Το έλλειμμα του 2009 και η ΕΛΣΤΑΤ/ Του Γιωργου Παπακωνσταντινου
Επικίνδυνες, γιατί θέτουν πάλι θέμα αξιοπιστίας των ελληνικών στατιστικών ύστερα από μια μεγάλη προσπάθεια που κατέληξε στην άρση κάθε επιφύλαξης για τα στοιχεία μας, αλλά και γιατί έρχονται σε μια στιγμή που, αντί για συνωμοσιολογία, αυτό το οποίο χρειαζόμαστε απεγνωσμένα..
ως κοινωνία είναι επιτέλους μια αυτογνωσία που θα στηρίξει επώδυνες αλλά απολύτως αναγκαίες αποφάσεις.
Το εντυπωσιακό στην υπόθεση αυτή είναι ότι, παρά το γεγονός πως ο καταγγελίες ήταν απολύτως ατεκμηρίωτες, έγιναν αμέσως απολύτως παραδεκτές ως αλήθεια και είχαν ευρύτατη αναπαραγωγή σε μεγάλη μερίδα των ΜΜΕ.Πρώτη φυσικά έσπευσε η Ν.Δ. με χαρακτηριστική την απειλή του κ. Σαμαρά στη ΔΕΘ περί «Ειδικού Δικαστηρίου». Η παράταξη που τον Δεκέμβριο του 2009 ψήφισε προϋπολογισμό με έλλειμμα 2% για...
το 2009, που πριν δραπετεύσει ισχυριζόταν -και έστελνε στοιχεία με τη σφραγίδα του ελληνικού κράτους- ότι το έλλειμμα θα είναι τελικά 6%, θέλει να χρεώσει τον απόλυτο δημοσιονομικό εκτροχιασμό του 2009 στη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το τελευταίο τρίμηνο! Από κοντά φυσικά και οι άλλες παρατάξεις, αλλά και έγκριτοι και λιγότερο έγκριτοι δημοσιογράφοι.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί αυτές τις μέρες. Η βασική είναι ότι η κυβέρνηση φούσκωσε το έλλειμμα -παρά το γεγονός ότι ήταν ήδη διψήφιο- περαιτέρω «για να μπει η χώρα στο Μνημόνιο». Προφανώς για να αναγκαστεί να πάρει κι άλλα μέτρα και συνεπώς ακόμα περισσότερο πολιτικό κόστος. Ο συνδυασμός σαδισμού και μαζοχισμού. Εναλλακτικά, η κυβέρνηση εξαναγκάστηκε από τη Eurostat ή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ανεβάσει το έλλειμμα, ως μη ώφειλε, για να μας έχουν στο χέρι
Το πρόβλημα φυσικά με αυτές τις θεωρίες είναι ότι προσκρούουν στα γεγονότα και στην κοινή λογική. Η δημιουργία του μηχανισμού στήριξης αποφασίστηκε τον Μάρτιο τον 2010, η ένταξη της χώρας στον μηχανισμό και το μνημόνιο έγιναν τον Μάιο του 2010, ενώ το υποτιθέμενο φούσκωμα του ελλείμματος από το 13,6% στο 15,4% «ώστε να παραδοθεί η χώρα στο ΔΝΤ» έγινε τον Νοέμβριο του 2010! Είναι προφανές πως κάποιοι παίζουν με τη νοημοσύνη μας.
Οσο για τη Eurostat και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πόσο αντέχει στην κοινή λογική η θεωρία ότι επέλεξαν συνειδητά να φουσκώσουν περαιτέρω το ελληνικό δημοσιονομικό έλλειμμα την ίδια στιγμή που η μεν Eurostat ήδη προσπαθούσε να αποκρούσει τις κατηγορίες των χωρών-μελών ότι τόσα χρόνια δεν έκανε καλά τη δουλειά της με την Ελλάδα, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθούσε με τρόμο άλλες χώρες να ακολουθούν τον δρόμο της Ελλάδας προς το Μνημόνιο και τη συνολική αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης;
Η αλήθεια είναι ότι με την ανεξάρτητη πλέον ΕΛΣΤΑΤ και τη βούληση της κυβέρνησης να την αφήσει να κάνει τη δουλειά της, τον Νοέμβριο του 2010 το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 για πρώτη φορά μετρήθηκε σωστά στο πραγματικά απελπιστικό 15,4%. Με την επανεκτίμηση των ελλειμμάτων των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και την ένταξη πάνω από 10 φορέων και οργανισμών στο δημόσιο έλλειμμα.
