Με έδρα το φιλόξενο Norwalk στο Connecticut, βορειοανατολική πολιτεία των ΗΠΑ, όπου εκεί συνεχίζει ακόμη χάρη στον ιδιαίτερα δραστήριο Ποντιακό Σύλλογο του Norwalk, να χτυπά δυνατά η καρδιά της ποντιακής παράδοσης, η καρδιά του Ελληνισμού, η "παρέα" του "Θεέ μ´ ´ς σο μέρωμαν απάν´" συνεχίζει τις καλλιτεχνικές της εξορμήσεις.
Πρώτος σταθμός, το Σάββατο 16.01.2016, η Αστόρια, στη Νέα Υόρκη. Εκεί συμμετείχαν στην ετήσια χοροεσπερίδα του Ιερού Ιδρύματος ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ Αμερικής & Καναδά, κρατώντας αμείωτο το κέφι, μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
"Είναι πολύ συγκινητικό και συνάμα ελπιδοφόρο, να βρίσκεσαι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα σου και να βλέπεις ανθρώπους, Έλληνες, Τραντέλλενες, να συμμετέχουν με όλο τους το "είναι" σε εκδηλώσεις με σημείο αναφοράς την ποντιακή μας μουσική παράδοση. Εμείς είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι διότι η άφιξη μας στις ΗΠΑ συνέπεσε και με την ευτυχή συγκυρία της ολοκλήρωσης της δουλειάς μας και έτσι μας δίνεται η ευκαιρία να παρουσιάσουμε κομμάτια αυτής, εδώ στη Νέα Υόρκη, τη Βοστώνη και το Norwalk. Νιώθουμε ιδιαίτερη τιμή και παράλληλα ευγνώμονες απέναντι σε όλο αυτό τον κόσμο που έρχεται από τις πολιτείες των ΗΠΑ ακόμη και από χλμ μακριά, όλους τους πατριώτες για τη ζεστή φιλοξενία, για την υπέρμετρη αγάπη και αποδοχή που εισπράττουμε. Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε πιστεύω καλύτερο ποδαρικό για το "Θεέ μ´ ´ς σο μέρωμαν απάν´" δήλωσε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μαζί του ο Παναγιώτης Θεοδωρίδης.
"Συναντάς νέους και νέες που έχουν την Ελλάδα, τον Πόντο, μέσα τους, μέσα στις καρδιές τους. Τους βλέπεις να παίζουν λύρα, νταούλι, να σιγοψιθυρίζουν μαζί σου όταν τραγουδάς, να χορεύουν καταπληκτικά. Και αναρωτιέσαι πως οι αντικειμενικές συνθήκες, οι αμείλικτες τάσεις της ζωής, της καθημερινότητας, το πέρασμα των γενεών, δεν αποτέλεσαν τροχοπέδη για να μην υφίστανται όλα αυτά; Η απάντηση μάλλον είναι, η δυναμική του ισχυρού, ελληνικού, ποντιακού DNA που υπάρχει όσα χρόνια και αν περάσουν βαθιά ριζωμένο μέσα τους αλλά και η ουσιαστική δουλειά, πραγματικό λειτούργημα, που επιτελούν οι ποντιακοί Σύλλογοι εδώ στην Αμερική. Συναντάς ανθρώπους δεύτερης και τρίτης γενιάς που μιλάνε ποντιακά σε καθημερινή βάση, που ανεβάζουν ακόμη και θεατρικές παραστάσεις στα ποντιακά, μαγειρεύουν παραδοσιακά ποντιακά εδέσματα, παρακαθεύνε, κρατούνε ακόμαν, ενδιαφέρονται για τα κοινά των Ποντίων, ρωτάνε, αναζητούν διαρκώς τη γνώση, αναζητούν τρόπους επικοινωνίας για να αναπνέουν περισσότερη Ελλάδα, περισσότερο Πόντο. Και η αλήθεια είναι ότι πέραν όλων των άλλων τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συνεισφέρουν καθοριστικά και με αποτελεσματικό τρόπο σε αυτό....Ζούμε μια μοναδική εμπειρία και όλο αυτό που συναντάμε εδώ στην Αμερική, μας κάνει αφενός μεν να προβληματιζόμαστε για τα λάθη και τις διαχρονικές ευθύνες (στο βαθμό που αναλογεί στον καθένα φυσικά) στο Ποντιακό ζήτημα, στην Ελλάδα, αφετέρου δε να ευαισθητοποιηθούμε ακόμη περισσότερο αλλά και να αναλογιστουμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια για να διατηρήσουμε και να μεταλαμπαδεύσουμε όλες αυτές τις αξίες που απορρέουν μέσα από τον Ποντιακό Πολιτισμό, την ποντιακή παράδοση και ιδιαίτερα την ποντιακή μουσική παράδοση που υπηρετούμε ως σύγχρονοι (μετα)φορείς της... " συνεχίζει να μας αναφέρει ο Παναγιώτης Θεοδωρίδης.
