που καθιέρωσε τον εορτασμό, θέσπισε την ημέρα αυτή, έχοντας ως βασική στόχευση την ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία και το ρόλο των αρχείων. Έτσι προβάλλεται ουσιαστικότερα το έργο των αρχειακών φορέων και ο πλούτος των συλλογών τους ενώ επιτυγχάνεται και η καλλιέργεια αρχειακής κουλτούρας.
Στη χώρα μας, όπως σχεδόν και σε κάθε χώρα του δυτικού κόσμου, υπάρχουν αρχεία δημόσια και ιδιωτικά. Η Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία, ως ο αρμόδιος κρατικός φορέας, συγκεντρώνει στις τάξεις του, πέρα από τα αρχεία κάθε είδους, περισσότερους από 400 Έλληνες αρχειονόμους, ιστορικούς και ερευνητές. Βασικούς σκοπούς έχει την προβολή και την αξιοποίηση της αρχειακής μας κληρονομίας καθώς και την παροχή εξειδικευμένων συμβουλών σε φορείς που διαχειρίζονται αρχεία
Η πραγματικότητα βέβαια για τη χώρα μας είναι πολύ σκληρή. Είναι δύσκολο να μιλήσουμε για αρχειακή παιδεία όταν μέχρι πρόσφατα υπήρχε σε κρατικό επίπεδο φανερή έλλειψη αρχειακής πολιτικής. Πολύτιμα κομμάτια της ιστορίας μας κατέληξαν και κάποιες φορές συνεχίζουν να καταλήγουν στα σκουπίδια. Ωστόσο δεν μπορούμε να παραλείψουμε και να μην αναφέρουμε την τεράστια σημασία της συνεχούς και απρόσκοπτης από το 1914 λειτουργίας των ΓΑΚ (Γενικών Αρχείων του Κράτους), τα οποία πέρυσι, το 2014 δηλαδή, έκλεισαν τα 100 χρόνια δράσης.
Παρόλα αυτά, τα προβλήματα παραμένουν πολλά ενώ συνεχίζει να υπάρχει εμφανής έλλειψη αρχειακής παιδείας. «Έχω εκπαιδεύσει περισσότερα από χίλια άτομα στην τήρηση αρχείου στη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης», λέει η κυρία Αμαλία Παππά, προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης και του Αναγνωστηρίου των ΓΑΚ, «ακόμη όμως πολλοί πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί έχουν έναν διοικητικό εναγκαλισμό με το αρχείο τους. Θεωρούν το υπηρεσιακό αρχείο φέουδό τους». Παρόμοιους παραλληλισμούς περί φεουδαρχικής νοοτροπίας, μην πάτε παραπέρα, μπορείτε αβασάνιστα να κάνετε και σε δημοτικό επίπεδο.
Σε γενικές γραμμές το τι μπορεί να περιλαμβάνει ένα αρχείο είναι ασύλληπτο. Χειρόγραφα, επιστολές, εφημερίδες, περιοδικά, εμπορική αλληλογραφία, υπομνήματα πολιτικών, φωτογραφίες, καρτ-ποστάλ, φιλμ, τεκμήρια κι ένα τεράστιο πλήθος από εφήμερα αντικείμενα, όπως για παράδειγμα σελιδοδείκτες, αφίσες εκδηλώσεων, προγράμματα, λαχεία κ.α., από αντικείμενα δηλαδή κατασκευασμένα από ευτελή υλικά, για μια πολύ ορισμένη χρήση και χωρίς την πρόθεση να διαφυλαχτούν στο διηνεκές. Αυτό το τελευταίο κάνει κάποια από αυτά πολλές φορές εξαιρετικά δυσεύρετα, έως και μοναδικά, γιατί πολύ απλά σπάνια φυλάσσονταν. Δεν μπορούμε δηλαδή να φανταστούμε πόσα αντικείμενα μπορούν να συγκεντρωθούν σε ένα θεματικό αρχείο, όπως π.χ. της Κοζάνης. Και αναφερόμαστε πάντοτε σε πρωτότυπα και όχι σε ψηφιοποιημένα. Το αν θα γίνει στη συνέχεια ψηφιοποίηση αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Αρχείο δηλαδή υφίσταται μόνο εφόσον υφίστανται και τα πρωτότυπα τεκμήρια-ντοκουμέντα.
Ο «πλούτος» λοιπόν αυτός και η αφθονία των αντικειμένων και των πληροφοριών είναι που κάνουν το χώρο ενός αρχείου συναρπαστικό και άκρως γοητευτικό όχι μόνο για τους αρχειονόμους και τους ιστορικούς αλλά για όλους τους πολίτες. Χάρη στα αρχεία εμπλουτίζουμε τις γνώσεις για τη μικρή μας ή και τη μεγάλη κοινωνία, βελτιώνουμε το επίπεδο και την ποιότητα της δημοκρατίας μας, προάγουμε τον πολιτισμό. Είναι σημαντικό να αποτελούν ελεύθερο σημείο πρόσβασης και πεδίο πολλαπλών δράσεων. Μόνο τότε θα συνειδητοποιήσουμε τη σημασία της σημερινής ημέρας, μόνο τότε θα αρχίσουμε να καλλιεργούμε ως χώρα και πολίτες αρχειακή κουλτούρα και μόνο τότε θα καταλάβουμε γιατί δεν πρέπει να πετάξουμε εκείνα τα παλιά χαρτιά του παππού και της γιαγιάς.
Αρχειακά Χρόνια Πολλά λοιπόν, μέσω μιας δίπτυχης ευχετήριας καρτολίνας εποχής από την Κοζάνη του 1950!
