Οι δήμοι έρμαια τυχοδιωκτικών συμπεριφορών
Γράφτηκε από τον ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Του Γιώργου Παναγόπουλου
Είχαμε έγκαιρα επισημάνει ότι ο νέος εκλογικός νόμος για τους δημοτικούς συμβούλους θα οδηγήσει σε αποδυνάμωση των δήμων. Οι υποψηφιότητες που δηλώνονται το τελευταίο διάστημα σε όλους τους δήμους επιβεβαιώνουν
ακριβώς αυτή την εκτίμηση. Θα έχουμε δημοτικά συμβούλια όπου οι επικεφαλής των παρατάξεων θα είναι περισσότεροι από τους απλούς δημοτικούς συμβούλους. Είναι πιο εύκολο να εκλεγεί κάποιος δημοτικός σύμβουλος, κατεβαίνοντας ως επικεφαλής με υποψήφιους συμβούλους φίλους και συγγενείς, από το να εκλεγεί μέσα από το συνδυασμό του δημάρχου που θα επικρατήσει.
Φανταστείτε τώρα μια συνεδρίαση δημοτικού συμβουλίου όπου θα λαμβάνουν όλοι το λόγο ως επικεφαλής και θα περιμένεις να παρθεί απόφαση... καλή πρωτοχρονιά! Βάλτε και στα κενά κουτάκια τα πρόσωπα, και όποιος διαθέτει στοιχειώδη αντίληψη θα καταλάβει τι έρχεται...
Ο δήμαρχος που εκλέγεται από την απόλυτη πλειοψηφία του 50% των πολιτών θα είναι, έτσι, όμηρος παρεών και οργανωμένων μειοψηφιών. Οι δημοτικές αρχές δεν θα μπορούν να εφαρμόσουν την πολιτική τους και θα κινούνται με βάση την κατάληξη του παζαριού με τις παρέες και τα συμφέροντα. Είναι προφανές όμως ότι αυτό δεν είναι δημοκρατία, αλλά ένας φερετζές νομιμοποίησης της πολιτικής και οικονομικής συναλλαγής.
Το δημοκρατικό είναι ο πολίτης να έχει καθαρή επιλογή. Ο δήμαρχος που ορθώς εκλέγεται με το 50% των ψήφων, να έχει την κύρια και αποκλειστική ευθύνη τόσο για τους συνεργάτες του όσο και για τις αποφάσεις του. Τα δημοτικά συμβούλια ορθώς εγκρίνουν αποφάσεις οι οποίες μέσα από τη δημόσια παράθεσή τους γίνονται γνωστές στη μειοψηφία και στους πολίτες. Η λογοδοσία και η διαφάνεια των αποφάσεων μια χαρά επιτυγχάνεται στα σημερινά συμβούλια, και μια χαρά είναι η αντιπροσώπευση πλειοψηφίας και μειοψηφιών προκειμένου να επιτυγχάνεται η αποτελεσματικότητα. Το νέο εκλογικό σύστημα το μόνο που επιτυγχάνει είναι η ενίσχυση της συναλλαγής, πολιτικής και οικονομικής.
Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος είναι λοιπόν κάτι παραπάνω από αναγκαία. Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην τροποποίηση του νόμου, θέτοντας έστω πλαφόν 5-6% για την είσοδο στο δημοτικό συμβούλιο, και κατανομή των εδρών που θα μένουν αδιάθετες τη δεύτερη Κυριακή. Με τον τρόπο αυτό, και η προηγούμενη πολιτική ηγεσία δεν θα αδειάζεται εντελώς και οι δήμοι δεν θα καταντήσουν έρμαια τυχοδιωκτικών συμπεριφορών.
Υπάρχει ακόμα καιρός, να καταλάβουν όλοι ότι αυτό το σύστημα δεν είναι λειτουργικό στην πράξη - και αν δεν καταργηθεί τώρα, θα αλλάξει στην πορεία μέσα από την αφαίρεση αρμοδιοτήτων από το δημοτικό συμβούλιο. Πολύ φοβούμαστε δηλαδή ότι στην πορεία, και λόγω της αδυναμίας να λαμβάνονται αποφάσεις, θα περνούν όλα με αποφάσεις της δημοτική αρχής, οπότε το δημοτικό συμβούλιο θα έχει πραγματικά διακοσμητικό ρόλο. Το αποτέλεσμα θα είναι να πληροφορούμαστε τις αποφάσεις από αναρτήσεις στη «Διαύγεια» και όχι μέσα από τη συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο. Το σύστημα θα γίνει τελικά ακόμα πιο «δημαρχοκεντρικό» απ' ό,τι είναι σήμερα.
Η τοπική αυτοδιοίκηση χρειάζεται ενίσχυση με ξεκάθαρους ρόλους. Η πλειοψηφία είναι πλειοψηφία και διοικεί, και η μειοψηφία ελέγχει. Ο πολίτης πρέπει να κάνει «τα παράπονά του στο δήμαρχο» - και όχι σε θολές φιγούρες που θα διαπραγματεύονται από 'δώ κι από 'κεί για το ένα ή το άλλο.
Καθαρές κουβέντες και ξεκάθαρες επιλογές. Η μεγάλη μεταρρύθμιση που χρειάζεται η αυτοδιοίκηση δεν είναι η διευκόλυνση της εισόδου κάθε «ψώνιου» στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά το ξεκαθάρισμα σε πόρους και αρμοδιότητες. Οι δημοτικές αρχές χρειάζονται ξεκάθαρους πόρους και έσοδα, ώστε να μην εξαρτώνται από το «κατόπιν ενεργειών μου» του τοπικού υπουργού, βουλευτή ή πολιτευόμενου. Τα έσοδα θα συσχετίζονται με αντίστοιχες υποχρεώσεις σε επίπεδο αρμοδιοτήτων, έτσι ώστε οι δημοτικές αρχές να μην κρύβονται πίσω από ευθύνες... γενικώς της πολιτείας και της κυβέρνησης.
Με δύο λόγια, χρειάζονται αυτοδιοικητικές αρχές ισχυρές και υπεύθυνες, με πόρους και αρμοδιότητες. Οσο δεν γίνεται αυτό, τόσο θα ασχολούμαστε δυστυχώς με πολιτικές μετριότητες και με τη διαχείριση μωροφιλοδοξιών.
Υ.Γ. Τροποποίηση χρειάζεται ο νέος νόμος προκειμένου να θέσουν υποψηφιότητα γενικοί γραμματείς, διοικητές, ακόμα και διευθυντές υπηρεσιών σε κάποιες περιπτώσεις. Σύμφωνα με το νόμο που ισχύει σήμερα, για να είναι κάποιος υποψήφιος θα πρέπει να έχει παραιτηθεί τουλάχιστον 12 μήνες νωρίτερα. Ο νόμος, λέει, θ' αλλάξει και θα ορίσουν μικρότερο κατά μερικούς μήνες χρόνο παραίτησης, έτσι ώστε να αυξηθούν οι επιλογές σε υποψηφίους με κρατική θέση. Αναμένουμε. Ακόμα κι αυτό όμως δείχνει το μέγεθος της προχειρότητας, για να μην πούμε γελοιότητας, του νομοθετήματος που πέρασε από τη Βουλή ως «μεταρρύθμιση» με τον βαρύγδουπο τίτλο «Κλεισθένης Ι», πριν από μερικές εβδομάδες!