
-ταξίδια σε όλο τον κόσμο (ανάλογα με την θέση)
-Εξέλιξη επαγγελματική
Μειονεκτήματα
-Η δουλειά δεν σταματάει, διότι τα πλοία δεν σταματάνε.
Το κινητό παραμένει σε λειτουργία σε 24ωρη βάση - Διαφορά ώρας με τα πλοία.
-Κυκλική αγορά σημαίνει ότι έρχονται και δύσκολες εποχές.
Σπουδές
-Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, καθώς και Μεταπτυχιακές σπουδές
-Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Χίος)
-Ναυπηγοί και Μηχανολόγοι Μηχανικοί
-Νομική για ναυτικό δίκαιο
-Οικονομικά / Λογιστική
- Ναυτικές Ακαδημίες
Χαρακτηριστικό και οξύμορο είναι πως παρόλα αυτά τα θετικά το ναυτικό επάγγελμα γνωρίζει τη τελευταία δεκαετία ιδιαίτερη μείωση. Η ελληνική ναυτιλία χάνει τους Έλληνες ναυτικούς, και αυτό θα χειροτερέψει ακόμα περισσότερο ύστερα από τις όλο και αυξανόμενες νέες παραγγελίες νεότευκτων πλοίων.
Οι ναυτικές ακαδημίες που λειτουργούν αυτή την στιγμή στην Ελλάδα είναι 6:
Ναυτική σχολή Ασπροπύργου, Ύδρας, Μηχανιώνας, Κρήτης, Κύμης και Οινουσών. Μέσω του ΝΑΤ (Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου) καλύπτονται τα έξοδα λειτουργίας των Ακαδημιών. Τα λειτουργικά έξοδα τους είναι 17 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, κάτι που τα τελευταία χρόνια ξεπερνά την οικονομική αντοχή του κράτους. Η ναυτιλιακή κοινότητα εισάγει ετησίως συνάλλαγμα μέσου όρου άνω των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ επομένως θα μπορούσε υπό κατάλληλες συμφωνίες να βοηθήσει.
Χαρακτηριστικό είναι ότι για να καλύψει κάποιος σπουδαστής τις υποχρεώσεις του θα πρέπει υποχρεωτικά τόσο κατά τον πρώτο όσο και τον δεύτερο χρόνο σπουδών του να παρακολουθεί στο ένα εξάμηνο μαθήματα και στο δεύτερο εξάμηνο να αποκτά πείρα σ΄ένα πλοίο. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να απορροφούνται από τα πλοία ελληνικών συμφερόντων διότι διαφορετικά δεν θα μπορούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Ο μισθός του πρωτοετή σπουδαστή κατά την παραμονή του στο πλοίο είναι μηνιαίως 880 ευρώ και του δευτεροετή σπουδαστή 1370 ευρώ (του πρωτοετή επιδοτείται).