Δεν θα περάσει ο φασισμός; / Tου Πασχου Mανδραβελη
«Θα επιστρέψουμε και η γη θα τρέμει».
Σ' αυτές τις εκλογές γκρεμίζεται ένας ακόμη μύθος της μεταπολίτευσης. Εκείνος που με παλμό τραγουδούσαν στις μεγάλες συναυλίες, το καλοκαίρι του 1974. Διαψεύδονται οι στίχοι του Γιάννη Νεγρεπόντη που μελωδικά τραγούδησε ο Μάνος Λοΐζος: «Τ' αρχινισμένο σύνθημα / πάντα μου μένει / όποτε ακούω από τότε ακορντεόν / κι έχει σαν στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει / δε θα περάσει ο φασισμός». Οπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, ένα σημαντικό ποσοστό ψηφοφόρων αποφάσισε να τιμωρήσει το πολιτικό σύστημα υπερψηφίζοντας το κόμμα της Χρυσής Αυγής. Ωραία τιμωρία! Θα καταψηφίσουν αυτούς που θεωρούν κλέφτες για να εκλέξουν τους μαχαιροβγάλτες. Είναι γνωστό ότι πολλά στελέχη αυτής της οργάνωσης έχουν καταδικαστεί ακόμη και για δολοφονίες.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η απήχηση της Χρυσής Αυγής οφείλεται στον ακτιβισμό των μελών της. Εστιάζουν στο γεγονός ότι υπάρχει δίκτυο στις υποβαθμισμένες γειτονιές της Αθήνας -οι οποίες μαστίζονται από πολλά προβλήματα και κυρίως από την αδιαφορία της Πολιτείας- και κάνουν πολλές εξυπηρετήσεις στους κατοίκους τους. Αν και αυτό δεν εξηγεί την απήχηση στην περιφέρεια, μπορεί να είναι αληθές. Υπάρχουν δημοσιεύματα και μαρτυρίες για μέλη της «Χρυσής Αυγής» που συνοδεύουν άτομα τρίτης ηλικίας στην τράπεζα ώστε να νιώθουν ασφαλή, μέχρι και πιο δυναμικές ενέργειες, όπως είναι η εκκένωση σπιτιών στα οποία διαμένουν μετανάστες. Τα παραπάνω αφ' ενός υπογραμμίζουν την απουσία οργανωμένου κράτους, αλλά είναι και από μια άποψη η ιδιωτικοποίηση του πελατειακού κράτους. Η Χρυσή Αυγή δεν προκρίνεται γιατί έχει έλλογες καθολικές πολιτικές. Δεν θα υπερψηφιστεί για το πρόγραμμά της που βασίζεται στο όμαιμο των κατοίκων της Ελλάδας και στην εκδίωξη με τη βία των ξένων, αλλά για τις μικροεξυπηρετήσεις που διεκπεραιώνει.
Εκεί ίσως βρίσκεται και η ελπίδα. Η ανάδειξη του γεγονότος ότι τελικώς η Χρυσή Αυγή δεν είναι η αντισυστημική δύναμη, όπως θέλει να παρουσιάζεται. Είναι το παλιό πελατειακό σύστημα με μπράτσα. Αλλά για να αναδειχθεί αυτό χρειάζεται πολιτική διαπαιδαγώγηση του πληθυσμού. Πρέπει κάποιοι να εξηγήσουν κάτω στη βάση -στις γειτονιές, στους απελπισμένους- τι είναι πολιτική, σε τι και γιατί απέτυχε στην Ελλάδα. Η αφοριστική καταδίκη της Ακροδεξιάς, όπως γινόταν μέχρι σήμερα, δεν λειτουργεί. Αντιθέτως, μπορεί να ενισχύει τις πιο ακραίες οργανώσεις, διότι τις κάνει να φαντάζουν ακόμη πιο αντισυστημικές. Πρέπει να αναδειχθεί το γεγονός ότι αυτή η χώρα κάποτε είπε «Οχι» στους ομοϊδεάτες της οργάνωσης, ότι αντιστάθηκε σε εκείνους που χαιρετούσαν με προτεταμένη την παλάμη και ότι αυτό το πλήρωσε με πολύ αίμα.
Η άνοδος της Χρυσής Αυγής είναι αποτυχία της πολιτικής και αποτυχία της εκπαίδευσης. Είναι η ρηχότητα του λαϊκισμού που κυριάρχησε στα πολιτικά πράγματα και στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία, σύμφωνα με το Σύνταγμα, οφείλουν να έχουν πολιτιστικό και διαπαιδαγωγικό ρόλο. Είναι η αποτυχία των σχολειών, των δασκάλων να εξηγήσουν τι σημαίνει ναζισμός. Είναι μία ακόμη αποτυχία της μεταπολίτευσης, που νόμιζε πως τα είχε όλα καλώς καμωμένα...