των τροφίμων σε μία διαρκή αναζήτηση ανάπτυξης, με μόνα μέσα την ευελιξία που τους προσδίδει το μικρό μέγεθος της επιχείρησης και μία ουσιαστική γνησιότητα και αυθεντικότητα που οφείλεται στον τοπικό περιορισμό. Ελλείψεις σε τομείς, όπως οργανωμένα τμήματα έρευνας και ανάπτυξης, εξειδικευμένοι εργατοτεχνίτες και τεχνολογική υποδομή υψηλών προδιαγραφών, δεν φαίνεται να αποτελούν εμπόδια στην διάθεση για ανάπτυξη τόσο τοπικά όσο και σε μεγαλύτερες αγορές.
Βασική προτεραιότητα των περισσότερων τοπικών επιχειρήσεων είναι ασφαλή τρόφιμα υψηλής ποιότητας και αυτό ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους. Σε μεγάλο βαθμό οι καινοτομίες που εισάγονται στις επιχειρήσεις οδηγούν στον στόχο ποιότητα και ασφάλεια των τροφίμων, ενώ σε δεύτερο επίπεδο την επιλογή της καινοτομίας την ορίζει αποκλειστικά ο καταναλωτής μέσω των προτιμήσεών του.
Ο κλάδος τροφίμων και ποτών δέχεται οικονομικές πιέσεις από:
• Την αύξηση του κόστους λόγω ζήτησης για διαφοροποιημένα υψηλής ποιότητας και υγιεινά τρόφιμα
• Τις αυξημένες απαιτήσεις καταναλωτών και νομοθεσίας σε θέματα υγιεινής, ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος
• Την αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω αλλαγής στην Ευρωπαϊκή Κοινή Αγροτική Πολιτική, που υπαγορεύει την κατάργηση των επιδοτήσεων στα αγροτικά προϊόντα
• Την παγκόσμια συγκέντρωση και αύξηση της δύναμης των δικτύων διανομής
• Την ανάπτυξη των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας
• Την πίεση των τιμών από τους καταναλωτές και τα δίκτυα διανομής
• Την διαρκή ενίσχυση της ισοτιμίας ευρώ – δολαρίου
Στη Δυτική Μακεδονία, ειδικά, εκτός των παραπάνω, σημαντικό ρόλο στην οικονομική διαχείριση των επιχειρήσεων τροφίμων και ποτών βαρύνουν παράγοντες όπως:
• Το υψηλό κόστος της αγροτικής παραγωγής λόγω των μικρών κλήρων
• Η αγροτική παραγωγή που καθοδηγείται από τις επιδοτήσεις
• Η γραφειοκρατία και την έλλειψη ευελιξίας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος
• Η περιορισμένη λειτουργία φορέων ελέγχου της αγοράς όπως ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, η Επιτροπή Ανταγωνισμού κλπ.
• Οι δυσμενείς όροι πληρωμής από τα δίκτυα διανομής και το ελληνικό κράτος
Παρά το γεγονός ότι ο κλάδος τροφίμων και ποτών στη Δυτική Μακεδονία δείχνει να αδιαφορεί για τον ρόλο της έρευνας και ανάπτυξης, ως δομικό στοιχείο μιας επιχείρησης (και ως ένα βαθμό αυτό αιτιολογείται από το μέγεθος των επιχειρήσεων) φαίνεται ότι δεν στερείται πλήρως δράσεων, οι οποίες θα πρέπει να αναζητηθούν ως πρωταρχικές ιδέες στην επιχειρηματική διάθεση του ιδιοκτήτη της εταιρίας. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, η αναπτυξιακή πορεία μιας ΜΜΕ του κλάδου βασίζεται σε δοκιμασμένες πρακτικές ανάπτυξης των μεγάλων βιομηχανιών του κλάδου.

Οι περιφερειακές επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών ανθίστανται σθεναρά και επίμονα στην κατάρρευση του ελληνικού επιχειρηματικού ιστού, παράγοντας προϊόντα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και με πρώτο μέλημα την γεύση και την ποιότητα.

Ως καταναλωτές, πόσο μας αφορά ;

Μπορούμε να παραμερίσουμε συνήθειες ετών και να επιλέξουμε τα πραγματικά γευστικά και ποιοτικά ασφαλή τοπικά προϊόντα;
Μπορούμε αντί της φέτας από την περιφέρεια Ηπείρου και Θεσσαλίας, έστω να δοκιμάσουμε αυτά των τοπικών τυροκομείων; Μπορούμε να διαγράψουμε από τις λίστες αγορών μας τα διάφορα τύπου γκούντα και ένταμ τυριά;
Μπορούμε να ζητάμε επίμονα τοπικά προϊόντα από τις μεγάλες αλυσίδες μέχρι να τα επιβάλλουμε;
Μπορούμε στα εστιατόρια που συχνάζουμε να απαιτούμε να αναγράφονται οι προελεύσεις των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται;
Μπορούμε να μην περιμένουμε τα πάντα από τους 'φορείς' και να λειτουργήσουμε ως σκεπτόμενοι πολίτες, που επιβάλλουν πρακτικές με την καταναλωτική τους συμπεριφορά;

Η πραγματική περιφερειακή διάσταση της οικονομίας μας είναι το μοναδικό μας 'χαρτί' τόσο για την επιζητούμενη κοινωνική συνοχή, όσο και για την μελλοντική ευρωπαϊκή μας χρηματοδότηση, αφού οι εθνικές αντίστοιχες εξέλειπαν πλήρως.

* ειναι σύμβουλος Περιφερειακής Ανάπτυξης