Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν η ίδια η κυβέρνηση δεν έχει ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της. Ασφαλής εκτίμηση δεν μπορεί να υπάρχει.
Κάθε μέρα έρχομαι κι εγώ αντιμέτωπος με τα γνωστά ερωτήματα. «Τι βλέπεις, θα βρεθεί λύση; θα πτωχεύσουμε; Θα κλείσουν οι τράπεζες; Θα γυρίσουμε στην δραχμή;». Κάποιοι μάλιστα υποθέτουν ότι μπορεί να έχω και εσωτερική πληροφόρηση. Η μέχρι σήμερα απάντησή μου ήταν «Δεν ξέρω, αλλά με αυτά που βλέπω δεν προοιωνίζεται κάτι καλό».
Υποθέσεις κάνω και προσπαθώ να συνθέσω ένα πάζλ από το οποίο φυσικά μου λείπουν πολλά κομμάτια. Το βασικότερο από αυτά έχει να κάνει με το τι πραγματικά πιστεύουν οι έχοντες την ευθύνη της διακυβέρνησης.
Έχουμε στ' αλήθεια ακούσει πολλές και αντιφατικές απόψεις από υψηλόβαθμα στελέχη όλο αυτό το διάστημα, πριν και μετά τις εκλογές. Μία ακατάσχετη πολυγλωσσία. Αν το όλο σχέδιο της κυβέρνησης ήταν να μπερδέψει τους πάντες, τότε το πέτυχε. Αν ήταν κάποιο άλλο, αργά ή γρήγορα θα αποδειχθεί.
Έρχομαι, όμως, και πάλι στην καρδιά του πάζλ. Στο κομμάτι από το οποίο ξεκινάς για να χτίσεις γύρω του τη συνολική εικόνα. Τι πραγματικά πιστεύουν οι κυβερνόντες; Πως θέλουν την Ελλάδα; Το να ευελπιστούν ότι υπό την απειλή της ρήξης θα αλλάξουν βίαια το κοινωνικοοικονομικό status στην Ευρώπη είναι έτσι κι αλλιώς υπερβολικά φιλόδοξο. Το να προσδοκούν, όμως, ότι θα την αναγκάσουν να εγκαταλείψει το φιλελεύθερο μοντέλο είναι απλά ουτοπικό. Η Ευρώπη, με τα πολλά προβλήματά της στην πορεία για την ολοκλήρωση κάποιας ομοσπονδοποίησης, έχει αδιαπραγμάτευτη ιδεολογική ταυτότητα. Βελτιώσεις μπορούν και πρέπει να γίνουν πολλές. Αλλά ο ιδεολογικός της προσανατολισμός είναι ξεκάθαρος. Είτε τον αποδέχεσαι και συμμετέχεις, είτε τον αρνείσαι και αναζητάς τρίτους δρόμους και περιφερειακούς ρόλους. Μήπως τελικά εκεί βρίσκεται το πρόβλημα και η διαπραγμάτευση απλά αποσκοπεί στο να δικαιολογήσει τη ρήξη;
Όσο απλουστευμένα και επιφανειακά κι αν ακούγονται τα παραπάνω ερωτήματα, στις απαντήσεις τους βρίσκεται, κατά τη γνώμη μου, και η αλήθεια για την πορεία της χώρας τις κρίσιμες αυτές στιγμές. Διότι αν η ηγετική ομάδα του Σύριζα (αυτή δηλ. που αποφασίζει) είναι κρατιστές, τότε το Ευρωπαϊκό κουστούμι δεν τους κάνει. Και είναι λογικό. Άλλο είναι να σε σφίγγει το παπούτσι κι άλλο να θες να κυκλοφορείς με παντόφλα. Αν, όμως, αυτό συμβαίνει, τότε το αποτέλεσμα είναι δεδομένο, είτε με «ρήξη», είτε με «λύση» η οποία θα υπονομευτεί κατά την εφαρμογή της. Αν οι άνθρωποι αυτοί, κόντρα στην παγκόσμια αντίληψη, πιστεύουν ότι μεγάλο κράτος σημαίνει ισχυρό κράτος, τότε το αδιέξοδο δεν οφείλεται στη διαφωνία για το μείγμα των δημοσιονομικών μέτρων.
Επανερχόμενος, όμως, στο ερώτημα που μας ταλανίζει, πολύ φοβάμαι ότι τα υπόλοιπα κομμάτια του πάζλ και κυρίως αυτό που πριν λίγες μέρες μπήκε στο κάδρο από την Επιτροπή Αλήθειας του Δημόσιου Χρέους αρχίζουν να συνθέτουν την εικόνα της «Κούβας της Μεσογείου»!
