Ο Εφιάλτης και οι 300;
Συνταγματικά, την ευθύνη για την διακυβέρνηση της χώρας έχει η εκάστοτε κυβέρνηση (Άρθρο 82 του Συντάγματος). Δεν της ανατίθεται βέβαια κάποια υπερεξουσία αλλά μόνο στο μέτρο που το ισχύον δίκαιο καταλείπει σε όργανα της εκτελεστικής εξουσίας. Τέτοια περιθώρια επιλογών μεταξύ άλλων γίνονται και με βάση εκτιμήσεις σκοπιμότητας.
Ο αρχηγός του κράτους, δηλαδή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας,
μη διαθέτοντας αρμοδιότητα καθορισμού δικής του πολιτικής, βάσει των αρμοδιοτήτων που του αποδίδει το Σύνταγμα, οφείλει να περιοριστεί μεταξύ άλλων μόνο σε έλεγχο της νομιμότητας και συνταγματικότητας των πράξεων που προσυπογράφουν οι Υπουργοί. Πλην του Πρωθυπουργού ή της κυβέρνησης κανένας άλλος, κανένας, πόσο μάλλον οι βουλευτές της αντιπολίτευσης, ακόμη και αν πρόκειται για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν νομιμοποιείται να προτείνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τίποτα πέρα από τον Συνταγματικό του ρόλο και καθήκον. Απόψεις ο καθένας μας, ανάλογα με το πολιτικό ή θεσμικό του βάρος μπορεί σαφέστατα και να προτείνει ή και να υποστηρίξει δημόσια, ωστόσο αναλαμβάνει και το ανάλογο κόστος.
Ήταν εκείνη τη νύχτα το 480 π. Χ. που ο Εφιάλτης οδήγησε τους Πέρσες από το όρος Καλλίδρομο, μέσω του Ανοπαία ατραπού στις Θερμοπύλες και χτύπησαν τους 300 του Λεωνίδα. Ήταν εκείνη τη νύχτα που ο Χίτλερ ανάγκασε την κοινοβουλευτική του ομάδα να αποχωρήσουν από το γερμανικό κοινοβούλιο διότι ο Πρόεδρος δεν του είχε αναθέσει την Καγκελαρία, με συνέπεια να οδηγηθεί ξανά η χώρα σε εκλογές και ο Χίτλερ εκβιαστικά να γίνει Καγκελάριος. Τα υπόλοιπα γνωστά. Ακολούθησαν πολλές νύχτες (των Κρυστάλλων, των Μεγάλων Μαχαιριών...) μέχρι την πτώση του καθεστώτος έπειτα από ολοκληρωτική καταστροφή. Παρόλα αυτά είτε στην περίπτωση του Εφιάλτη είτε σ' εκείνη του Χίτλερ, τα συμπλέγματα που κουβαλούσαν ο καθένας τους ήταν αναγκαία, αλλά από μόνα τους όχι ικανά, να προκαλέσουν την καταστροφή.
Όλοι μας έχουμε ιστορική μνήμη, άλλοι από εμπειρία, άλλοι από γνώσεις για το τι σημαίνει καταστρατήγηση του Συντάγματος και των νόμων. Όλοι μας γνωρίζουμε τι εστι συνταγματική ή δημοκρατική εκτροπή. Ζούμε σε μια χώρα που τα υπολείμματα της χούντας υπάρχουν ακόμη, συγκαλυμμένα όπως φαίνεται ή μη. Βιώνουμε εξαιρετικά κρίσιμες στιγμές. Ακόμη και σε μια Δημοκρατία, μπορεί να διαφωνήσει κανείς με τα αξιακά προτάγματα ή τον τρόπο διαχείρισης των κρίσεων που μπορεί να διέρχεται αλλά όχι με τους κανόνες μέσα στους οποίους αυτή ανθίζει.
Αν έχει η παρούσα κυβέρνηση την ύψιστη ευθύνη για τη διαχείριση της κρίσης που διερχόμαστε, τότε η προηγούμενη κυβέρνηση φέρει την ύψιστη ευθύνη για το ότι μας οδήγησε στην παρούσα κρίση. Αν η παρούσα κυβέρνηση φέρει την ευθύνη για πολιτικές με βαρύ τίμημα για εκείνους που δεν ευθύνονται για την κατάντια στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, τότε η προηγούμενη φέρει την απόλυτη ευθύνη για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό που μας οδήγησε πρώτους στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και συνεπώς μας συνέδεσε αναπόφευκτα με τα άλλα μεγαλύτερα ζητήματα της διεθνούς οικονομικής κρίσης που μας ξεπερνούν.
Όλοι κρίνονται για την ευθύνη που έχουν αντίστοιχα με το ύψος της θεσμικής και πολιτικής τους κατοχής. Όπως η Δημοκρατία δεν εκβιάζεται, έτσι και οι θεσμοί της, πόσο μάλλον τα κύρια όργανά της όπως είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν πρέπει να ενδίδουν σε στοιχεία που εκμεταλλεύονται την πολιτική κρίση και συνειδητά προωθούν μεθοδικά την πολιτειακή εκτροπή σε ανωμαλίες πρωτόγνωρες για την μεταπολιτευτική Ελλάδα. Όταν λέμε πως ο κύκλος της μεταπολίτευσης έκλεισε, δεν μιλάμε για την έναρξη ενός άλλου κύκλου, αντιδημοκρατικού ή δημοκρατικής εκτροπής. Μιλάμε για τη χρεοκοπία του πολιτικού καθεστώτος, την αδυναμία να διαχειριστεί προβλήματα τα οποία το ίδιο δημιούργησε. Αν κάποιος μπορεί να αλλάξει την κατάσταση αυτή, αυτός δεν είναι παρά ο κυρίαρχος λαός και όχι ο εκάστοτε εποφθαλμιούντας την πολιτική εξουσία για προσωπικούς λόγους που στην τελική εδράζονται σε προσωπικά συμπλέγματα. Οι άνθρωποι αυτοί είναι επικίνδυνοι. Όσοι δεν γνωρίζουν ή όσοι εθελοτυφλούν, συμβάλλουν στην καταστροφή του εύθραυστου μομέντουμ στο οποίο βρισκόμαστε ως Κράτος, ως χώρα, ως έθνος. Αλλοίμονο αν αφεθούν οι θεσμοί και η συνταγματική μας δημοκρατία στην κρίση του εκάστοτε αποτυχημένου για δίψα της εξουσίας. Το πώς διαλύεται η Βουλή, περιγράφεται με τρόπο κρυστάλλινο στο Σύνταγμα και μόνο!
ο Γιάννη Τζιουράς, είναι Διεθνολόγος- Πολιτικός Επιστήμων,
Υπ. Διδάκτωρ Διεθνούς Δικαίου, Νομική ΑΠΘ*