και το μιντιακό σύστημα. Απέναντί του έχει και το πλέγμα των μνημονιακών νομοθετικών ρυθμίσεων και δεσμεύσεων που συνθέτουν έναν ισχυρό ιστό εξάρτησης. Αυτές θα επικαλεστεί το ευρωιερατείο για να επιχειρήσει να περάσει τη θηλιά στον λαιμό μιας ανεπιθύμητης μελλοντικής ελληνικής κυβέρνησης.
Οταν κινείσαι σε τόσο υπονομευμένο γήπεδο και έχεις απέναντί σου τόσο ισχυρούς αντιπάλους, το ελάχιστο αναγκαίο είναι αφενός η αρραγής εσωτερική ενότητα, αφετέρου μία ισχυρή λαϊκή εντολή. Οι δύο αυτοί όροι είναι αλληλένδετοι, με την έννοια ότι προϋποθέτουν την ύπαρξη ξεκάθαρης πολιτικής στρατηγικής και επεξεργασμένου κυβερνητικού προγράμματος.
Η Κουμουνδούρου ισχυρίζεται ότι διαθέτει και τα δύο, αλλά η πραγματικότητα μάλλον τη διαψεύδει. Στη μεγάλη εικόνα της κοινωνίας είναι εμφανές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ απέχει πολύ από το να έχει κερδίσει την πολιτική εμπιστοσύνη ακόμα και ψηφοφόρων που θέλουν να απαλλαγούν από την κυβέρνηση Σαμαρά και τις πολιτικές της.
Στη μικρή εικόνα του κομματικού σύμπαντος, το κείμενο των «53» επιβεβαίωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει μία ομοσπονδία παγιωμένων ομάδων (φραξιών) με δικές τους ιδεολογικές αντιλήψεις και δική τους πολιτική ατζέντα. Δεν πρόκειται για περιστασιακές τάσεις, οι οποίες διαμορφώνονται με βάση τις συμφωνίες και τις διαφωνίες επί των εκάστοτε ζητημάτων.
Οι φράξιες δεν ταυτίζονται πάντα με τις πρώην συνιστώσες. Οι βασικές εσωκομματικές διαχωριστικές γραμμές διαπερνούν τον παλιό Συνασπισμό και καθορίζονται στη βάση περισσότερο ιδεολογικών κριτηρίων και λιγότερο πολιτικών-προγραμματικών θέσεων.
Κάτω από την επιφάνεια, ωστόσο, υπάρχουν και πρακτικοί παράγοντες που τροφοδοτούν το κλίμα της υποφώσκουσας έντασης. Η κομματική μικρογραφειοκρατία του παραδοσιακού «μικρού ΣΥΡΙΖΑ» -και ειδικότερα το τμήμα που προέρχεται από το ΚΚΕ εσωτερικού- διαπνέεται από ένα σύνδρομο ιδιοκτησίας του κόμματος. Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από το 70% των επαγγελματικών στελεχών προέρχεται από αυτή την κατηγορία.
Ανομολόγητος στόχος της μικρογραφειοκρατίας είναι να μη χάσει τον έλεγχο. Και σ' αυτό τη βοηθάει το γεγονός ότι η Αριστερή Πλατφόρμα έχει περιοριστεί στον ρόλο της εσωκομματικής μειοψηφίας και δεν επηρεάζει ουσιαστικά τις επιλογές της πλειοψηφίας.
Υπενθυμίζουμε ότι στο περασμένο συνέδριο η μικρογραφειοκρατία φρόντισε με φραξιονιστικές μεθοδεύσεις να αποκλείσει τους «εισβολείς» από την Κεντρική Επιτροπή. Είναι αξιοσημείωτο ότι ΠΑΣΟΚογενείς που εξελέγησαν πανηγυρικά βουλευτές δεν έθεσαν υποψηφιότητα για να μην τους κατακρεουργήσουν τα δρεπανηφόρα των κατεστημένων φραξιών.
Η ίδια μικρογραφειοκρατία καλλιεργεί και κλίμα που αποτρέπει το άνοιγμα των οργανώσεων βάσης. Οπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί, «είναι πιο εύκολο να σε δεχθούν στο Χάρβαρντ παρά σε οργάνωση μελών του ΣΥΡΙΖΑ!» Το βολικό επιχείρημα είναι ότι οι ΠΑΣΟΚογενείς θα αλλοιώσουν τον αριστερό και ριζοσπαστικό χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ.
Το επιχείρημα έχει πέραση στους παλιούς συριζαίους, επειδή χαϊδεύει τον κομματικό πατριωτισμό και το σύμπλεγμα αριστερής ανωτερότητάς τους! Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που το «αριστερόμετρο» χρησιμοποιείται ευρέως. Γι' αυτό και βίωσαν ως ήττα το γεγονός ότι οι δικοί τους υποψήφιοι ευρωβουλευτές κατά κανόνα πάτωσαν, ενώ εξελέγησαν «εισβολείς».
Αν και δεν το ομολογούν, οι πράξεις των μικρογραφειοκρατών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι προτεραιότητά τους είναι ο έλεγχος του κόμματος κι όχι η κατάκτηση της εξουσίας. Η αξιωματική αντιπολίτευση, άλλωστε, προσφέρει ρόλους και προστατεύει την ιδεολογική καθαρότητα!
Το κείμενο των 53 προκάλεσε τόσο θόρυβο επειδή κατά μία έννοια υποβάλλει στη δοκιμασία του «αριστερόμετρου» και τον ίδιο τον Τσίπρα! Είναι πολύ προσεκτικά διατυπωμένο, αλλά και εύγλωττο. Ειδικά εάν διαβαστεί ως συνέχεια των βελών που τον τελευταίο καιρό εκτοξεύουν στους διαδρόμους εναντίον του προέδρου τους.
Τον κατηγορούν ότι δεν λειτουργεί συλλογικά. Η κατηγορία δεν είναι αβάσιμη, αλλά την επιστρατεύουν τώρα, επειδή θεωρούν ότι δεν τους λαμβάνει τόσο καθοριστικά υπόψη όσο παλαιότερα. Τον κατηγορούν, επίσης, ότι για να αλώσει το κάστρο της εξουσίας διολισθαίνει προς τα δεξιά και επηρεάζεται από τους ΠΑΣΟΚους και από την πατριωτική πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ενδεικτικό ότι στην Πολιτική Γραμματεία τον εγκάλεσαν επειδή προεκλογικά χρησιμοποίησε πολλές φορές τον όρο «πατρίδα»! Την ίδια μομφή τού απηύθυναν και δημοσίως οι Γεωργούλας και Κλαυδιανός.
Η στρατηγική πρόκληση και ο τακτικισμός του Τσίπρα
ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥΣ, οι 53, αλλά και άλλοι που απέφυγαν να συνυπογράψουν, πιέζουν τον Τσίπρα να επανέλθει στη δική τους αγκαλιά και να εγκαταλείψει τα όποια δειλά ανοίγματά του. Για την ακρίβεια, επιχειρούν να υφάνουν ιστό πολιτικής κηδεμονίας του. Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι συχνά ο ίδιος τους διευκολύνει. Προ ημερών πραγματοποιήθηκε άτυπη σύναξη στελεχών αυτής της κατηγορίας με τη συμμετοχή και του ίδιου του Τσίπρα, γεγονός που παραβιάζει κάθε καταστατική λειτουργία.
Ας σημειωθεί ότι το προεδρικό μπλοκ είναι από μόνο του μειοψηφία στην Κεντρική Επιτροπή και για να εξασφαλίσει πλειοψηφία στηρίζεται σε άλλες ομάδες. Οι εσωκομματικοί συσχετισμοί, όμως, αντανακλούν την εκλογική βάση του 3-5% κι όχι του 27%. Η εκλογική εκτόξευση δεν οφείλεται σε μαζική ψήφο προσχώρησης. Κεντροαριστεροί που δεν τους εξέφραζε πια το ΠΑΣΟΚ του μνημονίου, κατέφυγαν μαζικά στον ΣΥΡΙΖΑ ως εκλογικοί πρόσφυγες κι όχι επειδή ασπάστηκαν τις ιδεολογικές αντιλήψεις του.
Το κείμενο των 53 είναι εσωστρεφές και πολιτικοφανές, με την έννοια ότι είναι έξω από τον ορίζοντά του οι μεγάλες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ εάν κληθεί να κυβερνήσει. Αντανακλά τη λογική κόμματος διαμαρτυρίας κι όχι κόμματος εξουσίας. Το κρίσιμο ερώτημα αφορά τον Τσίπρα. Θα παραμείνει εγκλωβισμένος στους σημερινούς εσωκομματικούς συσχετισμούς που αντανακλούν το μικρό κόμμα διαμαρτυρίας ή θα μετεξελίξει ιδεολογικά και προγραμματικά τον ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα εξουσίας, ικανό να διαμορφώσει ισχυρό πλειοψηφικό ρεύμα;
Προς το παρόν, ο Τσίπρας κινείται αντιφατικά και χωρίς ηγετικό βηματισμό, επειδή ούτε ο ίδιος έχει κάνει τη δική του ιδεολογικοπολιτική υπέρβαση. Η έλλειψη στρατηγικού ορίζοντα τον εγκλωβίζει σε αλλεπάλληλους τακτικισμούς. Αλλοτε παρακάμπτει το κόμμα του και άλλοτε επανέρχεται στα οικεία μονοπάτια. Πατώντας, όμως, σε δύο βάρκες είναι μοιραίο να περιέλθει σε κατάσταση ασταθούς ισορροπίας.