προς τη διχόνοια. Δεν γνωρίζω αν η Ιστορία μπορούσε να διδαχθεί αλλιώς, αλλά κι εκείνοι που ήταν καλοί μαθητές έμειναν με την αίσθηση μιας ιστορικής ασυνέχειας: κάπου ξαφνικά έλαμπαν οι αρετές των Ελλήνων και αυτοί μεγαλουργούσαν, για να προκύψουν πάλι ξαφνικά τα ελαττώματα των Ελλήνων που τους χαντάκωναν.

Σ' αυτού του τύπου την παιδεία ίσως να οφείλεται και η «ανάλυση με βάση τις εκπλήξεις» που είναι κυρίαρχη στον εγχώριο δημόσιο διάλογο. Οι Ελληνες ποτέ δεν έμαθαν ότι η Ιστορία είναι ένα συνεχές και ότι αυτό που εμφανίζεται ως ρήξη, δεν είναι παρά η συσσώρευση των μικρών πραγμάτων που κάποια στιγμή ξεχειλίζουν. Κάπως έτσι φτάσαμε στην κρίση· ενώ ήμασταν σίγουροι ότι αυτό το κακό δεν θα μας συμβεί, τώρα αναρωτιόμαστε πώς συνέβη. Οσοι τότε μιλούσαν για μείωση των δαπανών ήταν «βδελυροί νεοφιλελεύθεροι» (ακόμη κι αν ανήκαν στον σοσιαλδημοκρατικό χώρο), ενώ τώρα οι πολίτες αναρωτιούνται «μα κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει; Γιατί δεν μάς προειδοποιούσαν και γιατί δεν έκαναν κάτι;». Μα όποιος προέβλεπε ή -χειρότερα- προσπαθούσε να κάνει κάτι, δημοκρατικότατα πήγαινε σπίτι του. Τα πολιτικά νεκροταφεία είναι γεμάτα από ανθρώπους που έλεγαν ότι δεν μπορούμε να ξοδεύουμε περισσότερα απ' όσα παράγουμε.

Κατ' αντιστοιχία σήμερα υπάρχουν οι «κινδυνολόγοι» και οι (περισσότεροι) οπαδοί του δόγματος «έλα μωρέ, τώρα! Τίποτε δεν πρόκειται να συμβεί». Επειδή δε τα πράγματα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, δύσκολα αλλάζουν, ο πραγματικός δάσκαλος του 2020 δεν θα μείνει σιωπηλός στην ερώτηση «γιατί κύριε;». Θα αναπτύξει κάποια περίτεχνη θεωρία για τις «αρετές» των Ελλήνων που άνθησαν και η χώρα τους μπήκε πρώτη απ' όλο τον Νότο στην ΕΟΚ και για την «κατάρα» των Ελλήνων που κατάφερε να βγάλει πρώτη την Ελλάδα από την ΟΝΕ. Θα αφαιρεθούν από την αφήγηση όλα τα μικρά πράγματα που σωρεύτηκαν ανεπαισθήτως και κάνουν τη σημερινή εκλογή πιθανό σημείο ρήξης.

Βεβαίως, η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει. Αλλά και καμιά άλλη χώρα. Εχουμε γείτονες που επιβίωσαν μεγαλύτερων καταστροφών, ακόμη και από τη Μικρασιατική. Σύμφωνοι: στην Αλβανία π.χ. η οπισθοδρόμηση επιβλήθηκε δικτατορικά στο όνομα της «κομμουνιστικής προόδου». Αλλά ήταν πολιτικές οι επιλογές που χαντάκωσαν δύο γενιές ανθρώπων στα Βαλκάνια.

Σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Δεν ξέρουμε αν θα επιλέξει λάθος ή σωστά, αλλά το χειρότερο είναι ότι μπορεί να επιλέξει με άγνοια κινδύνων. Κι αυτό θα ολοκληρώσει την καταστροφή. Διότι είναι διαφορετικό να ρισκάρεις έχοντας Plan B και διαφορετικό να ενεργείς με την πεποίθηση ότι «τίποτε δεν πρόκειται να συμβεί». Κι όλοι αυτοί που σήμερα δηλώνουν οργισμένοι γιατί «κανείς δεν μας το 'χε πει» ή «πού να καταλάβει ο λαός ότι το κράτος δεν μπορεί να ξοδεύει περισσότερα απ' όσα βγάζει;», θα εξαγριωθούν περισσότερο ακόμη και αν τα πράγματα μείνουν ως έχουν. Οταν το 2012 υπόσχεσαι επαναφορά στο 2009 είναι πολύ λίγο. Στην πραγματικότητα θα γυρίσουμε πίσω το 1960 ή 1970...

πηγη: εφημεριδα Καθημερινη