μνημόνιο, θα διαφέρει ελάχιστα από τα προηγούμενα. Αλλά θα είναι το πιο οδυνηρό γιατί θα εφαρμοστεί από μια κυβέρνηση που καλλιέργησε υπεραισιόδοξες ανορθολογικές προσδοκίες. Είναι απογοητευμένη γιατί η «διαπραγματευτική τακτική της» (sic) απέτυχε παταγωδώς. Σύντομα θα βρεθεί και ο αποδιοπομπαίος τράγος που θα αναλάβει μόνος του τις συλλογικές αμαρτίες.
(β) Η απογοήτευση και ο φόβος είναι πάντα κακός σύμβουλος. Έτσι η κυβέρνηση ετοιμάζεται να κάνει δύο μεγάλα λάθη. Το πρώτο: να συναινέσει σε μια ακόμα φοροεπιδρομή αντί να συμφωνήσει σε περικοπή δαπανών. Είναι μεγάλο λάθος γιατί η φοροεπιδρομή θα είναι τόσο αναποτελεσματική και αδιέξοδη όσο και οι προηγούμενες. Θα ξεκινήσει φιλόδοξα ως φορολογία πλούτου και θα καταλήξει άδοξα ως νεκρανάσταση της έκτακτης εισφοράς. Αντί δηλαδή να επιλύσει ένα από τα μεγάλα προβλήματα (ασφαλιστικό, γραφειοκρατία, άθλιο θεσμικό πλαίσιο, κλειστές αγορές) θα οξύνει ένα από αυτά: την στραγγαλιστική υπερφορολόγηση.
(γ) Το δεύτερο λάθος είναι οι εκλογές. Ο στόχος είναι να αναβαπτιστεί η κυβέρνηση και να απαλλαγεί από τα βαρίδια. Δεν χρειάζονται εκλογές όμως διότι η εντολή είναι νωπή και ο ελληνικός λαός θα αργήσει να καταλάβει το μέγεθος της αποτυχίας της «διαπραγμάτευσης». Μέχρι τότε ο πρωθυπουργός έχει αρκετό χρόνο στη διάθεσή του. Ό,τι θα πετύχει με τις εκλογές μπορεί να το πετύχει ευκολότερα, φθηνότερα και ασφαλέστερα με δημοψήφισμα.
Όμως φαίνεται ότι το ενδεχόμενο εκλογών συζητείται σοβαρά. Γι’ αυτό η πρεμούρα για τους επαναδιορισμούς. Αν δείτε διαπιστωτικές πράξεις να εκδίδονται σε χρόνο ρεκόρ, μην απορήσετε.
– Θα υπάρξει τελικά συμφωνία; Θα υπάρξει. Όταν ο ένας συμβαλλόμενος βρίσκεται στη δική μας άθλια θέση, με την πλάτη στον τοίχο, δεν μπορεί να μην υπάρξει. Η κυβέρνηση κυριολεκτικά εκλιπαρεί πλέον. Θα μου πείτε γιατί το ονομάζει “πολιτική διαπραγμάτευση”; Μα γιατί υπάρχουν ακόμα πολλοί αφελείς και αρκετοί χρήσιμοι ηλίθιοι.
– Θα είναι αυτή η συμφωνία καλύτερη ή χειρότερη από τις προηγούμενες; Δυστυχώς θα είναι μια από τα ίδια. Δεν θα καταλάβετε καμία ουσιαστική διαφορά.
– Και τι θα γίνει; Η κυβέρνηση, το ελληνικό κράτος, θα συνεχίσει να σέρνεται ζητιανεύοντας και οι εταίροι θα συνεχίσουν να μας στηρίζουν με το σταγονόμετρο. Θα μας διατηρούν απλώς στη ζωή ενώ εμείς θα φροντίζουμε να παραμένουμε σε κώμα.
*O Αριστείδης Χατζής είναι Αν. Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. To post αναδημοσιεύεται με την άδειά του, απο εδώ.
