Τα παραπάνω λόγια ανήκουν σε ανώνυμο Γάλλο περιηγητή του 19ου αι., έτσι όπως αυτά αποτυπώνονται στο έντυπο «Η Ελλάδα των Ευεργετών- Οι Έλληνες Ευεργέτες του 19ου αιώνα» που εξέδωσε η εφημερίδα «ΗΜΕΡΗΣΙΑ» .
Η παραπάνω διαπίστωση σε συνδυασμό με το αυξημένο θρησκευτικό συναίσθημα που διέκρινε τους ανθρώπους της εποχής εκείνης, θα μπορούσαν κάλλιστα να στοιχειοθετήσουν τους παράγοντες εκείνους, που διέκριναν τους Εθνικούς Ευεργέτες της πατρίδας μας.

Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στον κατάλογο των Εθνικών Ευεργετών κατέχουν οι Ηπειρώτες Ευεργέτες.

Με το έργο τους προσέφεραν στην πατρίδα μας και υπηρέτησαν με πίστη τις αξίες του πολιτισμού και του ανθρωπισμού.

Σε εποχές δύσκολες για τον τόπο, έδωσαν μεγάλο μέρος από την περιουσία τους και σε κάποιες περιπτώσεις ολόκληρη την περιουσία τους, για την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους και στη συνέχεια για την αναγέννηση της χώρας μας.

Η συντριπτική πλειοψηφία των πνευματικών ιδρυμάτων που κοσμούν την πρωτεύουσα της πατρίδας μας , την Αθήνα, είναι ευεργετήματα των εξ Ηπείρου Ευεργετών.

Άλλοι περισσότεροι κι άλλοι λιγότερο γνωστοί στο ευρύτερο κοινό συνέδεσαν το όνομά τους με τα πιο λαμπρά πνευματικά ιδρύματα της πατρίδας μας.

Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών προέρχεται από δωρεές του Ιωάννη Δομπόλη.
Η Ακαδημία Αθηνών και το Αστεροσκοπείο Αθηνών είναι έργα των βορειοηπειρωτών Γεωργίου και Σίμωνα Σίνα.
Το Μετσόβιο Πολυτεχνείο είναι έργο των εκ Μετσόβου ευεργετών Νικολάου Στουρνάρα, Μιχαήλ Τοσίτσα και Ευάγγελου Αβέρωφ.
Τα Αρσάκεια Σχολεία οφείλουν την συνέχιση της δράσης τους στον Απόστολο Αρσάκη και στην Ελένη σύζυγο Μιαχήλ Τοσίτσα.
Η Σχολή Ευελπίδων, οι γυναικείες φυλακές Αβέρωφ και το θωρηκτό Αβέρωβ προέρχονται από τον Ηπειρώτη Ευάγγελο Αβέρωφ.
Το γνωστό Ζάππειο Μέγαρο αποτελεί έμπνευση και δημιουργία των Ευάγγελου και Κωνσταντίνου Ζάππα από το Λάμποβο της Βορείου Ηπείρου.
Η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Ακαδημία αποτελεί έργο των Γεωργίου και Μάνθου Ριζάρη από το Μονοδένδρι των Ζαγοροχωρίων.
Η χρηματοδότηση των εκκλησιαστικών σχολών της Αθωνιάδος Σχολής και της Πάτμου έγινε από τον εκ Γραμμένου Ηπειρώτη, Ζώη Καπλάνη.
Όσο για τους αδερφούς Ζωσιμάδες τι να πει κανείς;
Αρκεί να αναλογισθεί κάποιος ότι έμειναν ανύπαντροι και οι έξι αδερφοί για να μην ελαττωθεί στο ελάχιστο η μεγάλη τους περιουσία την οποία έδωσαν όλη στο Ελληνικό Κράτος για να δημιουργηθούν σχολεία , βιβλιοθήκες και ανοικοδομηθούν εκκλησίες και μοναστήρια.
Σήμερα, που οι συνθήκες της ζωής έχουν αλλάξει και η χώρα μας βρίσκεται αντιμέτωπη με νέες καταστάσεις, πρέπει να αποτελεί μέρος της εθνικής μας στρατηγικής, να αναδεικνύουμε μέσα από το παρελθόν αλλά και το παρόν τις αναλλοίωτες αξίες της φιλοπατρίας, του ανθρωπισμού και του πολιτισμού.

Ας ελπίσουμε το παράδειγμα των Εθνικών Ευεργετών να εμπνεύσει τους σύγχρονους Έλληνες και να αναδείξει τη δημιουργική σχέση που θα πρέπει να έχει η σύγχρονη επιχειρηματικότητα με την εθνική κοινωνική προσφορά.

*Κωνσταντίνος Τσιάντας
Πρόεδρος Συλλόγου Ηπειρωτών Κοζάνης