Διευκρινίσεις της ΔΙΑΔΥΜΑ για τη σύμβαση που αφορά το ΣΔΙΤ και την Λειτουργία υποδομών του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ) Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας» - VETONEWS Ειδήσεις από Κοζάνη, Γρεβενά, Καστοριά, Πτολεμαΐδα, Φλώρινα, Μακεδονία και όλη την Ελλάδα

1. Ποιο είναι το φυσικό αντικείμενο της Σύμβασης ΣΔΙΤ;

Το φυσικό αντικείμενο της Σύμβασης περιλαμβάνει:

• Την κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας (σύμμεικτων) Απορριμμάτων (ΜΕΑ)

• Την κατασκευή του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ)

• Την κατασκευή του νέου ΣΜΑ Κοζάνης (περιλαμβάνει τις υποδομές μεταφόρτωσης σύμμεικτων και ανακυκλώσιμων απορριμμάτων)

• Την προμήθεια του απαραίτητου κινητού και μηχανολογικού εξοπλισμού

• Την λειτουργία και συντήρηση του συνόλου των υποδομών διαχείρισης των Σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ), δηλαδή των 10 ΣΜΑ (9 υφιστάμενοι και 1 νέος ΣΜΑ Κοζάνης) και της ΜΕΑ-ΧΥΤΥ, για 25 χρόνια.

2. Που θα κατασκευαστούν τα νέα έργα;

Η ΜΕΑ και ο ΧΥΤΥ θα κατασκευαστούν σε έκταση 200 στρ., που είναι δίπλα στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις του Περιφερειακού ΧΥΤΑ Δυτ. Μακεδονίας, στην περιοχή των ορυχείων Νοτίου Πεδίου του ΛΚΔΜ. Η ΔΙΑΔΥΜΑ έχει την κυριότητα της έκτασης, βάση του υπ΄ αριθμ. 37244/5-6-15 συμβολαίου μεταβίβασης ακινήτων από τη ΔΕΗ.

Ο νέος ΣΜΑ Κοζάνης θα κατασκευαστεί στην περιοχή «Κασλά» στην ανατολική πλευρά της πόλης σε απόσταση περίπου 3 km και σε έκταση περίπου 9 στρ. που παραχωρήθηκε κατά χρήση, από το Δήμο Κοζάνης με το υπ΄ αριθμ. 23115/27-3-15 συμβόλαιο στη ΔΙΑΔΥΜΑ, για το συγκεκριμένο έργο.

3. Προβλέπεται η υλοποίηση της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και του ΧΥΤΥ στον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) Δυτ. Μακεδονίας;

Η υλοποίηση της ΜΕΑ-ΧΥΤΥ αποτελούσε το κομβικό έργο του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΣΔΑ) σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, που εκπονήθηκε το 1995 και εγκρίθηκε με την υπ΄ αριθμ. 4/3-2-1997 απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, οπότε τέθηκε επισήμως σε ισχύ.

Τον Σεπτέμβριο του 2009 εγκρίθηκε με την υπ΄ αριθμ. 86625/2566/28-9-2009 απόφαση του Γ.Γ. ΠΔΜ το νέο ΠΕΣΔΑ, προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της ΚΥΑ 50910/2727/2003 και χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή στο σχεδιασμό του 1995.

Τον Αύγουστο του 2014 ολοκληρώθηκε η μελέτη επικαιροποίησης και αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ ΔΜ, με σκοπό την συμμόρφωση με τον Ν. 4042/2012, όπου και πάλι ο σχεδιασμός για τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων δεν μεταβλήθηκε. Για το νέο αυτό ΠΕΣΔΑ έχουν γνωμοδοτήσει θετικά τα συναρμόδια Υπουργεία: ΥΠΕΚΑ και ΥΠΕΣ. Στην παρούσα φάση ολοκληρώνεται η έγκριση της νέας ¨Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του ΠΕΣΔΑ Δυτικής Μακεδονίας¨ για την οποία έγινε ευρεία δημόσια διαβούλευση και γνωμοδότησαν θετικά υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ, του ΥΠΕΣ, του ΥΠΠΟ, του ΥΕΘΑ, του ΥΠΑΑΤ και η Επιτροπή Περιβάλλοντος της ΠΔΜ

4. Είναι το έργο της ΜΕΑ-ΧΥΤΥ σύμφωνο με τις απαιτήσεις της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ);

Ναι είναι. Με την κατασκευή και λειτουργία της ΜΕΑ-ΧΥΤΥ, συνδυαστικά με τα προγράμματα ΔσΠ, διασφαλίζεται ότι θα επιτυγχάνεται το έτος 2020:

• Ανακύκλωση/αξιοποίηση ανακυκλώσιμων υλικών (ΑΥ) και βιοαποβλήτων (ΒΑ) στο 49,2% κατά βάρος στο σύνολο των παραγόμενων ΑΣΑ

• Υγειονομική ταφή υπολειμμάτων (μη αξιοποιήσιμων υλικών) στο ΧΥΤΥ, ίσο με το 28% κατά βάρος στο σύνολο των παραγόμενων ΑΣΑ.

