Η άνοιξη της πλατείας και της κοινωνίας
Στη σύγχρονη εποχή ο καπιταλισμός διέρχεται, κατά μέσο όρο, μια σημαντική κρίση κάθε δέκα χρόνια. Όμως ο οικονομικός κραδασμός του 2008 προκαλείται μια φορά κάθε αιώνα.
Ολόκληρο το χρηματοοικονομικό σύστημα κατέρρευσε. Η ασυδοσία της αγοράς και η κερδοσκοπία, οι οργανισμοί πιστοληπτικής αξιολόγησης δημιούργησαν εφιαλτική κατάσταση σε πολλές περιοχές του πλανήτη.
Η συσσώρευση κεφαλαίου στα χέρια λίγων είναι το κύριο χαρακτηριστικό. Σύμφωνα με τελευταία μελέτη του ΟΗΕ που ερευνά την αναδιανομή του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο, προκύπτει ότι στο 2% του πληθυσμού αντιστοιχεί το 50% του συνολικού ιδιωτικού πλούτου, ενώ στο 10% αντιστοιχεί το 85% του πλούτου. Στο φτωχότερο 50% των νοικοκυριών αντιστοιχεί μόλις το 1% του παγκόσμιου πλούτου.
Η κυριαρχία του επιθετικού νεοφιλελευθερισμού, μετά την αναστολή της μετατρεψιμότητας του δολαρίου σε χρυσό και την κατάρρευση του συστήματος που θεμελιώθηκε στο Μόρετον Γουντς το 1944, δημιούργησε την ξέφρενη απελευθέρωση των αγορών και την κερδοσκοπία των τελευταίων τριάντα χρόνων.
Η νεοφιλελεύθερη πολιτική επηρέασε καθοριστικά τις διεθνείς εξελίξεις. Η γενικευμένη εμπορευματοποίηση τα τριάντα τελευταία χρόνια δημιούργησε πρωτοφανείς ανισότητες.
Η υπανάπτυξη, η δραματική αύξηση της ανεργίας, ιδιαίτερα στη νεολαία, η φτώχεια, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, τα διατροφικά προβλήματα, η κλιματική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές, οι πολεμικές επεμβάσεις ήταν και είναι βασικά στοιχεία της πολιτικής της.
Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η ουσιαστική γιγάντωση των αγορών και η μεγάλη μείωση της επιρροής και της εξουσίας των πολιτικών. Με δύο λόγια ηγεμονεύουν σε διεθνές επίπεδο οι τράπεζες και οι αγορές. Παγκόσμιοι κυβερνήτες είναι οι τράπεζες. Στο πλαίσιο αυτό στην Ευρωπαϊκή Ένωση δυστυχώς, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις σαγηνεύτηκαν από τις νεοφιλελεύθερες απόψεις και έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά στις αγορές και στους τραπεζίτες.
Η Ευρωπαϊκή «ηγεσία» το μόνο που σκέφτεται είναι να διασφαλίσει τα συμφέροντα των τραπεζών τους, σε συνδυασμό με τα δικά τους στενά συμφέροντα. Οι λεγόμενες λύσεις που προωθούν οι «ηγέτες» των κυβερνήσεων είναι τεχνοκρατικές ρυθμίσεις που δεν λύνουν τα προβλήματα ιδιαίτερα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
Η Ευρώπη χωρίς πολιτική και χωρίς ηγεσία δεν έφερε κανένα θετικό αποτέλεσμα, η απόκλιση μεταξύ Νότου και Βορρά έχει μεγιστοποιηθεί. Το σημερινό ευρωπαϊκό οικοδόμημα απέτυχε. τα προβλήματα είναι δομικά.
Στην Ελλάδα η νεοφιλελεύθερη πολιτική, με τις τεράστιες ευθύνες του πολιτικού συστήματος, ιδιαίτερα του δικοματισμού, δημιούργησε τη χρηματιστηριακή φούσκα, τον αχαλίνωτο νεοπλουτισμό και καταναλωτισμό, τη διαφθορά και τα σκάνδαλα.
Εν κατακλείδι υπάρχει ανάγκη άμεσα ριζοσπαστικών αλλαγών στην Ευρώπη, αρχίζοντας από το ευρώ, και στα άλλα θεσμικά όργανα, με την ενεργητική συμμετοχή της κοινωνίας.
Η αφύπνιση των πολιτών, το ξεπέρασμα της παθητικότητας και της ιδιώτευσης ήταν και είναι το ζητούμενο.
Ιδιαίτερα ελπιδοφόρο είναι η ενεργοποίηση της κοινωνίας και της νεολαίας στη χώρα μας. Η ζωντάνια και η αγωνιστικότητα του Ελληνικού Λαού στο Σύνταγμα και στις πλατείες όλης της χώρας είναι πολύ σημαντικό γεγονός και σηματοδοτεί εξελίξεις στην πατρίδα μας.
Ένας νέος κοινωνικός, πολιτιστικός και πολιτικός κύκλος αρχίζει. Η κοινωνία διψάει για πραγματική δημοκρατία και ενεργητική συμμετοχή για να ανατρέψει την αντιπαραγωγική, αντικοινωνική και αντιμνημονιακή πολιτική. Μια νέα κοινωνική και πολιτική συμμαχία χτίζεται καθημερινά στις πλατείες και στην κοινωνία γενικότερα. Η πλατεία αποδεικνύει ότι ζούμε μια πρωτοφανή κρίση πολιτικής εκπροσώπησης. Υπάρχει πολιτικό κενό.
Η πλατεία είναι σχολείο, είναι πολιτικό εργαστήρι για τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και την κοινωνική δικτύωση αρχίζει να προσελκύει ευρύτερα λαϊκά στρώματα, δημιουργεί μια νέα ενότητα στην ελληνική κοινωνία. Οι πλατείες ξαναφέρνουν την πολιτική στο προσκήνιο.
Δυστυχώς, η πολιτική τάξη εξακολουθεί να συμπεριφέρεται αγκιστρωμένη στην αδράνεια του παρελθόντος. Επιπλέον, είναι εγκλωβισμένη στο τοξικό θερμοκήπιο των προνομίων και τις ασυλίες και δεν κατανοεί την απειλή μιας κοινωνίας προδομένης και έξαλλης. Δεν καταλαβαίνει ότι η κινητοποίηση και η μαζικότητα των πολιτών στις πλατείες είναι σημάδι αισιόδοξο.
Να ανησυχούμε όταν οι πλατείες είναι άδειες, έλεγε ο μεγάλος πολιτικός ηγέτης της αριστεράς Πιέτρο Ινγκράο.
*Πανεπιστημιακός πρώην βουλευτής Ν. Κοζάνης