Μπορούσε αυτό να αποφευχθεί; Οχι. Γιατί έγινε πολύμηνη ενδελεχής έρευνα με τη βοήθεια και ξένων εμπειρογνωμόνων, γιατί χρησιμοποιήθηκε ακριβώς η ίδια μεθοδολογία που χρησιμοποιείται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και το κριτήριο ότι όταν το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας ενός οργανισμού -πάνω από το 50%- χρηματοδοτείται από το Δημόσιο, δηλαδή από τους Ελληνες φορολογουμένους, πρέπει να αποτελεί μέρος του ελλείμματος.
Επρεπε μήπως να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε να συμμορφωθούμε με την υποχρέωσή μας να κρατάμε στοιχεία με βάση τους πανευρωπαϊκούς κανόνες της Eurostat; Πιστεύω ότι η πικρή πείρα από τις επιπτώσεις της κατάρρευσης της αξιοπιστίας της χώρας ως αποτέλεσμα της αποκάλυψης ότι μαγείρευε τα στατιστικά της στοιχεία κάνει την απάντηση αυτονόητη.
H θωράκιση της αξιοπιστίας των αριθμών που μετρούν το δημόσιο πρόβλημα θωρακίζει και την αξιοπιστία της τεράστιας προσπάθειας των Ελλήνων πολιτών που οδήγησε στην απίστευτη μείωση του ελλείμματος των 36 και δισ. ευρώ του 2009 σε 24 δισ. ευρώ το 2010, και οι οποίοι καλούνται να συνεχίσουν την προσπάθεια για την εξάλειψη του ελλείμματος έως το 2015. Αποτελεί ύβριν σε αυτή την προσπάθεια να γίνεται η αξιοπιστία της χώρας παιχνίδι στα χέρια καιροσκόπων που επιχειρούν να απολαύουν ενός 24ώρου δημοσιότητας ή κομματικού οφέλους.
Το χειρότερο όμως τελικά σε όλη αυτή την ιστορία δεν είναι η αντίδραση της αντιπολίτευσης. Αυτή εξηγείται. Το έλλειμμα του 2009 είναι το αξεπέραστο εμπόδιο στην προσπάθεια της Ν.Δ. να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Φυσικά προσπαθεί να χρεώσει αλλού αυτά τα 36 δισ. Γιατί αν είναι δικά της -όπως βεβαίως είναι- πώς θα πείσει ότι μπορεί να συνεχίσει αυτή την προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής που κάνει η κυβέρνηση; Και παρεμπιπτόντως: Τελικά, πόσο ήταν κατά τη Ν.Δ. το έλλειμμα το 2009; Αποδέχονται τα επίσημα στοιχεία; Ή παραμένουν σε εκείνο το ανεκδιήγητο 9,9% στο οποίο ήταν αγκιστρωμένοι για καιρό; Η αναγνώριση της πραγματικότητας είναι η αφετηρία για κάθε αξιολόγηση προτάσεων πολιτικής.
Το χειρότερο δυστυχώς τελικά είναι η ευκολία με την οποία για άλλη μία φορά πολλοί προσπαθούν να ανακαλύψουν άλλοθι και συνωμοσίες αντί να δουν την αλήθεια κατάματα. Δικό μας, της Ελλάδας, ήταν το έλλειμμα των 36 δισ. από το οποίο ξεκίνησε αυτή η δύσκολη πορεία δημοσιονομικής εξυγίανσης. Ανεξάρτητα από το ποια κυβέρνηση το δημιούργησε, το χρεώνεται συνολικά η ελληνική κοινωνία. Δεν είναι «άλλων», όπως δεν είναι «άλλων» ή «επαχθές» το χρέος που συσσωρεύσαμε όλα αυτά τα χρόνια. Κι αυτό δικό μας είναι.
Οι εταίροι μας στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ μας χρηματοδοτούν τα ελλείμματά μας και εγγυώνται το χρέος μας ώστε να έχουμε τον χρόνο να κάνουμε όλες τις δύσκολες προσαρμογές που χρειάζεται και να μην ξαναβρεθούμε στο σημείο που βρεθήκαμε το 2009. Αλλά εν τέλει από εμάς εξαρτάται αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε και να νικήσουμε τα προβλήματά μας. Χωρίς δικαιολογίες. Με αυτογνωσία. Κοινή λογική. Και με το θάρρος των αποφάσεων και των πράξεών μας.
* Ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου είναι υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και πρώην υπουργός Οικονομικών.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή