στο χώρο και στο χρόνο. Στοιχεία του πολιτισμού μεταβιβάζονται μέσα από τον προφορικό λόγο από στόμα σε στόμα ή «απ΄ το στόμα μου στ' αυτί σου» , η μεταδιδόμενη δηλαδή από γενιά σε γενιά γνώση, καθώς διαμορφώνεται και αναδιαμορφώνεται στην κοινωνική πράξη. Είδος προφορικής λογοτεχνίας ή ένα «μνημείο λόγου»(Λουκάτος Δ.Σ. Εισαγωγή στην Ελληνική Λαογραφία) είναι και η αφήγηση. Από παλιά οι άνθρωποι επικοινωνούσαν τα βιώματα και τις εμπειρίες τους μέσα από τις ...ιστορίες. Σήμερα η αφήγηση συγκαταλέγεται μέσα στη σύγχρονη λαϊκή τέχνη ικανή να μιλήσει για τις χαρές και πίκρες ενός λαού. Οι νέοι αφηγητές ακολουθώντας τα χνάρια των παλιών παραμυθάδων δίνουν παραστάσεις για μικρούς και μεγάλους.
Ο αφηγητής-παραμυθάς καταξιώνεται στο πλαίσιο της παραδοσιακής κοινότητας μέσα από μακρά διαδικασία δοκιμασίας. Η τέχνη της αφήγησης απαιτεί γνώση των κανόνων και των τεχνικών της και όχι μόνο εξάσκηση της μνήμης. Τον αφηγητή τον ενδιαφέρει ο συντονισμός με το ακροατήριο και η μεταμόρφωση του χρόνου και του χώρου μέσα από τα εργαλεία της γλώσσας, της φωνής, της αναπνοής και του σώματος. Ο ακροατής ταυτίζεται με τον ήρωα του αφηγήματος. Παρακολουθεί, αγωνιά για την τύχη του ήρωα, φωνάζει ή χειρονομεί και στο τέλος όταν η ιστορία ολοκληρώνεται και ο αφηγητής κλείνει την παράστασή του με το ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα, η ψυχή του ακροατή γνωρίζει την κάθαρση(Σκουτέρη-Διδασκάλου, 1985,σ.5). Ο αφηγητής βάζει μέσα στην ιστορία του τις εμπειρίες της ζωής του, χωρίς να τραβά μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αυτοβιογραφία και το παραμύθι, την αλήθεια και τη φαντασία. Το παραμύθι και η αφήγηση έχουν κανόνες ηθικής. Σε καιρούς ανήθικους οι αλήθειες πρέπει να λέγονται και να διατυπώνονται με κάθε τρόπο. Ο αφηγητής πρέπει ν' αναζητά το καλό, το ωραίο, το αυθεντικό και με ψυχή ν' αντιστέκεται σε ό,τι θεωρεί άδικο. Ο Δρ. Στέλιος Πελασγός ξεκίνησε την αναβίωση της τέχνης της προφορικής λογοτεχνίας και αφήγησης στην Ελλάδα το 1991, κι από τότε ταξιδεύει σ΄ όλη τη χώρα και την Ευρώπη, δίνοντας παραστάσεις αφήγησης λαϊκών ιστοριών, παραμυθιών, μύθων αλλά και σύγχρονων δημιουργιών προφορικής λογοτεχνίας.
Μια πρόταση-πρόκληση , ακόμη και ως αφορμή για μια κοινωνική πράξη, μια κοινωνική παράσταση και αναπαράσταση και όχι τόσο ως ανάκληση της λαϊκής μνήμης αποτελεί και φέτος το 6ο φεστιβάλ αφήγησης και τεχνών του λόγου από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης Ελλάδα, Γαλλία, Αλγερία 24 – 28 Οκτωβρίου με «πάσχοντες» και «συμπάσχοντες» τον Στέλιο Πελασγό, την Francoise Diep, τον Kamel Guennoun, τον ΄Αρη Ρέτσο, τον Σάκη Κουκουμπέση, την Βαϊτσα Λαμπροπούλου , τον Γιώργο Ιωάννου , την Αλεξάνδρα Χατζηιωάννου και όλους όσους έχουν μια μικρή ιστορία.
Η πολιτισμική επιβίωση είναι και η ευθύνη, σε όποιο βαθμό κατέχει τον καθένα, απέναντι στον εαυτό του και την εποχή του. Η συμμετοχή μας ας αποτελέσει το στοίχημα για φέτος.
Το ζήτημα δεν είναι τόσο ποια πράγματα τέλειωσαν, αλλά με τι αντικαθιστούμε , εμείς που ζούμε, όπως κάθε πράγμα της ζωής, μέσα στη φθορά και την αλλαγή, τα πράγματα που νομίζουμε τελειωμένα.- Γιώργος Σεφέρης- Αμοργός-Αύγουστος 1961.-
*Η Μελίσσια Ηλικίδου είναι πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης