σχολιάστηκε αρκετά η αναφορά μου στη δημοσιογραφία των πολιτών ως δυνητικά αντίρροπης δύναμης στα μήντια. Κάποιοι θεώρησαν υπερβολικά αισιόδοξη την εκτίμησή μου ότι στο άμεσο μέλλον και με αφορμή τις αυτοδιοικητικές εκλογές θα δούμε και στη χώρα μας το φαινόμενο να ανθεί ενώ άλλοι αμφισβήτησαν και την ύπαρξη ακόμα του φαινομένου. Την εβδομάδα που μας πέρασε, κάποιες ειδήσεις από τον χώρο των Μήντια στο εξωτερικό που αφορούσαν ακριβώς τη δημοσιογραφία των πολιτών μού δίνουν την ευκαιρία να σχολιάσω το θέμα.

Καταρχάς, δεν θα σταθώ στο αν η δημοσιογραφία των πολιτών υφίσταται όντως. Ναι, υφίσταται και ο όρος έχει κωδικοποιηθεί το 2004 από τον θερμότερο θιασώτη της, τον δημοσιογράφο και θεωρητικό της δημοσιογραφίας Νταν Γκίλμορ κι ό,τι θα γράψω παρακάτω, στην πραγματικότητα, δεν αφήνει καμία αμφιβολία για το αν υπάρχει κάτι τέτοιο. Ναι, υπάρχει.

Την Τετάρτη, ο ειδησεογραφικός κολοσσός CNN ανακοίνωσε ότι θα συνεργαστεί με το Twitter και μια εταιρεία συλλογής data με σκοπό την ανάπτυξη ενός εργαλείου που θα επιτρέπει τον εντοπισμό ειδήσεων σε πραγματικό χρόνο, όπως αυτές καταγράφονται από τους πολίτες ανά την υφήλιο. Το εργαλείο αυτό θα εντοπίζει τα γεγονότα που τουϊτάρουν οι χρήστες του τουίτερ και θα μπορεί να δίνει ακριβείς πληροφορίες για τον κύκλο που κάνει η είδηση κάποιου συμβάντος. Η είδηση αυτή από μόνη της αρκεί για να δείξει μια ριζική αλλαγή στη σχέση πομπού και δέκτη των ειδήσεων. Σκεφτείτε. Μέχρι πρόσφατα, ο πομπός των ειδήσεων ήταν η τηλεόραση και ο δέκτης το κοινό που καθόταν παθητικά μπροστά σ’αυτή για να πληροφορηθεί τα γεγονότα. Σήμερα, το κοινό από μόνο του και ανεξάρτητα λειτουργεί ως αξιόπιστος τροφοδότης ειδήσεων για τον πομπό.

Η ανάπτυξη των επιχειρήσεων μήντια σ’ενα περιβάλλον αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης με την διαφήμιση και την επικοινωνία δημιουργούσε ένα κλειστό σύστημα όπου το επιχειρηματικό συμφέρον πίεζε ασφυκτικά και εν πολλοίς επηρέαζε καθοριστικά τους όρους παραγωγής της είδησης. Σήμερα τα Μέσα θ’αναγκαστούν να αναμεταδόσουν και αυτό που οι πολίτες θεωρούν σημαντικό, το οποίο όμως δεν θα ταυτίζεται αναγκαστικά με τα επιχειρηματικά συμφέροντα των επιχειρήσεων ΜΜΕ.

Την Πέμπτη, η διοίκηση της εφημερίδας Washington Post ανακοίνωσε με εσωτερικό σημείωμα στους συνεργάτες της δημοσιογράφους ότι σκοπεύει να προσλάβει μπλόγκερς προκειμένου να προσφέρει στους αναγνώστες μεγαλύτερη εμβάθυνση αλλά και εύρος στη θεματολογία που καλύπτει παραδοσιακά. Εδώ, η είδηση μας δίνει άλλη μία παράμετρο της δυναμικής της δημοσιογραφίας των πολιτών. Ο μπλόγκερ, αναγνωρίζεται πλέον ως ο “ανεξάρτητος τρίτος”, το πρόσωπο ανάμεσα στον επαγγελματία δημοσιογράφο και τον επιχειρηματία των μήντια. Αυτό που επιθυμεί να ενισχύσει το συγκεκριμένο Μέσο είναι πρωτίστως η αξιοπιστία του ή αν θέλετε, να ενισχύσει την αίσθηση αξιοπιστίας του.

