Δεν είναι μόνον η περιουσία των πολιτών και η μικροϊδιοκτησία, αλλά κυρίως αυτή του στενού και ευρύτερου κρατικού μηχανισμού. Κληροδοτήματα της Εκκλησίας σαπίζουν. Στην τοπική αυτοδιοίκηση, κενά ακίνητα λιμνάζουν ή εξαργυρώνουν μικροπολιτικές σκοπιμότητες τοπικών αρχόντων.

Οι διαδικασίες για την απόδοση γης σε νέους αγρότες είναι τόσο αργές που περισσότερο διογκώνουν το πρόβλημα της ανεργίας και της απογοήτευσης, παρά το αντιμετωπίζουν. Γραφειοκρατία, ατολμία, καθυστερήσεις και ελλιπής ενημέρωση στους ανέργους, είναι μερικές μόνο από τις διαστάσεις του προβλήματος.

Την ίδια ώρα, η πίεση που νοιώθει ένας νεοάστεγος είναι απερίγραπτη.
Η αύξηση των αυτοκτονιών είναι η μία μόνο όψη του νομίσματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αυτοκτονούν μια κι έξω. Διαλύονται αργά εν ζωή. Οι ψυχικές και συναισθηματικές διαταραχές που απορρέουν από την απότομη αλλαγή στη ζωή καθημερινών ανθρώπων υποθηκεύουν το παρόν, αλλά και το μέλλον της ζωής τους. Η αξιοπρέπεια εκμηδενίζεται και πληγώνεται βαθιά η αυτοεκτίμηση, πολλές φορές, δυστυχώς, μη αναστρέψιμα.

Τα ξέρουμε όλα αυτά. Τα έχουμε ακούσει. Έχουμε κάνει όμως το καλύτερο που μπορούμε; Όχι! Μπορούμε να πάρουμε τώρα μια πρωτοβουλία; Να κάνουμε σύνθημα το "Κανείς στον δρόμο";

Επί της ουσίας

Ένα κενό διαμέρισμα πολυκατοικίας αποτέλεσε κάποτε το "ελληνικό όνειρο". Ήταν η απόλυτη επένδυση του κάθε νοικοκύρη. Απόσβεσε το κόστος απόκτησής του, μα πλέον η διατήρηση του είναι απαγορευτική για τον μικρό επενδυτή. Τα τέλη που επιβαρύνουν προς το παρόν την ακίνητη περιουσία είναι μνημειώδη! Οι περισσότεροι μικροϊδιοκτήτες δυσκολεύονται να διατηρήσουν, να συντηρήσουν, αλλά και να εκποιήσουν τα ακίνητά τους σε μια αγορά ακινήτων που η καθίζησή της μοιάζει μη αναστρέψιμη.

Ακόμη και μια άμεση ανάκαμψη να μπορούσε να επιτευχθεί, ο τεράστιος αριθμός αδιάθετων ακινήτων θα αποτελούσε ισχυρό αντίπαλο σε κάθε προσπάθεια εκποίησης του μικροϊδιοκτήτη σε βάθος χρόνου.
Θα μπορούσε άραγε να συμβεί κάτι για να εξισορροπηθεί η κατάσταση; Ίσως ναι!

Φανταστείτε να υπήρχε πολιτική βούληση σύμφωνα με την οποία, για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ένας ιδιοκτήτης θα μπορούσε να παραχωρήσει το διαμέρισμά του σε μια οικογένεια που έμεινε στον δρόμο. Κίνητρο πέραν της ηθικής ικανοποίησης θα ήταν η απαλλαγή ή η μερική απαλλαγή του ιδιοκτήτη από σημαντικό μέρος της υπερβολικής φορολόγησης που έχει επιβαρύνει τα ακίνητα. Ταυτόχρονα, δεν θα χρειαζόταν να δαπανά τα κοινόχρηστα έξοδα που είναι πάγια και για τα κενά διαμερίσματα.

Ο άστεγος, πλέον ως ένοικος, και η οικογένειά του θα έπαιρναν πίστωση χρόνου ώστε να μπορέσουν να ανασυγκροτηθούν ψυχικά και σωματικά. Όπως αναφέρουν στα Κέντρα Ημέρας, η αποδιοργάνωση που αισθάνονται προκύπτει από την απουσία σημαντικών στοιχειωδών αναγκών που απουσιάζουν από την καθημερινότητα τους, πράγματα αυτονόητα, ακόμη, για όλους εμάς.