Και εξηγούμαι. Τα υπόλοιπα κομμάτια που είχαν εμφανιστεί μέχρι σήμερα είχαν δύο όψεις. Μπορούσαν να διαβαστούν και ως αληθείς προθέσεις αλλά και ως μπλόφες. Σαν εκείνες τις «μαγικές εικόνες», που όταν τις κοιτάς από διαφορετικές γωνίες δείχνουν διαφορετικά πράγματα. Όμως, το συμπέρασμα (έστω και προκαταρκτικό) της παραπάνω Επιτροπής, στην οποία μάλιστα προεδρεύει η Πρόεδρος της Βουλής, ότι "καταλήξαμε στο ότι το χρέος είναι παράνομο, μη νόμιμο, απεχθές, επονείδιστο και μη βιώσιμο. Υπάρχουν σοβαρά επιχειρήματα αμφισβήτησης της νομιμότητάς του, απονομιμοποίησης και εντεύθεν αναστολής αποπληρωμής" και ότι "ένα ποσό περίπου 242 δισ. ευρώ από το ελληνικό χρέος θεωρείται παράνομο και απεχθές και δεν πρέπει να πληρωθεί", επιφέρει έννομες και δεσμευτικές συνέπειες για τον πρωθυπουργό της χώρας.
Για όλους εμάς, βεβαίως, μακάρι το συμπέρασμα να είναι αληθές, επαρκώς τεκμηριωμένο και η μέσω της προβολής του προσβολή του χρέους να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις για την χώρα. Χαράς ευαγγέλια. Εν μία νυκτί γινόμαστε η πιο εύρωστη οικονομία του κόσμου.
Για τον σημερινό Πρωθυπουργό, όμως, το πόρισμα αυτό αποτελεί πλέον «απασφαλισμένη χειροβομβίδα». Την κρίση της Επιτροπής, την οποία η κυβέρνησή του συνέστησε έστω και ως συμβουλευτικό όργανο, ότι το δημόσιο χρέος είναι παράνομο κατά το παραπάνω ποσό, ο Πρωθυπουργός δεν έχει δικαίωμα να την αγνοήσει. Μέχρι να την αμφισβητήσει παράγει αποτελέσματα και για τον ίδιο και για την κοινωνία.
Έτσι απλά! Μετά το παραπάνω πόρισμα, ο Πρωθυπουργός έχει την νομική και ηθική υποχρέωση να θέσει ως αφετηρία της όποιας διαπραγμάτευσης το ζήτημα της άμεσης απομείωσης του Δημοσίου Χρέους μας κατά 242 δις, περίπου! Από αυτή την βάση δικαιούται και νομιμοποιείται πλέον να ξεκινήσει την οποιαδήποτε συζήτηση. Το παράνομο δεν είναι διαπραγματεύσιμο. Οτιδήποτε λιγότερο από την άμεση μείωση του εξωτερικού χρέους κατά 242 δις θα είναι επιλήψιμο.
Αν, όμως, από το συνολικό Δημόσιο Εξωτερικό Χρέος, το οποίο μέχρι σήμερα υπολογιζόταν στα 320 δις περίπου, αφαιρέσουμε τα παράνομα 242 δις, τότε το νόμιμο χρέος ανέρχεται σε λιγότερα από 80 δις. Με ΑΕΠ στα 180 δις περίπου και με εξωτερικό χρέος 80 δις, η Ελλάδα δεν χρειάζεται καμία διαπραγμάτευση.
Με κάθε ειλικρίνεια, όλο το προηγούμενο διάστημα αναρωτιόμουν πως είναι δυνατόν να διαπραγματεύεται η κυβέρνηση μίας χώρας την αναδιάρθρωση ενός χρέους, το οποίο αμφισβητεί όχι απλά ως μη βιώσιμο αλλά ως παράνομο. Και φτάσαμε πράγματι στην ώρα που εντεταλμένο από αυτήν όργανο αποφαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος του είναι παράνομο, αθέμιτο, επονείδιστο και ότι θα πρέπει να καταγγελθεί και να μην πληρωθεί. Από το χρονικό σημείο στο οποίο δημοσιοποιήθηκε το παραπάνω πόρισμα, λίγο πριν την όποια κατάληξη των διαπραγματεύσεων, νομίζω ότι ο Πρωθυπουργός διέβη τον Ρουβίκωνα, είτε το επέλεξε ο ίδιος, είτε τον υποχρέωσαν κάποιοι άλλοι. Διότι, όπως δεν δικαιούσαι να διαπραγματευτείς, έτσι δεν δικαιούσαι και να επιβάλεις στους πολίτες μέτρα με φόντο ένα παράνομο χρέος.
Στάθης Κωνσταντινίδης
Δ.Ν. Δικηγόρος