“Μα, στο διαδίκτυο κυκλοφορούν τόσα ψέματα!” θα αντιτείνει κάποιος και εύλογα. Καταρχάς, να παραδεχτούμε ότι τα τελευταία χρόνια τα πλέον ανακριβή ρεπορτάζ μάς τα σέρβιραν τα παραδοσιακά μήντια, κάτι που αποδεικνύει ότι η δημοσιογραφία των πολιτών δεν είναι “φύσει” στρεβλή. Άλλως τε, η δημοσιογραφία των πολιτών αναπαράγει τις παθογένειες του παραδοσιακού Τύπου, να το επισημάνω για μια ακόμα φορά. Οι επαγγελματίες δημοσιογράφοι που αναγνωρίζουν τον ρόλο των πολιτών στην παραγωγή της είδησης, δεν κάθισαν με σταυρωμένα τα χέρια. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσιογραφίας,εξέδωσε το πρώτο εγχειρίδιο με οδηγίες φιλτραρίσματων των ειδήσεων που εμφανίζονται στα social media και ο οδηγός απευθύνεται, βέβαια, σε επαγγελματίες του Τύπου. Κι εγώ η ίδια, άλλως τε, το αλίευσα από τη σελίδα της δημοσιογράφου Αγγελικής Μπούμπουκα στο facebook.

Στην Ελλάδα, ακούμε συχνά τη φράση “αλλαγή μηντιακού τοπίου”. Όμως αυτό αφορά την επιχειρηματικη πλευρά του ζητήματος και τα μήντια ως επιχειρήσεις. Αυτό που αποφεύγουμε να συζητήσουμε είναι τις αλλαγές που συμβαίνουν στους ορούς παραγωγής της είδησης και που αποτελούν την ουσία των αλλαγών σ’αυτό το περίφημο “μηντιακό τοπίο”.

Μέσα σ’αυτό το νέο περιβάλλον η επικοινωνία έχει ήδη αλλάξει ριζικά. Οι παραδοσιακοί παίκτες του παιχνιδιού (οι πελάτες, δηλαδή) έχουν την ευκαιρία να επικοινωνήσουν με το κοινό απευθείας, αδιαμεσολάβητα, χωρίς πλέον να στηρίζονται αποκλειστικώς στα παραδοσιακά Μέσα και χωρίς να υφίστανται τον αποκλειστικό τους έλεγχο.

Επανέρχομαι λοιπόν. Αφού δεν είμαστε ευχαριστημένοι από τον τρόπο που λειτουργούν τα ΜΜΕ στη χώρα, έχουμε τα εργαλεία να παρέμβουμε δραστικά παράγοντας και αναμεταδίδοντας οι ίδιοι τις ειδήσεις που “κόβονται” ή αγνοούνται. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές που γίνονται υπό κλίμακα, σε τοπικό επίπεδο και με τα συμφέροντα της καθημερινότητας όλων μας στο τραπέζι, είναι μια μοναδική ευκαιρία για την κοινωνία των πολιτών στην Ελλάδα. Μια δραστηριοποίηση προς αυτή την κατεύθυνση θα ευεργετήσει τους πάντες: τους πολίτες, τα ίδια τα Μέσα μα, πανω απ’όλα, την ποιότητα της δημοκρατίας στη χώρα.

*Η Βίβιαν Ευθυμιοπούλου είναι σύμβουλος επικοινωνίας.

πηγη: protagon.gr