Με τα ποσοστά αυτά επιτυγχάνονται οι στόχοι της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, που εναρμονίστηκε με τον Ν.4042/2012 και οι στόχοι για το ΕΣΔΑ όπως διαμορφώθηκε τον Δεκ. 2014 (πριν την πρόσφατη αναθεώρησή του, οπότε τέθηκε προς διαβούλευση στις αρχές Ιουνίου 2015).

Το νέο σχέδιο ΕΣΔΑ, για το οποίο η διαβούλευση ολοκληρώθηκε στις 12/6/2015, στόχο για το 2020 έχει:

• Ανακύκλωση με χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων – βιοαποβλήτων στο 50% κατά βάρος στο σύνολο των παραγόμενων ΑΣΑ.

• Υγειονομική ταφή υπολειμμάτων (μη αξιοποιήσιμων υλικών) λιγότερο από 30% κατά βάρος στο σύνολο των παραγόμενων ΑΣΑ.

Το νέο ΕΣΔΑ προωθεί και ανάπτυξη Τοπικών (Δημοτικών ή Διαδημοτικών) Προγραμμάτων Διαχείρισης των αστικών απορριμμάτων.

Είναι προφανές από τα παραπάνω ότι ο σχεδιασμός της Περιφέρειας μας, καλύπτει τις απαιτήσεις του νέου (υπό διαβούλευση) ΕΣΔΑ, καθώς οι στόχοι ανακύκλωσης και τελικού υπολείμματος επιτυγχάνονται, ενώ όλος ο σχεδιασμός υλοποιείται υπό μορφή διαδημοτικής συνεργασίας με στόχο την επίτευξη οικονομίας κλίμακας για τη μείωση του κόστους διαχείρισης.

Πρέπει να διευκρινιστεί επίσης, ότι η ΜΕΑ δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα στην ανάπτυξη και επίτευξη υψηλότερων ποσοστών ανάκτησης με χωριστή συλλογή – ΔσΠ (ανακυκλώσιμων & βιοαποβλήτων). Αντιθέτως τα σύγχρονα συστήματα μηχανικής διαλογής και κομποστοποίησης που περιλαμβάνει, θα μπορέσουν να συνεισφέρουν προσθετικά στην επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων και να συμβάλλουν στην βιωσιμότητα των προγραμμάτων ΔσΠ, χωρίς να απαιτούνται νέες επενδύσεις για Κέντρα Διαλογής και Μονάδες Κομποστοποίησης. Η ΜΕΑ έχει τη δυνατότητα διαλογής και επεξεργασίας, χωριστά συλλεγέντων ανακυκλώσιμων υλικών και προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων.

Σε καμία χώρα του ανεπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου δεν έχει επιλυθεί το ζήτημα της ορθολογικής και βιώσιμης διαχείρισης των απορριμμάτων, χωρίς το σχέδιο να περιλαμβάνει Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων για τα σύμμεικτα ΑΣΑ.

5. Γιατί επιλέχθηκε η μέθοδος των ΣΔΙΤ και όχι κάποιο άλλο χρηματοδοτικό εργαλείο, για την χρηματοδότηση του έργου; Θα μπορούσε η ΔΙΑΔΥΜΑ να αναλάβει την κατασκευή και λειτουργία του έργου που ανατέθηκε στον Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης (ΙΦΣ);

Από το 2002 μέχρι το 2004, υποβλήθηκαν τρεις (3) προτάσεις στο τότε Ταμείο Συνοχής ΙΙ, οι οποίες απορρίφθηκαν, διότι ήταν άλλες οι προτεραιότητες της χώρας την εποχή εκείνη (δημιουργία ΧΥΤΑ, κλείσιμο ΧΑΔΑ).

Οι όροι της ένταξης του έργου στο Νόμο περί ΣΔΙΤ από το 2007 οπότε και εγκρίθηκε, ήταν και είναι πολύ ευνοϊκοί, καθώς περιλαμβάνει επιδότηση του κόστους λειτουργίας από το ΠΔΕ. Άλλωστε ο Ν.3389/2005 περί ΣΔΙΤ, καθορίζει ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο για την χρηματοδότηση, υλοποίηση και λειτουργία δημοσίων έργων, όπως και ο Ν.3669/2008 (αντικατέστησε τον Ν.1418/84).

Το έργο, αποτέλεσε στόχο όλων των διοικήσεων της ΔΙΑΔΥΜΑ και είχε και την συνεχή υποστήριξη όλων των κυβερνήσεων, έχει βραβευθεί ως καλή πρακτική και έχουν γίνει αναφορές γι’αυτό σε εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ένα ακόμη επίτευγμα του έργου αποτελεί το μίγμα χρηματοδότησής του, καθώς κατάφερε να μοχλεύσει πόρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το χρηματοδοτικό εργαλείο Jessica (ποσό το οποίο θα επιστρέψει ξανά στην Δυτική Μακεδονία για επανεπενδύσεις) και ιδιωτικά κεφάλαια.

Είναι προφανές ότι από τη στιγμή που η ΔΙΑΔΥΜΑ υπέβαλε τρεις προτάσεις χρηματοδότησης του έργου σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα του ΚΠΣ, ότι είχε τη θέληση και τη δυνατότητα να υλοποιήσει η ίδια το έργο. Η μη επιτυχής όμως κατάληξη των ανωτέρω προσπαθειών, σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση του Νόμου περί ΣΔΙΤ, οδήγησε την επιχείρηση στην λήψη της στρατηγικής απόφασης να στραφεί στο νέο αυτό θεσμικό εργαλείο, προκειμένου να υλοποιήσει τη ΜΕΑ-ΧΥΤΥ. Μία απόφαση η οποία έτυχε τη διαχρονικής στήριξης όλων των Διοικητικών Συμβουλίων από το 2006 μέχρι την υπογραφή της Σύμβασης ΣΔΙΤ.

6. Γιατί η διάρκεια της Σύμβασης ΣΔΙΤ είναι 25ετής; Είναι σωστό οι Δήμοι και η ΔΙΑΔΥΜΑ να δεσμευτούν για το τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα;

Η διάρκεια της Σύμβασης επιλέχτηκε να είναι για 25 έτη, καθώς μόνο έτσι ένα σύνθετο τεχνολογικά και απαιτητικό χρηματοοικονομικά (35% Ίδια κεφάλαια και 65% Δανεισμό) έργο, θα μπορούσε να διασφαλίσει τη χαμηλότερη δυνατή τιμή χρέωσης, μεταφέροντας παράλληλα τα ρίσκα καλής εκτέλεσης, λειτουργίας, συντήρησης και απόδοσης του έργου εξ΄ ολοκλήρου στο Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης (ΙΦΣ)

7. Τι θα γίνει μετά το πέρας της 25ετίας

Το σύνολο των εγκαταστάσεων (κτιριακά, μηχανολογικός εξοπλισμός, μηχανήματα έργου) της ΜΕΑ, των σταθμών και του εξοπλισμού μεταφόρτωσης των σύμμεικτων ΑΣΑ, των υποδομών και του εξοπλισμού του ΧΥΤΥ, θα πρέπει να βρίσκονται σε καλή κατάσταση και λειτουργία και θα επιστραφούν στη ΔΙΑΔΥΜΑ.

Στο ΧΥΤΥ θα πρέπει με ευθύνη του ΙΦΣ να υπάρχει διαθέσιμη χωρητικότητα για ταφή υπολειμμάτων της ΜΕΑ για ακόμη 5 έτη πέραν του 25^ου και να έχουν αποκατασταθεί όλοι οι χώροι ταφής που χρησιμοποιήθηκαν την 25ετία.

8. Σχετίζεται το αντικείμενο της Σύμβασης ΣΔΙΤ με τις αρμοδιότητες των Δήμων στη διαχείριση των απορριμμάτων;

Δεν υπάρχει καμία συσχέτιση.

Αρμοδιότητα των Δήμων είναι η συλλογή του συνόλου των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) όπως τα σύμμεικτα, τα ανακυκλώσιμα, τα ογκώδη, τα βιοαπόβλητα κλπ.

Η διαχείριση των ΑΣΑ, που περιλαμβάνει τη μεταφόρτωση, τη μεταφορά, την επεξεργασία, την διαλογή, την ανακύκλωση και την υγ. ταφή είναι αρμοδιότητα του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ). Η ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε. αποτελεί τον Περιφερειακό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) της Δυτικής Μακεδονίας.

Υποχρέωση του Αναδόχου (όπως απορρέει από το καταστατικό της νέα εταιρείας του ΙΦΣ) είναι μόνο η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου (Μεταφόρτωση και Επεξεργασία Σύμμεικτων ΑΣΑ και Ταφή Υπολλειμμάτων). Απαγορεύεται η επέκταση του συμβατικού αντικειμένου σε άλλες δραστηριότητες σχετικές ή άσχετες με τη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων. Επίσης, απαγορεύεται ακόμη και η τροποποίηση του Καταστατικού του ΙΦΣ, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της ΔΙΑΔΥΜΑ.

Η συλλογή των ΑΣΑ είναι αρμοδιότητα και υποχρέωση των Δήμων και δεν «κινδυνεύει» από τη Σύμβαση ΣΔΙΤ.

9. Ποιος ο ρόλος της ΔΙΑΔΥΜΑ στην υλοποίηση και παρακολούθηση της Σύμβασης ΣΔΙΤ και ποιο το αντικείμενο/πεδίο ενασχόλησής της μετά την έναρξη λειτουργίας της ΜΕΑ/ΧΥΤΥ;

Σε ότι αφορά την υλοποίηση της Σύμβασης ΣΔΙΤ, η ΔΙΑΔΥΜΑ θα έχει την ευθύνη παρακολούθησης της καλής εκτέλεσης και την πιστοποίηση των πληρωμών προς τον Ιδιωτικό Φορέα Σύμπραξης (ΙΦΣ).

Σε ότι αφορά το αντικείμενο/πεδίο ενασχόλησης της ΔΙΑΔΥΜΑ μετά την έναρξη λειτουργίας της ΜΕΑ/ΧΥΤΥ, θα περιλαμβάνει (εκτός της παρακολούθησης της Σύμβασης ΣΔΙΤ):

α) Τον σχεδιασμό και την υποστήριξη των Δήμων στην ανάπτυξη των προγραμμάτων ΔσΠ για τα τέσσερα (4) ρεύματα των ανακυκλώσιμων υλικών (χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικό), για τα βιοαπόβλητα, τα ογκώδη απορ/τα, τα ΑΗΗΕ, τα αστικής προέλευσης αδρανή απόβλητα και άλλες κατηγορίες οικιακών αποβλήτων.

β) Τη διαχείριση (μεταφόρτωση, διαλογή, επεξεργασία, ταφή κλπ) των αποβλήτων αυτών.

γ) Τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και εφαρμογή του Περιφερειακού Σχεδίου Πρόληψης, με κομβικές υποδομές τα 10 Πράσινα Σημεία και τα 5 Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης Υλικών.

δ) Την παρακολούθηση και υποστήριξη της υλοποίησης του νέου ΠΕΣΔΑ (σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο αρ. 35 του Ν.4042/2012), ο οποίος περιλαμβάνει 17 διακριτά ρεύματα αποβλήτων, εκ των οποίων τα ΑΣΑ είναι μία κατηγορία από αυτές.

ε) Την διαχείριση (κατόπιν συνεργασιών), της λυματολάσπης των Βιολογικών Καθαρισμών των ΔΕΥΑ της ΠΔΜ, ή άλλων κατηγοριών αποβλήτων, όπως τα βιομηχανικά απόβλητα επιχειρήσεων της ΠΔΜ, οι κενές συσκευασίες φυτοφαρμάκων, κλπ.

στ) Τη συνεργασία με τα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) για την ανάπτυξη των προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων που εμπίπτουν σε ειδικές διατάξεις, όπως Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων, Μεταχ. Ελαστικά Οχημάτων, Ηλεκτρικές και Ηλεκτρονικές Συσκευές, Μπαταρίες κλπ

10. Η υλοποίηση της Μονάδας Επεξεργασίας των Απορριμμάτων (ΜΕΑ) αποτελεί τροχοπέδη για περαιτέρω ανάπτυξη των προγραμμάτων Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) για τα ανακυκλώσιμα υλικά (ΑΥ) και τα βιοαπόβλητα (ΒΑ);

Όχι, φυσικά και δεν αποτελεί.

Με βάση τον νέο ΠΕΣΔΑ (που εκπονήθηκε το 2014) και για να επιτευχθούν οι στόχοι για ΔσΠ της κείμενης νομοθεσίας (Ν.4042/2012), οι Δήμοι της ΠΔΜ θα πρέπει:

α) να αυξήσουν τις ανακτώμενες ποσότητες ανακυκλώσιμων υλικών από τις 5.000 τον. το 2014, τουλάχιστον στις 13.500 τον. το 2020,

β) να ανακτήσουν μέχρι το 2020 με ΔσΠ τουλάχιστον 5.000 τον. βιοαποβλήτων, όταν σήμερα η ανάκτηση είναι μηδενική

και όλα αυτά ανεξάρτητα με την κατασκευή και λειτουργία της ΜΕΑ.

Επίσης με τον νέο ΕΣΔΑ οι ανακτώμενες ποσότητες αυτές θα είναι ακόμη μεγαλύτερες.

Οι Δήμοι και η ΔΙΑΔΥΜΑ θα εργαστούμε για την επίτευξη των στόχων αυτών, όσο φιλόδοξοι κι αν είναι. Η Σύμβαση ΣΔΙΤ προβλέπει μηχανισμούς, ώστε να αξιοποιούνται οι εγκαταστάσεις της ΜΕΑ για την επεξεργασία χωριστά συλλεγέντων υλικών, ώστε να αυξάνεται η μεταπωλητική τους αξία και συνεπώς να μειώνεται το τέλος διαχείρισης απορριμμάτων προς τους Δήμους και τους δημότες.

11. Η ΔΙΑΔΥΜΑ έχει σχέδιο για επέκταση των προγραμμάτων Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) για τα ανακυκλώσιμα και τα βιοαπόβλητα;

Ναι έχει συγκεκριμένα σχέδια.

Ο νέος ΕΣΔΑ καθιστά υποχρεωτική την ΔσΠ ή χωριστή συλλογή των ανακυκλώσιμων σε 4 ρεύματα (χαρτί, πλαστικό, γυαλί, μέταλλο) με διακριτούς κάδους. Στη Δυτική Μακεδονία αυτό υλοποιείται εδώ και χρόνια με την γνωστή μας τετραπλέτα κάδων. Από το 2009 σταδιακά έχει αναπτυχθεί σε όλη την Περιφέρεια. Στην υπόλοιπη χώρα υπάρχει ο μπλέ κάδος της ανακύκλωσης (για όλα τα ρεύματα ανακυκλώσιμων), στον οποίο με βάση επίσημα στοιχεία της ΕΕΑΑ, το ποσοστό των μη ανακυκλώσιμων υλικών (κοινά απορρίμματα δηλαδή) που καταλήγουν σε αυτόν, είναι 46%!

Το πρόγραμμα ΔσΠ για τα ανακυκλώσιμα στην Δυτ.Μακεδονία, έχει σχεδιαστεί άρτια και λειτουργεί με ικανοποιητικά αποτελέσματα μέχρι σήμερα, ενώ είναι βέβαιο ότι βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω και να γίνει ακόμη πιο αποτελεσματικό. Στην υπόλοιπη χώρα, οι επενδύσεις σε εξοπλισμό και η αναδιοργάνωση των προγραμμάτων αποκομιδής ανακυκλώσιμων που θα απαιτηθούν, δεν είναι βέβαιο ότι διασφαλίζουν αποτελεσματικότητα στην επίτευξη των υψηλών στόχων του νέου ΕΣΔΑ.

Σε ότι αφορά τη χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων, η ΔΙΑΔΥΜΑ έχει προετοιμάσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με προοπτική στην επίτευξη του στόχου της νομοθεσίας για το 2020 (Ν.4042/2012), το οποίο υπέβαλε προς χρηματοδότηση στο ΕΣΠΑ – ΕΠΠΕΡΑΑ, αξιολογήθηκε θετικά, ωστόσο δεν χρηματοδοτήθηκε (όπως κανένα αντίστοιχο στη χώρα) λόγω ανακατανομής και έλλειψης πόρων. Είναι βέβαιο όμως ότι θα χρηματοδοτηθεί από τα κονδύλια της νέας προγραμματικής περιόδου (ΣΕΣ 2014-2020). Το σχέδιο με προϋπολογισμό 1,5 ευρώ, περιελάμβανε την προμήθεια κάδων οικιακής κομποστοποίησης, καφέ κάδων βιοαποβλήτων και λοιπό εξοπλισμό συλλογής και κομποστοποίησης, καθώς και ένα πλήρες πρόγραμμα ανάπτυξης και εξυπηρέτησης στο πεδίο που θα υλοποιούνται σε συνεργασία με τους Δήμους

12. Η ΔΙΑΔΥΜΑ έχει σχέδιο για Πρόληψη, Μείωση και Επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων;

Ναι έχει.

Στα πλαίσια του νέου ΠΕΣΔΑ έχει συνταχθεί από τη ΔΙΑΔΥΜΑ ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα υποστηρίξει μέσα από συγκεκριμένες δράσεις, έργα αλλά και προγράμματα ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης των πολιτών, την πρόληψη δημιουργίας απορριμμάτων.

Στα πλαίσια αυτά σχεδιάζεται η ανάπτυξη ενός Δικτύου Επαναχρησιμοποίησης Υλικών (πριν αυτά καταστούν απόβλητα) που θα περιλαμβάνει: α) τουλάχιστον 10 Πράσινα Σημεία στους μεγάλους οικισμούς της Περιφέρειας, β) 5 Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης εντός των Σταθμών Μεταφόρτωσης των 5 μεγάλων πόλεων της Περιφέρειας και γ) Καταγραφή των αντικειμένων/υλικών προς επαναχρησιμοποίηση σε ηλεκτρ. βάση δεδομένων, η οποία μέσω κατάλληλης πλατφόρμας, θα είναι διαθέσιμη στους ενδιαφερόμενους πολίτες online.

13. Ποια η τεχνολογία επεξεργασίας & αξιοποίησης των απορριμμάτων; Είναι «παρωχημένη» η τεχνολογία της προτεινόμενης μονάδας;

Η τεχνολογία που έχει επιλεγεί για την επεξεργασία είναι αυτή της Μηχανικής Διαλογής για τον διαχωρισμό των ρευμάτων των απορριμμάτων και στη συνέχεια την ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών και εν συνεχεία της επεξεργασίας του οργανικού κλάσματος με αερόβια κομποστοποίηση.

Η συγκεκριμένη τεχνολογία δεν είναι «παρωχημένη», καθώς οι συγκεκριμένες Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας αποτελούν σήμερα τη βέλτιστη λύση για περιοχές όπου υπάρχουν οι διαθέσιμες εκτάσεις και αναζητείται μία φθηνή οικονομικά λύση για την επίτευξη των στόχων αξιοποίησης των απορριμμάτων από την νομοθεσία.

Επίσης, η τεχνολογία αυτή χαρακτηρίζεται από «ευελιξία», καθώς μπορεί να επεξεργάζεται πολύ πιο αποδοτικά και οικονομικά, προδιαλεγμένα απόβλητα (ανακυκλώσιμα ή βιοαπόβλητα)

14. Ποια η δυναμικότητα της Μονάδας Επεξεργασίας των Απορριμμάτων (ΜΕΑ);

Η ΜΕΑ σχεδιάστηκε και θα κατασκευαστεί για να δέχεται προς επεξεργασία μέχρι και 120.000 τον/έτος σύμμεικτων ΑΣΑ.

15. Τι θα επιτυγχάνει η Μονάδα Επεξεργασίας των Απορριμμάτων (ΜΕΑ);

Για υποθετικό σενάριο όπου στη ΜΕΑ θα οδηγούνται 100.000 τον/έτος σύμμεικτων ΑΣΑ, θα προκύπτουν μετά την επεξεργασία:

• Ανάκτηση Χαρτιών, Πλαστικών, Μετάλλων προς ανακύκλωση*: 12.000 τον/έτος

• Παραγωγή Κόμποστ ως εδαφοβελτιωτικό: 24.200 τον/έτος

• Απώλειες υγρασίας/πτητικών κατά την κομποστοποίηση: 28.800 τον/έτος

• Υπόλειμμα (μη αξιοποιήσιμα υλικά) προς ΧΥΤΥ: 35.000 τον/έτος

*Οι ποσότητες προς επεξεργασία στη ΜΕΑ, δεν σχετίζονται με τις ποσότητες που θα ανακτώνται με τα προγράμματα ΔσΠ.

16. Ποιος θα εκμεταλλεύεται τα ανακτώμενα από τη ΜΕΑ ανακυκλώσιμα υλικά και πως θα αξιοποιείται το παραγόμενο κόμποστ;

Τα ανακυκλώσιμα υλικά θα εκμεταλλεύεται εμπορικά ο ΙΦΣ, αλλά μέρος των εσόδων θα επιστρέφει στη ΔΙΑΔΥΜΑ, ανάλογα με την τιμή πώλησης που θα επιτυγχάνεται. Οι τιμές πώλησης των υλικών, ελέγχονται από ανεξάρτητο ελεγκτή και διαμορφώνονται βάση των διεθνών χρηματιστηριακών τους τιμών.

Το παραγόμενο κομποστ θα αξιοποιείται ως εδαφοβελτιωτικό με βάση τις επιτρεπόμενες χρήσεις της ΚΥΑ 56366/2014 (ΦΕΚ3339/Β/2014). Στην παρούσα φάση δεν προβλέπονται έσοδα για τον ΙΦΣ από την αξιοποίησή του. Σε περίπτωση που προκύψουν στην διάρκεια της Σύμβασης τυχόν έσοδα από πωλήσεις του υλικού, θα επιστρέφει στη ΔΙΑΔΥΜΑ ποσό ανάλογα με την τιμή πώλησης που θα επιτυγχάνεται.

Τα έσοδα που θα επιστρέφουν στη ΔΙΑΔΥΜΑ από τις πωλήσεις των υλικών θα μειώνουν περαιτέρω το τέλος διαχείρισης απορριμμάτων για τους Δήμους.

17. Τι είναι η «εγγυημένη ποσότητα» απορριμμάτων προς επεξεργασία και ποια είναι η ποσότητα αυτή;

Με βάση τον ορισμό της Σύμβασης ΣΔΙΤ, η ελάχιστη ποσότητα Αποβλήτων, που ανέρχεται στους ενενήντα χιλιάδες (90.000) τόνους συνολικά ανά έτος, είναι η ποσότητα την οποία η ΔΙΑΔΥΜΑ εγγυάται ότι θα παραδίδει στον ΙΦΣ, καθ όλη τη διάρκεια της Συμβατικής Περιόδου.

Διευκρινίζεται ότι εγγυημένη ποσότητα μικρότερη των 90.000 τον/έτων, θα συνεπάγονταν μεγαλύτερο τέλος χρήσης, λόγω αύξησης των επιτοκίων δανεισμού.

Σε κανένα από τα 25 έτη της Σύμβασης, με βάση την πρόβλεψη εξέλιξης παραγωγής ΑΣΑ για την ΠΔΜ, η ποσότητα που θα οδηγείται στην ΜΕΑ δεν θα είναι μικρότερη από 90.000 τον/έτος. Η πρόβλεψη εξέλιξης παραγωγής ΑΣΑ στην Δυτ.Μακεδονία, γίνεται με πολύ δυσμενέστερες παραδοχές από αυτές του νέου ΕΣΔΑ, αλλά και με βάση πραγματικά στοιχεία/ζυγίσεις που διαθέτει από τα 10 χρόνια λειτουργίας του ΧΥΤΑ.

Επίσης, έχουν διασφαλιστεί έγγραφες βεβαιώσεις από ΙΦΣ, που θα ενσωματωθούν το επόμενο διάστημα στη σύμβαση, ότι στην «εγγυημένη ποσότητα» θα προσμετράται τόσο η επεξεργασία προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων (σε χαμηλότερη τιμή), όσο και οι ποσότητες αποβλήτων από άλλες γειτονικές περιοχές, αν και μόνο αν αυτό γίνει αποδεκτό από τους Δήμους και τη ΔΙΑΔΥΜΑ και γίνουν απαραίτητες τροποποιήσεις στον ΠΕΣΔΑ και τις λοιπές αδειοδοτήσεις.

18. Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας; Υπάρχουν άλλα (άμεσα ή έμμεσα) οφέλη σε τοπικό επίπεδο;

Ναι, τόσο στη φάση κατασκευής όσο και στη φάση λειτουργίας. Το προσωπικό που θα απασχοληθεί και το μεγαλύτερο μέρος των υλικών, αναλωσίμων, υπηρεσιών, κλπ θα καλύπτονται από την περιοχή μας.

19. Ποιο είναι το οικονομικό αντικείμενο της Σύμβασης;

Κόστος επένδυσης

49 εκατ.ευρώ με ΦΠΑ 23%, εκ των οποίων: 13 εκατ. € Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), 13 εκατ.€ Jessica, 6 εκατ. € Εθνική τράπεζα και 17 εκατ. € Ιδία κεφάλαια

Κόστος λειτουργίας

Το έργο της ΔΙΑΔΥΜΑ αποτελεί από το 2006, το πρώτο έργο στη χώρα μας: α) που καθιστά ολοκληρωμένη τη διαχείριση των ΑΣΑ σε μια περιοχή, β) που υλοποιείται με τη μέθοδο ΣΔΙΤ στον τομέα προστασίας του περιβάλλοντος και όχι μόνο της διαχείρισης των απορ/των, γ) που διασφαλίζει πόρους από την ΕΤΕπ στον τομέα του περιβάλλοντος, δ) που αξιοποιεί όλο το ποσό του προγράμματος Jessica της ΠΔΜ (αλλιώς θα χάνονταν τα κονδύλια), ε) που κινητοποιεί ιδιωτικά κεφάλαια για διαχείριση δημοτικών απορριμμάτων, στ) που έχει βραβευθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ζ) που δεν μεταβιβάζει το ρίσκο της καλής κατασκευής και αποτελεσματικής λειτουργίας σε δημόσιο φορέα.

