ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ Δ. ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΑΠΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ
Το έργο προβλέπει τόσο την πραγματοποίηση μετρήσεων όσο και υπολογισμούς με μοντέλα ποιότητας του αέρα. Το έργο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ με συνολικό πρ/σμό 89.250,00€.
Επιπλέον, έγινε προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία δύο σταθμών παρακολούθησης των επιπέδων της σωματιδιακής ρύπανσης και των μετεωρολογικών παραμέτρων, στην Ποντοκώμη και το Μαυροδένδρι, αντίστοιχα. Έγινε επίσης λεπτομερής υπολογισμός των εκπομπών από διαφορετικές κατηγορίες πηγών (ενδεικτικά τους ΑΗΣ, την εξόρυξη και μεταφορά του λιγνίτη, την κυκλοφορία οχημάτων, την κεντρική θέρμανση, την επαναιώρηση σκόνης κτλ) για την ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας της Εορδαίας-Κοζάνης, ενώ εφαρμόστηκαν μοντέλα ποιότητας αέρα τα οποία επιτρέπουν τον υπολογισμό της συνεισφοράς στα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης της κάθε πηγής ξεχωριστά.
Το έργο που υλοποιεί ο Δήμος Δημητρίου Υψηλάντη είναι πραγματικά πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι υλοποιείται από ένα πολύ μικρό Δήμο.
Πρώτον, γιατί βασίζεται στην αντίληψη ότι η τοπική ανάπτυξη θα πρέπει να συνδυάζεται με την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων, και δεύτερον γιατί υιοθετούνται τεχνολογίες και μεθοδολογίες οι οποίες μέχρι σήμερα έχουν χρησιμοποιηθεί μόνο σε ένα πολύ περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων στους μεγάλους Δήμους της χώρας. Για παράδειγμα, ο λεπτομερειακός υπολογισμός των εκπομπών των ρύπων με χωρική ανάλυση 1.1 χιλιόμετρο και η χρήση προηγμένων μοντέλων ποιότητας του αέρα για ένα πλήρη ετήσιο κύκλο αποτελούν σημαντικές καινοτομίες.
Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι ο Δήμος Δημ.Υψηλάντη με μόλις 3.018 κατοίκους, εγκατέστησε και λειτουργεί δύο σταθμούς μέτρησης συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων, γεγονός που επιτρέπει την λεπτομερειακή παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα σε περιοχές του Δήμου που βρίσκονται πλησίον αλλά σε διαφορετικές αποστάσεις από τις μεγάλες πηγές ρύπανσης. Οι σταθμοί μέτρησης της ρύπανσης είναι ιδιοκτησίας του Δήμου, συνολικού πρ/σμού 80.401,51€ και χρηματοδοτήθηκαν από ιδίους πόρους και από το 3ο ΕΑΠ Ν.Κοζάνης. Ακόμη προβάλλονται όλες οι μετρήσεις στην ιστοσελίδα του Δήμου www.dimosypsilanti.gr για την πλήρη ενημέρωση των δημοτών. Αξίζει, τέλος να αναφερθεί ότι σημαντικό ρόλο στην ιδέα του προγράμματος έπαιξε ο σύλλογος περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής του Δήμου Δημητρίου Υψηλάντη. Συνολικά λοιπόν 170.000,00€ χρησιμοποιήθηκαν για δράσεις σχετικά με την ποιότητα του περιβάλλοντος του Δήμου Δημ.Υψηλάντη.
Η ιδιαιτερότητα της υπό μελέτη περιοχής είναι ότι αποτελεί σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα λιγνιτικά κέντρα του κόσμου.
ØΛειτουργούν τέσσερα λιγνιτωρυχεία και έξι ΑΗΣ με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 4.438 MW.
ØΓια τη λειτουργία του συστήματος αυτού στην περιοχή λειτουργούν πάνω από 1000 ντιζελοκίνητα οχήματα και πάνω από 210 Km ταινιόδρομων.
ØΜόνο για το 2010 και για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου στην περιοχή έγιναν εκσκαφές περίπου 210∙103 m3 και εξορύχτηκαν 33.000.000 τόνοι λιγνίτη.
ØΜόνο το 2009 οι ΑΗΣ της περιοχής έκαψαν πάνω από 100 εκατομμύρια τόνους λιγνίτη.
Οι παραπάνω δραστηριότητες έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα στην περιοχή. Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα των μετρήσεων στον σταθμό της Ποντοκώμης δείχνουν σημαντικό αριθμό υπερβάσεων, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, του ημερήσιου ορίου των 50μg/m3, το οποίο προβλέπεται από την Ελληνική νομοθεσία για την προστασία της ανθρώπινης υγείας. Τα υψηλότερα επίπεδα σωματιδιακής ρύπανσης καταγράφονται όταν στην περιοχή πνέουν άνεμοι βορειανατολικού τομέα, διεύθυνση στην οποία βρίσκεται το ορυχείο Νοτίου Πεδίου της ΔΕΗ.
Για τους περισσότερους ρύπους, ο τομέας ενέργειας είναι η κυρίαρχη πηγή ρύπανσης στην περιοχή μελέτης με
· 78% συνεισφορά στο CO,
· 98% στα NOx, 88% στο SO2,
· 89% στα πρωτογενή σωματίδια PM10 και τέλος
· 92% στα πρωτογενή σωματίδια PM2.5.
Οι εκπομπές από τα ορυχεία λιγνίτη της περιοχής γίνονται κοντά στο έδαφος και έχουν δυσανάλογα μεγάλη επίπτωση στην ποιότητα αέρα των γειτονικών περιοχών.