παραμένει χωρίς αναγνωρισιμότητα και προβολή. Η τοπική κοινωνία δείχνει να μη συμμετέχει ενεργά στις προσπάθειες και στις δραστηριότητες. Ωστόσο, νέοι άνθρωποι, συγγενείς, συνάδελφοι, φίλοι μας, προσπαθούν να εκφραστούν μέσω της τέχνης. Να δείξουν ότι κάτι κινείται στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού, και πολλές φορές με επιτυχία. Τα έργα και οι συνθέσεις τους αποπνέουν μία ενδιαφέρουσα πνευματική ενέργεια. Παράλληλα, δίνουν τη δική τους ερμηνεία του κόσμου.
Στο Ιστορικό-Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο Κοζάνης διοργανώθηκε από το Τμήμα Χαρακτικής του Εικαστικού Εργαστηρίου του Δήμου Κοζάνης μια ενδιαφέρουσα έκθεση χαρακτικής (20 – 28 Μαΐου). Έχοντας ο καθένας διαφορετική αφετηρία και εμπειρίες, συναντήθηκαν πέντε νέοι, με την πρόθεση να συνομιλήσουν σε μία και μόνο γλώσσα: τη Χαρακτική. Οι μαθητές του Τμήματος Χαρακτικής , Νίκη Αντωνιάδου, Κυριακή Γεωργιάδου, Γιώργος Κοντορίνης, Αναστασία Μπιζιώτα, Βαγγέλης Μυλωνάς, αποφάσισαν να καταθέσουν τα δικά τους έντυπα έργα τέχνης.
Χάραξη μπορεί να σημαίνει πρόθεση αυτοπροσδιορισμού: χαράζεις, σκαλίζεις στο χώρο και το χρόνο το πέρασμά σου, όπως σκαλίζεις ή χαράζεις στη φλούδα του δέντρου ένα αγαπημένο όνομα ή μια ημερομηνία. Τύπωμα στο χαρτί, τύπωση σε κάποια επιφάνεια μπορεί να σημαίνει: αφήνω το ίχνος μου, σφραγίζω, αφήνω σημάδια για να με βρουν.
Οι πέντε 'καλλιτέχνες' «ενδύονται» τη Χαρακτική από τη μια πλευρά για προσωπική ικανοποίηση και από την άλλη για να επικοινωνήσουν με τους συνανθρώπους τους, να διαχύσουν μηνύματα, να αποτυπώσουν εικόνες, αλλά και συγκεκριμένες παραστάσεις-στιγμές της πόλης και του φυσικού περιβάλλοντος που ζουν. Συνδύασαν το σχέδιο με το χρώμα στην επιφάνεια των υλικών που χαράχτηκαν και δημιούργησαν έντυπες εικόνες. Η αποτύπωση των πιο αντιπροσωπευτικών ιστορικών χώρων της πόλης σε ξηρή χάραξη αποδίδεται με τύπωμα και ύφος των πρώτων χαρακτικών στον τόπο μας. Ο διάλογος με το μελάνι και τη φόρμα οδήγησε σε έργα μονότυπα, συνδυάζοντας τεχνικές όπως κολάζ και ζελατίνη. Η χρήση διάφορων υλικών (χαρτί, υφάσματα, κλωστές) προσέδωσε μια διαφορετική γραφή στην ολοκλήρωση του έργου.
Ο επισκέπτης της έκθεσης Χαρακτικής προσκλήθηκε να ακολουθήσει τα σημάδια –σήματα κάθε σύνθεσης και να ανακαλύψει μέσα από αυτά προσωπικές εμπειρίες και ενθυμίσεις. Πρόκειται για ένα κοινό ομαδικό παιχνίδι που δεν ορίζεται, όμως, από συγκεκριμένους κανόνες ανάγνωσης και συμπεριφοράς.

Τι είναι όμως χαρακτική; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της, τα είδη της και η ιστορική της εξέλιξη;
Ερμηνεία
Η χαρακτική είναι η τέχνη της χάραξης μιας σκληρής, επίπεδης επιφάνειας (διαφέρει το υλικό), με στόχο τη δημιουργία διακοσμητικών σχεδίων, απλών παραστάσεων και συνθέσεων. Σε σπηλιές της παλαιολιθικής εποχής βρίσκουμε τις πρώτες εκδηλώσεις αυτής της τέχνης σε χαράξεις πάνω στους βράχους καθώς και σε παραστάσεις χαραγμένες σε κόκκαλα, κέρατα ή μικρές πέτρινες πλάκες. Αυτά τα πρώτα δείγματα ανθρώπινης τέχνης εξελίχτηκαν κατά την 4η και 3η χιλιετηρίδα σε καταπληκτικά μοτίβα και παραστάσεις χαραγμένες πάνω σε αγγεία, σφραγιδόλιθους και στα πρώτα στοιχεία της γραφής. Σημαντικά δείγματα υψηλής χαρακτικής τέχνης εμφανίζονται και στην αρχαία ελληνική τέχνη με εντυπωσιακούς σε συνθέσεις σφραγιδόλιθους και σφραγιστικά δαχτυλίδια και στις αρχαίες επιγραφές.
Στα τέλη του Μεσαίωνα εμφανίζεται η ξυλογραφία στον ευρωπαϊκό χώρο. Οι ξυλογραφίες συνοδεύουν κυρίως χειρόγραφα. Οι καλόγεροι στα μοναστήρια κάνουν ξυλογραφίες με εικόνες αγίων που τις πουλούν στους προσκυνητές για φυλαχτά. Λίγο αργότερα ξυλογραφίες στολίζουν βιβλία παραμυθιών και λαϊκών αναγνωσμάτων. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η ξυλογραφία συνεργάζεται με την τυπογραφία και η χαρακτική έχει έναν προορισμό χρηστικότητας. Οι τεχνίτες χαράκτες βρίσκουν νέους τρόπους χάραξης και κυκλοφορούν εκδόσεις σε χιλιάδες αντίτυπα. Η κυριαρχία της ξυλογραφίας διαρκεί ως το τέλος του 16ου αιώνα δηλαδή ως τη στιγμή που οι εκδότες στρέφονται στη χαλκογραφία.
Η χαρακτική πρέπει να περιμένει την Αναγέννηση για να αναγνωριστεί ως τέχνη. Θα θεωρηθεί ωστόσο δευτερεύουσα τέχνη, αφού συχνά ο σκοπός της ήταν να αναπαράγει τα αριστουργήματα της ζωγραφικής, της γλυπτικής και της αρχιτεκτονικής. Από τα χέρια των τεχνιτών χαρακτών περνάει σταδιακά στα χέρια των καλλιτεχνών. Με την ξυλογραφία ασχολούνται οι Albercht Dürer, Lucas Cranach, Albrecht Altdorfer και άλλοι. Το 17ο αιώνα εμφανίζεται η έγχρωμη ξυλογραφία. Ο Auguste Rodin ιδρύει την εταιρεία Γάλλων ζωγράφων και χαρακτών που παρασύρει στη χαρακτική τους Pierre Auguste Renoir, Adèle de Toulouse-Lautrec, Paul Cezanne, Pierre Bonnard, Camille Pissarro, Robert Delaunay. Ο Toulouse-Lautrec επινόησε την έγχρωμη λιθογραφία, ενώ ο Eugène Henri Paul Gauguin ανανεώνει την ξυλογραφία και όλοι μαζί συντελούν στην ανάπτυξη της χαρακτικής. Η χαρακτική βρίσκεται πλέον στα χέρια των ζωγράφων χαρακτών και τους βοηθά να εκφραστούν καλλιτεχνικά.
Σήμερα, με τον όρο χαρακτική εννοούμε την χάραξη μιας επιφάνειας, η οποία χρησιμεύει ως μήτρα για την παραγωγή αντιτύπων σε χαρτί. Αρχικός προορισμός της χαρακτικής ήταν η εικονογράφηση κειμένων. Τα πιο πρώιμα χαρακτικά στην Ευρώπη είναι ξυλογραφίες, που χαράζονταν όπως και τα ίδια τα γράμματα για να τυπωθούν.
Είδη χαρακτικής
Ανάλογα με το υλικό της μήτρας, η χαρακτική χωρίζεται σε τρία βασικά είδη: την ξυλογραφία (χαρακτική σε ξύλο), τη χαλκογραφία – γκραβούρα (χαρακτική σε χαλκό) και τη λιθογραφία (χαρακτική σε πέτρα).
Η ξυλογραφία αποτελεί την αρχαιότερη τεχνική χαρακτικής και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Κινέζους για την εκτύπωση σχεδίων σε υφάσματα και έπειτα σε χαρτί. Η ξυλογραφία χρησιμοποιήθηκε πολύ αργότερα (14ος αι.) στην Ευρώπη για την εκτύπωση θρησκευτικών εικόνων και για την ένθεση εικόνων σε βιβλία (Γουτεμβέργιος). Τον 15ο αι., ανακαλύφθηκε η χαλκογραφία, και τον 18ο αι. η λιθογραφία. Με την λιθογραφία είναι δυνατή η ανατύπωση ολόκληρων ζωγραφικών έργων και η χρήση της εξαπλώθηκε κατά τον 20ό αι., καθώς αυξήθηκε η ζήτηση για ζωγραφικά έργα υπογεγραμμένα από διάσημους καλλιτέχνες. Διάφορες τεχνικές αναπτύχθηκαν για την επεξεργασία του χαλκού, όπως η βελονογραφία, ή οξυγραφία, η λιπογραφία, η στιγμογραφία κ.λπ. Με το πέρασμα των χρόνων, οι καλλιτέχνες άρχισαν να χρησιμοποιούν και άλλα υλικά, όπως πλαστική ύλη και τσίγκο.
H τέχνη της χαρακτικής ακολουθεί σήμερα μία πορεία σύγχρονη και συνεχώς εξελισσόμενη. Καταξιωμένη στην πορεία του χρόνου από μεγάλους καλλιτέχνες, υπηρετήθηκε και στην Ελλάδα από σπουδαίους δημιουργούς. Η σύγχρονη χαρακτική έκανε την εμφάνισή της στα μέσα του 19ου αι., αλλά έλαβε τον χαρακτήρα καλλιτεχνικής δημιουργίας αργότερα, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, από τους πολύ γνωστούς χαράκτες Δημήτρη Γαλάνη και Γιάννη Κεφαλληνό.