Όλα αυτά καθιστούν το έργο μοναδικό και πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα. Στη βάση αυτή επιλέχθηκε από όλες τις κυβερνήσεις της χώρας διαχρονικά από το 2006 μέχρι και σήμερα, να επιδοτηθεί η λειτουργία του έργου (συμπεριλαμβανομένου του κόστους απόσβεσης της αρχικής επένδυσης) από πόρους του ΠΔΕ και όχι από πόρους συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων (ΕΣΠΑ), σε αντίθεση με άλλα έργα που δρομολογήθηκαν και προτείνεται η χρηματοδότηση μόνο του κόστους επένδυσης.

Στη βάση αυτή, το τέλος διαχείρισης των σύμμεικτων ΑΣΑ για τους Δήμους της Δυτ.Μακεδονίας, θα διαμορφωθεί στα 62,10 ευρώ/τονο με ΦΠΑ, κατά το πρώτο έτος της σύμβασης, για τη μεταφόρτωση, επεξεργασία και υγ.ταφή, χωρίς καμία επιπλέον δαπάνη για αρχικές επενδύσεις και επανεπενδύσεις την επόμενη 25ετία. Σημειώνεται ότι το κόστος θα μειωθεί περαιτέρω, τόσο από τα έσοδα των πωλήσεων ανακτώμενων υλικών (βλ. ερώτηση 15), όσο και από τη σταδιακή μεταφορά στη ΜΕΑ προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων αντί σύμμεικτων ΑΣΑ (βλ. ερώτηση 16).

Σήμερα, η ανταποδοτική χρέωση των Δήμων είναι ίση με 38,5 ευρώ/τόνο με ΦΠΑ για μεταφόρτωση και υγ.ταφή, αλλά προσωρινώς διαμορφώθηκε στα 34 ευρώ/τόνο με ΦΠΑ λόγω της οικονομίας κλίμακας που δημιουργείται και των εσόδων που προκύπτουν από την παραλαβή στο ΧΥΤΑ Δυτ.Μακεδονίας των σύμμεικτων ΑΣΑ του Δήμου Βέροιας ΠΕ Ημαθίας, βάση της ΚΥΑ 22158/2426/2013 (ΦΕΚ 1266/Β).

Με βάση την απόφαση της ΔΕΣΔΙΤ για την ένταξη του έργου στις διατάξεις του Ν.3389/2005, την οριστικοποίηση των επιτοκίων δανειοδότησης του έργου και την υπογραφείσα σύμβαση από 10/6/2015, η αρχική οικονομική προσφορά των 132,89 ευρώ/τόνο, έκλεισε στα 124,21 ευρώ/τόνο και θα καλυφθεί κατά 50% από το ΠΔΕ κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας.

20. Ποια είναι η οικονομική επιβάρυνση στον πολίτη της Δυτικής Μακεδονίας;

Η επιβάρυνση σε κάθε πολίτη της ΠΔΜ από 3,5 λεπτά του ευρώ/ημέρα (ή 13 ευρώ/κάτοικο/έτος) που είναι σήμερα για μεταφόρτωση και υγ.ταφή των σύμμεικτων ΑΣΑ, θα αυξηθεί στα 5,5 λεπτά του ευρώ/ημέρα (ή 20 ευρώ/κάτοικο/έτος), για τις επενδύσεις 49 εκατ. ευρώ και τις υπηρεσίες μεταφόρτωσης, επεξεργασίας, υγ.ταφής, συμπεριλαμβανομένων των απαιτούμενων κεφαλαίων για συντηρήσεις και επανεπενδύσεις σε όλη τη διάρκεια της 25ετίας.

21. Έγινε διαβούλευση για το έργο; Που μπορεί κάποιος να βρει και να διαβάσει τη Σύμβαση;

Η διαβούλευση έγινε με βάση τις προβλέψεις της κείμενης νομοθεσίας. Τόσο κατά τη φάση έγκρισης του ΠΕΣΔΑ και της ΣΜΠΕ του ΠΕΣΔΑ, όσο και τις ΜΠΕ του έργου της ΜΕΑ-ΧΥΤΥ, έγινε διαβούλευση και ελήφθησαν γνωμοδοτήσεις (θετικές) από συναρμόδια Υπουργεία, Φορείς, Δημοτικά Συμβούλια, Επιτροπή Περιβάλλοντος Περιφέρειας.

Η σύμβαση αναρτήθηκε όπως προβλέπεται στο ειδικό διαδικτυακό τόπο της Γ.Γ.Εμπορίου του Υπουργείου Οικονομίας για το ΚΗΜΔΗΣ (Κεντρικό Ηλεκτρ. Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων).