Μπορεί να μην απέφευγε την κρίση, όπως δεν την απέφυγε -για άλλους λόγους- η Ιρλανδία, αλλά σίγουρα θα τη ζούσε με άλλους όρους· έστω ιρλανδικούς. Μην ξεχνάμε ότι στη «χώρα του επάρατου νεοφιλελευθερισμού», που όλοι βδελυσσόμαστε, ο κατώτατος μισθός είναι στα 1.400 ευρώ και, παρά το Μνημόνιο, κανείς δεν ζητάει να περικοπεί.

Στο βιβλίο που παρουσιάστηκε χθες, «Μπροστά από την εποχή της, Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας 1990-1993» (εκδ. Εστία), ο επιμελητής της έκδοσης κ. Ιωάννης Παλαιοκρασσάς επισημαίνει τη δήλωση του Henning Christophersen, τότε αντιπροέδρου και επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων της Ε.Ε., η οποία έγινε με αφορμή τη σημερινή κρίση της χώρας μας: «Αν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του είχαν αφεθεί να ολοκληρώσουν το μεταρρυθμιστικό τους έργο, η σημερινή Ελλάδα θα ήταν στις πρώτες θέσεις των οικονομικά πετυχημένων χωρών της Ευρωζώνης». Και συμπληρώνει ο κ. Παλαιοκρασσάς: «Τελευταία, ακόμη και στην Ελλάδα αρχίζουν να πληθαίνουν οι φωνές "μας τα είχε πει αυτά ο Μητσοτάκης" ή "αν τον ακούγαμε τότε, άλλη χώρα θα ήταν η Ελλάδα τώρα"».

Ορθόν, όμως το ερώτημα είναι άλλο: Μπορούσε να επιβιώσει μια κυβέρνηση σαν του κ. Μητσοτάκη; Γενικότερα: Μπορούν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στην Ελλάδα να κρατήσουν στη μακρά διάρκεια;

Η απάντηση είναι «όχι», κι αυτό, διότι κανείς πολιτικός χώρος στην Ελλάδα, πλην της Αριστεράς, δεν έχει επενδύσει στο πεδίο της ιδεολογίας. Ποτέ δεν δημιουργήθηκε μεταρρυθμιστικό κίνημα. Ολες οι μεταρρυθμίσεις έγιναν από τα πάνω και πολλάκις ενάντια στη θέληση των κομμάτων που τις έκαναν. Μην ξεχνάμε ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν εκλέχτηκε στην ηγεσία της Ν.Δ. ως μεταρρυθμιστής, αλλά ως ο μόνος άνθρωπος που μπορούσε να επιστρέψει την εξουσία στο κόμμα. Παρά τα όσα προεκλογικώς έλεγε ο κ. Μητσοτάκης, η άρρητη εντολή του κόμματός του δεν ήταν να μειώσει το κράτος, αλλά να τους το παραχωρήσει. Γι' αυτό έπεσε από το ίδιο του το κόμμα.

Οι μεταρρυθμίσεις παρουσιάστηκαν στη χώρα ως προϊόν ανάγκης· είτε επειδή μας υποχρεώνει η Ευρωπαϊκή Ενωση είτε -όπως τώρα- για να αποφύγουμε την άμεση χρεοκοπία. Εξ ου και μονίμως προσπαθούμε να κοροϊδέψουμε τους «κουτόφραγκους» ή μόλις εκλείψει ο κίνδυνος της χρεοκοπίας το σύστημα διολισθαίνει προς τα πίσω.

Ο μόνος χώρος που διαχρονικά επένδυσε στην ιδεολογία ήταν η Αριστερά κι όταν αυτή έγινε συντηρητική έως αντιδραστική δύναμη, όλες οι αντιμεταρρυθμιστικές δυνάμεις βρήκαν την ιδεολογική βιτρίνα για να υπονομεύσουν πιο αποτελεσματικά κάθε προσπάθεια αλλαγής.

Ο Βρετανός συγγραφέας Τζορτζ Οργουελ είχε γράψει κάποτε ότι «η μάχη του Βατερλό κερδήθηκε στο προαύλιο του Κολεγίου του Ιτον». Αντιστοίχως, οι μεταρρυθμιστικές μάχες χάθηκαν πριν καν δοθούν στα ελληνικά πανεπιστήμια, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, στα μαζικά κινήματα. Υπό την έννοια αυτή, το ερώτημα δεν είναι γιατί έπεσε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά πώς μπόρεσε να κρατήσει τρία χρόνια...

kathimerini.gr