Ο Στυλιανός Ιωαννίδης, Απόφοιτος Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Πτυχιούχος Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με MSc στην Ιστορία Προσφυγικού Ελληνισμού, ο οποίος και είχε τη γενική επιμέλεια του "Θεέ μ´ ´ς σο μέρωμαν απάν´" μας μιλά για τις πρώτες εντυπώσεις, τα πρώτα συναισθήματα από το ταξίδι στην Αμερική καθώς και για την υποδοχή των Ελλήνων της διασποράς:
"Είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία, εντελώς ξεχωριστή. Και ως τέτοια, μόνο θετικές εντυπώσεις αποκομίζω ερχόμενος σε επαφή με μια εντελώς διαφορετική κουλτούρα, σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα -και ασφαλώς όχι μόνο. Μην ξεχνάτε ότι η πολιτεία υποδοχής-δράσης είναι η Νέα Υόρκη, δηλαδή η πλέον πολυπολιτισμική περιοχή της υφηλίου και τα ερεθίσματα είναι πολυποίκιλα.
Ο Ξένιος Δίας, η φιλοξενία είναι μια έννοια που τη συναντούσαμε στην Αρχαία Ελλάδα. Οι Αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν αρετή τη φιλοξενία και ως εκ τούτου προσέδιδαν σε αυτή μεγάλη σημασία. Φρόντιζαν ιδιαίτερα τον «ξένο», έχοντας ειδικό δωμάτιο γι’ αυτόν. Τα χαρακτηριστικά της φιλοξενίας ποτέ δεν χάθηκαν από την ταυτότητα του Έλληνα, όπου και αν βρέθηκε. Αυτό επιβεβαιώθηκε με το που πατήσαμε το πόδι μας στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης. Δεν είναι υπερβολή να επισημάνω ότι άνοιξαν τις καρδιές και τα σπίτια τους προκειμένου να αισθανθούμε άνετα.
Μου έκανε ιδιαίτερα θετική εντύπωση ο έντονος προβληματισμός τους για ζητήματα που σχετίζονται με την ιστορία και τον πολιτισμό του ποντιακού ελληνισμού. Τόσο στη χοροεσπερίδα του ιερού ιδρύματος «Παναγία Σουμελά» ποντίων Αμερικής και Καναδά, όσο και σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες της καθημερινότητας, οι συζητήσεις με επίκεντρο την ιστορία και τον πολιτισμό κατείχαν κορυφαία θέση στο θεματολόγιο. Η πραγματικότητα αυτή με γεμίζει ελπίδες για τη γαλούχηση των νεότερων γενιών που μεγαλώνουν στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Αμερική".
Τον ζητήσαμε να μας μιλήσει εκτενέστερα για το έργο «Θεέ μ’ ’ς σο μέρωμαν απάν», μια δουλειά με αυθεντικά, παραδοσιακά ακούσματα. Ρωτήςαμε αν συνεχίζουν να συγκινούν τα ακούσματα αυτά στο εξωτερικό, στη NY που βρίσκεστε και πως αντιδρά η νέα γενιά σε αυτά τα παραδοσιακά ερεθίσματα:
«Η μουσική συλλογή «Θεέ μ’ ’ς σο μέρωμαν απάν» αποτελεί μια πρωτότυπη προσπάθεια -αιρετική θα έλεγα- με έντονο σημειωτικό υπόβαθρο γιατί εμπεριέχει πολλά στοιχεία που δεν συναντά κάποιος σε live ηχογραφήσεις, δηλαδή με τραγούδια συνεχόμενα, ποτ-πουρί όπως λέμε.
Θέλω να ξεκινήσω από τον τίτλο της που έχει διττή σημασία. Από τη μια σηματοδοτεί την έναρξη μιας καλλιτεχνικής συνεργασίας. Από την άλλη, υπενθυμίζει τον ξεριζωμό, την προσφυγιά, το νέο ξεκίνημα των προγόνων μας που προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν με το τέλος της Μικρασιατικής Καταστροφής, το 1922. Τους βρήκε η νέα πραγματικότητα να ψελλίζουν «Θεέ μ’ ’ς σο μέρωμαν απάν κ’ εγώ είμαι ματωμένος, τα πόνια μ’ ‘ντώκαν άγρια τον Πόντον πλανεμένος», να επικαλούνται τον Θεό, να παρακαλούν για τη μέριμνά του ώστε να κατορθώσουν να ξεπεράσουν όλα όσα βίωσαν. Έτσι, αναπόδραστη ήταν η επιλογή τραγουδιών με επίκεντρο τον ξεριζωμό και την προσφυγιά, που μαζί με τα άλλα ήταν η αφορμή για να δημιουργηθεί ένα ένθετο με όλα τα δίστιχα και επιλεγμένες πληροφορίες.
Τα τραγούδια που επέλεξα είναι κατά το συντριπτικό ποσοστό παραδοσιακά. Κοντά σε αυτά προστέθηκαν και τραγούδια μη παραδοσιακά, που όμως έχουν τα στοιχεία της παράδοσης, δηλαδή το ρυθμό, τον στίχο, τη διάλεκτο και την τεχνοτροπία στο παίξιμο.
Επιλέχθηκαν μουσικά όργανα παραδοσιακά για να επιτελέσουν τους σκοπούς. Λύρα, αγγείο και νταούλι τα αμιγώς παραδοσιακά ποντιακά όργανα, με την προσθήκη λαούτου (έγχορδο της ελληνικής παράδοσης) ως συνοδευτικού οργάνου στην λύρα, έρχονται να προτείνουν και να επισημάνουν ταυτόχρονα ότι υπάρχουν δρόμοι για να μην αλλοιώνεται η ποντιακή ορχήστρα με τη συμμετοχή ξένων οργάνων -προς την ελληνική άρα και προς την ποντιακή μουσική παράδοση- όπως είναι το αρμόνιο και η ντραμς.
Όσα πολύ σύντομα ανέφερα αποτελούν ορισμένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μουσικής συλλογής «Θεέ μ’ ’ς σο μέρωμαν απάν», την οποία υποδέχτηκαν με κολακευτικά σχόλια μικροί και μεγάλοι.
Θα σταθώ στη νεολαία. Με μεγάλη χαρά διαπίστωσα ότι αποδέχτηκαν την προσπάθειά μας, σιγοτραγουδώντας και πάλι τραγούδια σπουδαίων εκφραστών της ποντιακής μούσας, όπως οι αείμνηστοι Γιώργος Αμαραντίδης και Γιωργούλης Λαφαζανίδης. Αυτό που έχει μεγάλη αξία είναι το γεγονός ότι οι νέοι δέχτηκαν τούτο το cd με ενθουσιασμό όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Αμερική, στη Νέα Υόρκη συγκεκριμένα. Η στάση τους αυτή είναι πολύ σημαντική. Τους δίνεται η ευκαιρία μέσα από το ένθετο να διευκρινίσουν τις απορίες τους για την εκφορά λέξεων και δίστιχων, όπως επίσης να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους με πληροφορίες για ορισμένα τραγούδια και χορούς.
Θέλω να επισημάνω ότι στην αποδοχή τούτης της μουσικής συλλογής καταλυτικό ρόλο παίζουν οι καλλιτέχνες. Ο τρόπος απόδοσης-επιτέλεσης των σκοπών από τον Παναγιώτη Θεοδωρίδη, τον Νίκο Κοτταρίδη, τον Σωτήρη Θεοδωρίδη, τον Τάσο Κοτταρίδη και τον Ιάκωβο Μωϋσιάδη, ήταν μοναδικός. Επιτέλεσαν τους σκοπούς δίχως να προσπαθήσουν να αντιγράψουν τους πρωτότυπους και ασφαλώς δίχως να υπάρχει ίχνος διάθεσης για οποιαδήποτε σύγκριση -πράγμα άλλωστε που θα ήταν εντελώς ανόητο. Αυτή, λοιπόν, η δική τους επιτέλεση διατηρώντας το ύφος κάθε σκοπού έχει ως επακόλουθο να γίνει αποδεκτή η μουσική συλλογή «Θεέ μ’ ’ς σο μέρωμαν απάν». Έρχεται να συγκινήσει τους πρεσβύτερους επαναφέροντας στη μνήμη τους λησμονημένους σκοπούς, έρχεται -παράλληλα- να γεμίσει ακούσματα τους νέους, ακούσματα με τα οποία συγκινούνται ιδιαιτέρως. Και αυτή είναι η επιτυχία, ότι δηλαδή και οι νέοι την αποδέχτηκαν, σιγοτραγουδούν τα τραγούδια και γλεντούν με αυτά. Με άλλα λόγια, νέοι καλλιτέχνες ξαναζωντάνεψαν τραγούδια του «χθες», με την προσδοκία να αγαπηθούν από τη σημερινή και αυριανή νεολαία».
Ο λυράρης, Δάσκαλος και κατασκευαστής της Ποντιακής λύρας, Νίκος Κοτταρίδης ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Αμερική.
«Είμαι εντυπωσιασμένος από τη φιλοξενία και τη ζεστασιά των Ελλήνων εδώ. Χαίρομαι γιατί εδώ συνάντησα και γνωρίστικα με αρκετούς πατριώτες από την Κοζάνη. Όταν βλέπεις ότι τόσο μακριά από τη χώρα μας υπάρχουν Έλληνες που κρατάνε με τόσο ζήλο τις παραδόσεις μας, δε μπορείς παρά να είσαι αισιόδοξος για τη συνέχεια. Πολλές εμπειρίες, όμορφες στιγμές, τις οποίες περιμένω να μοιραστώ με τους μαθητές μου όταν με το καλό επιστρέψουμε Ελλάδα».
Στο Βενιαμίν της παρέας, τον τουλουμτσή Σωτήρη Θεοδωρίδη, έμελε το πρώτο ταξίδι του εκτός Ελλάδας να είναι υπερατλαντικό.....
«Δεν έχω λόγια. Ζούμε πολύ όμορφες στιγμές. Εύχομαι όσοι νέοι ασχολούνται με την παράδοση μας να ζήσουν ανάλογες στιγμές. Δεν περίμενα εδώ στην Αμερική να δείχνει η νεολαία τέτοιο πάθος για το αγγείο. Έμεινα έκπληκτος πως τραγουδάνε και πως χορεύουν. Νιώθεις ότι είσαι στην Ελλάδα» δήλωσε ο «μικρός» της παρέας.
Οι δύο επόμενοι σταθμοί των βασικών συντελεστών του «Θεέ μ´ ´ς σο μέρωμαν απάν´» θα είναι η Βοστώνη και το Norwalk στο Connecticut όπου και θα ολοκληρωθεί η μικρή περιοδεία.
Η «ομάδα» επιστρέφει στην Ελλάδα στις 28 Ιανουαρίου με τον Παναγιώτη Θεοδωρίδη και το Νίκο Κοτταρίδη να δίνουν το παρόν μαζί με το Ματθαίο Τσαχουρίδη και τους Γιώργο & Λάζο Ιωαννίδη στον Ετήσιο χορό της Ευξείνου Λέσχης Κοζάνης στον ΑΚΡΙΤΑ το Σάββατο 30 Ιανουαρίου.