Πολλοί από αυτούς είναι απόφοιτοι σχολών, ακόμη και πανεπιστημιακών, διαθέτοντας πολλά προσόντα στο επαγγελματικό τους υπόβαθρο. Χρειάζονται μια στοιχειώδη υποδομή, μια απλή ώθηση και ένα ψυχικό απόθεμα ζεστασιάς που μόνο η αλληλεγγύη μπορεί να δώσει.

Για να μπορέσουν να διεκδικήσουν μια από τις ελάχιστες υπάρχουσες θέσεις εργασίας, για να μπορέσουν να δημιουργήσουν, να σκεφτούν να ξεκουραστούν, να μην ντρέπονται, να έχουν μια καθαρή τουαλέτα και ζεστό νερό.

Κάλλιστα ένα σημαντικό ποσοστό των νεοαστέγων, εφόσον ανασυγκροτηθούν και βοηθηθούν από την (για περιορισμένο διάστημα;) δωρεάν διαμονή, ίσως μπορέσουν να αποτελέσουν τους νέους ενοικιαστές των συγκεκριμένων, διαμερισμάτων κάτι που έχει απόλυτη ανάγκη η αγορά ακινήτων.

Διπλό λοιπόν το κέρδος και για τον ιδιοκτήτη. Όχι απλώς απαλλάσσεται από τα ετήσια τέλη (τέλος ακίνητης περιουσίας, κοινόχρηστα, συντήρηση ακινήτου), αλλά ίσως βρίσκει και τον μελλοντικό του ενοικιαστή, που θα τους συνδέει μάλιστα, για πάντα, μια καλή και ανθρώπινη αρχή.

Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να συμβεί για τους ανέργους και τα κενά καταστήματα. Μια περιορισμένης χρονικής διάρκειας απαλλαγή από πάγια έξοδα, όπως ασφαλιστικές και φορολογικές εισφορές, καθώς και περιορισμένη απαλλαγή ενοικίου, απαλλάσσοντας και τον ιδιοκτήτη του ακινήτου από την τεράστια φορολογική επιβάρυνση που επιφέρει η διατήρηση ενός κενού καταστήματος, θα μείωνε αφενός αρκετά το διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα της ανεργίας, αφετέρου τη θλιβερή εικόνα των λουκέτων που λειτουργεί αποτρεπτικά και στην ψυχολογία των καταναλωτών.

Πολλοί από τους εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους έχουν προϋπηρεσία, σπουδές, ιδέες, όρεξη, όχι όμως και ευκαιρίες ώστε να κάνουν το πρώτο βήμα.
Το ίδιο θα μπορούσε να λάβει χώρα με συνοπτικές διαδικασίες και για την εκμετάλλευση της γης με στήριξη άξονες όπως:

- Απλοποίηση της διαδικασίας παραχώρησης γης.

- Δημιουργία δωρεάν ταχύρυθμων γεωργικών σχολών ανά την επικράτεια, αξιοποιώντας το διαδίκτυο για χαμηλότερο λειτουργικό κόστος.

- Δημιουργία και ενίσχυση κοινωνικής τράπεζας κατά τα πρότυπα της Grammeen Bank (Αγροτικής Τράπεζας των φτωχών), της οποίας μάλιστα ο ιδρυτής τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης.

Όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από τον ατομισμό, το υπερκέρδος και την απρόσωπη λογική της αγοράς, τόσο περισσότερες λύσεις μπορούμε να βρούμε. Μια πρόταση, ακόμη και ανεδαφική, μπορεί να αποτελέσει τον σπερματικό λόγο, αλλαγής πλεύσης της πολιτείας και της κοινωνίας μας.

Τα μεγαλύτερα οικονομικά αδιέξοδα μπορούν να ξεπεραστούν με μια καλή ιδέα από κείνες που μόνο οι προοδευτικοί άνθρωποι μπορούν να μοιραστούν, μακριά από τους απάνθρωπους νόμους των αγορών και των εκφραστών τους.

*Το άρθρο του Γιάννη Νεβεσκιώτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