οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου μας από τη μεταπολίτευση και εντεύθεν είναι επίσης αληθές.

Ωστόσο, στην παρούσα συγκυρία, οι μισθοί και οι συντάξεις αυτού του αναποτελεσματικού και μη ευέλικτου δημόσιου τομέα (μαζί με τη μαύρη εργασία) διατηρούν την οικονομία μας εν ζωή, έστω και διασωληνωμένη στην εντατική όπου βρίσκεται εδώ και καιρό. Είναι αυτοί οι μισθοί και οι συντάξεις που παρά την ιλιγγιώδη άνοδο της ανεργίας, δίνουν τη δυνατότητα στους νέους να συνεχίσουν τις σπουδές τους, στα νεαρά παντρεμένα ζευγάρια να διατηρήσουν μια στοιχειώδη κοινωνική ζωή, και στους μεγαλύτερους να διαφυλάξουν την αξιοπρέπειά τους.

Αν απολύσουμε δημοσίους υπαλλήλους μαζικά (το μαζικά μεταφράστε το σε χιλιάδες), τη στιγμή που ο ιδιωτικός τομέας αιμορραγεί ανεξέλεγκτα, τότε η όποια ρευστότητα και η συνακόλουθη αγοραστική δύναμη των πολιτών θα εξανεμιστεί εν μια νυκτί. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, η οικονομία μας ακόμη βασίζεται στην κατανάλωση. Μπορεί να έχουν αυξηθεί οι εξαγωγές, μπορεί να έχει μειωθεί θεαματικά το εμπορικό ισοζύγιο, αλλά το παραγωγικό μας μοντέλο δεν έχει αλλάξει, όχι ακόμη τουλάχιστον.

Στις οικονομίες όπου το hiring and firing (πρόσληψη και απόλυση) είναι μια απλή και απρόσκοπτη καθημερινότητα υπάρχουν προγράμματα επανένταξης στην αγορά εργασίας και βεβαίως υπάρχει αγορά εργασίας, δηλαδή δημιουργούνται καινούργιες θέσεις απασχόλησης. Στη περίπτωσή μας, δεν συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Για να γίνω πιο σαφής, ενώ χρειαζόμαστε και επιδιώκουμε το flexicurity (ευελφάλεια), δεν διαθέτουμε το security (ασφάλεια), το απαραίτητο εκείνο δίχτυ ασφαλείας για όσους βρίσκονται ή θα βρεθούν εκτός αγοράς εργασίας. Χωρίς αυτό το δίχτυ ασφαλείας, οι μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων θα έρθουν να προστεθούν στις ήδη αναρίθμητες αυτών του ιδιωτικού τομέα και θα μετατρέψουν τη χώρα σε τριτοκοσμικό έδαφος εντός Ε.Ε..

Εντούτοις, επειδή το πρώτο συνθετικό της λέξης flexicurity είναι το flexibility (ευελιξία), καλό θα είναι να εστιάσουμε σε αυτό προς το παρόν. Θα πρέπει αντί των απολύσεων (εξαιρούνται βεβαίως οι επίορκοι), να επιταχυνθούν οι αλλαγές στην κατεύθυνση της μεγαλύτερης ευελιξίας κατανομής και αξιοποίησης του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι αρέσκονται στο να αυτοαποκαλούνται δημόσιοι λειτουργοί πρέπει να αρχίσουν να αποδίδουν και ως τέτοιοι. Μπορούμε, για παράδειγμα, να εστιάσουμε στην εφαρμογή πολιτικών αντίστοιχων των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, μετατρέποντάς τες σε ενεργητικές πολιτικές προσαρμογής και μετάπτωσης σε άλλο αντικείμενο ή θέση. Οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν είναι γνωστές: προγράμματα επανεκπαίδευσης, δια βίου μάθηση, συνεχής αξιολόγηση κ.α. Το ανθρώπινο δυναμικό από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε εκπαιδευτές και εξωτερικούς αξιολογητές υπάρχει εντός της χώρας. Ωστόσο, οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε και τη διεθνή εμπειρία. Είναι καθαρά θέμα πολιτικής απόφασης και εφαρμογής.

Η σκέψη που κάνουν μερικοί πως όσο πιο γρήγορη η πτώση, τόσο πιο γρήγορη και η ανάκαμψη προσκρούει στην κατάλληλη δοσολογία, η οποία, δυστυχώς για αυτούς, δεν είναι ποτέ εκ προοιμίου γνωστή. Κάθε κοινωνία έχει τις δικές της αντοχές. Αν το όριο ξεπεραστεί, τότε δεν πετυχαίνεις λιγότερα από αυτά που ήλπιζες, αλλά τα χάνεις όλα. Καταλήγεις να παίζεις ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος.

Ένα λάθος δεν διορθώνεται με ένα νέο λάθος.

*Ο Νίκος Ραχωβίτης είναι συντονιστής του δικτύου pro-tasis.