Στις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, μανιφέστο των οποίων υπήρξε η «Πολιτική Απόφαση Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ» στις 18-19 Οκτωβρίου 2014 (βλ. εδώ: http://www.syriza.gr/article/id/58464/Politikh-Apofash-Kentrikhs-Epitrophs-SYRIZA-18-19-Oktwbrioy-2014.html#.VYmALfntmko), αναφέρεται το εξής: «Εμείς από την πρώτη στιγμή λέγαμε και λέμε: Καταργούμε το Μνημόνιο, τους νόμους της λιτότητας και της καταστροφής και επαναδιαπραγματευόμαστε τη δανειακή σύμβαση», ενώ παρακάτω, εκεί που γίνεται ευθεία αναφορά στο «Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» αναφέρεται και πάλι «Στη Θεσσαλονίκη απαντήσαμε σε 3 επίπεδα: 1) Θα ακυρώσουμε το Μνημόνιο και τους εφαρμοστικούς νόμους. 2) Θα επαναδιαπραγματευτούμε τη δανειακή σύμβαση και το δημόσιο χρέος με στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους και ρήτρα ανάπτυξης όπως στην Γερμανία. Προετοιμαζόμαστε από τώρα γι’ αυτή. 3) Ανεξάρτητα από την πορεία της διαπραγμάτευσης πρέπει να νοιαστούμε πριν απ’ όλα για την κοινωνία που μας έδωσε την εντολή».

Προεκλογικά επίσης, στο «Κυβερνητικό Πρόγραμμα των Ανεξαρτήτων Ελλήνων» (βλ. εδώ: http://anexartitoiellines.gr/files/%CE%95%CE%98%CE%9D%CE%99%CE%9A%CE%9F%20%CE%A3%CE%A7%CE%95%CE%94%CE%99%CE%9F%20%CE%91%CE%9D%CE%91%CE%A3%CE%A5%CE%93%CE%9A%CE%A1%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE%A3%CE%97%CE%A3%20%CE%9A%CE%91%CE%99%20%CE%91%CE%9D%CE%91%CE%A0%CE%A4%CE%A5%CE%9E%CE%97%CE%A3%20(1).pdf) αναφέρεται το εξής: «[…] Για την υλοποίηση του εθνικού αυτού σχεδίου, προτείνεται ο εξής “Οδικός Χάρτης” (σε συνδυασμό με το κυβερνητικό μας πρόγραμμα ανά τομέα κοινοβουλευτικής ευθύνης… 2) Εξοικονόμηση πόρων από την καταγγελία των μνημονιακών συμβάσεων και τη διαγραφή του επονείδιστου χρέους: α) Λογιστικός έλεγχος του δημοσίου χρέους, β) Διαγραφή του επονείδιστου χρέους, γ) Καταγγελία των μνημονίων, δ) Καταγγελία των δανειακών συμβάσεων και την κατάργηση όλων των νόμων που θεσπίστηκαν σε εκτέλεση των δανειακών συμβάσεων και των μνημονίων, ε) Διεκδίκηση των πολεμικών επανορθώσεων και του αναγκαστικού κατοχικού δανείου από τη Γερμανία και εγγραφή τους στον κρατικό προϋπολογισμό».

Μετεκλογικά, και αφού λήφθηκε στο πλαίσιο του Eurogroup η Απόφαση της 20^ης Φεβρουαρίου 2015 (στην οποία θα αναφερθώ στη συνέχεια), αναφέρθηκαν από τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Άμυνας αντίστοιχα τα εξής: Ο Πρωθυπουργός σε ομιλία του στην Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ (βλ. εδώ: http://www.syriza.gr/article/id/61385/-Omilia-toy-prwthypoyrgoy-kai-proedroy-toy-SYRIZA-Aleksh-Tsipra-sthn-K.E.html#.VYmAHPntmko) αναφέρει πως «Είναι σε όλους σας γνωστό ότι με μοχλό την χρηματοδοτική ασφυξία, κάποιοι από τους εκπροσώπους των δανειστών επιχειρούν να ανατρέψουν την απόφαση της 20^ης Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την οποία η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να παρουσιάσει ένα πλαίσιο μεταρρυθμίσεων που θα αφήνει πίσω του το Μνημόνιο και την 5^η αξιολόγηση» ενώ ο Υπουργός Άμυνας (βλ. εδώ: http://www.anexartitoiellines.gr/post.php?post_id=5807) αναφέρει πως «Μια κυβέρνηση, η οποία διαπραγματεύθηκε και έχει φέρει ένα κείμενο 47 σελίδων στο οποίο δεν θα αναφέρεται ότι θα υπογραφεί ένα άλλο μνημόνιο. Τελείωσαν τα μνημόνια για αυτή εδώ τη χώρα. Αναφέρεται σαφέστατα στη σελίδα 46, στην τελευταία σελίδα». Σε πρόσφατη δε δήλωση του Γραμματέα της Κ.Ο. των ΑΝΕΛ, (βλ. εδώ: http://www.anexartitoiellines.gr/parl_press_more.php?post_id=2145) αναφέρεται πως «Πρέπει να ομολογήσω όμως ότι και η Ελληνική πρόταση θα είναι ένα προϊόν συμβιβασμού που ασφαλώς και θα εμπεριέχει κάποια μέτρα, τα οποία θα αποκλίνουν από όλα όσα θα θέλαμε να γίνουν αλλά δεν θα εμπεριέχει ακραίες υφεσιακές λογικές και οριζόντια «μαχαίρια» για το λαό».

Από την κατάργηση και την καταγγελία των μνημονίων στην Ελληνική πρόταση, ως προϊόν συμβιβασμού, η Κυβέρνηση τούτες τις ώρες διαπραγματεύεται προς υπογραφή ένα νέο Μνημόνιο στα πλαίσια του υφιστάμενου Μνημονίου! Και εξηγώ προκειμένου να καταλήξω στα ερωτήματά μου

Αδιαφορώ για τις προεκλογικές ρητορείες των δύο κομμάτων. Εξάλλου δεν είναι κανείς υποχρεωμένος στην Ελλάδα να εφαρμόζει μετεκλογικά, αυτά που εξήγγελλε προεκλογικά. Άλλωστε με άρθρο μου στον τοπικό τύπο στις 16 Ιανουαρίου 2015 με τίτλο «Ανοικτή Επιστολή- Ερώτημα στο ΣΥΡΙΖΑ» είχα τεκμηριώσει, πράγμα που επαληθεύτηκε πλήρως, πως ούτε το μνημόνιο μπορεί να ακυρωθεί, ούτε η δανειακή σύμβαση μπορεί να γίνει αντικείμενο επαναδιαπραγμάτευσης με στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους. Κατά συνέπεια οι προεκλογικές εξαγγελίες ήταν αβάσιμες 

Όμως αυτό που έχει σημασία είναι το γεγονός πως μια Κυβέρνηση δεσμεύει το λαό της για κάτι ενώ να του λέει ότι συμφώνησε κάτι διαφορετικό. Αυτό λέγεται πολιτική απάτη. Και για του λόγου το αληθές, η Απόφαση της 20^ης Φεβρουαρίου (βλ. εδώ: http://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2015/02/150220-eurogroup-statement-greece/) αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:

«Το Eurogroup σημειώνει, στο πλαίσιο στης υφιστάμενης συμφωνίας, το αίτημα των ελληνικών αρχών για παράταση της Κύριας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (MFFA), η οποία υποστηρίζεται από μια σειρά δεσμεύσεων. Ο σκοπός της παράτασης είναι η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης στη βάση των όρων της παρούσας συμφωνίας, με την καλύτερη δυνατή χρήση της δεδομένης ευελιξίας, η οποία θα πρέπει να εξεταστεί από κοινού με τις ελληνικές αρχές και τους θεσμούς. Η παράταση αυτή θα μπορούσε να γεφυρώσει επίσης το χρόνο για τις συζητήσεις σχετικά με μια πιθανή συμφωνία ανάμεσα στο Eurogroup, τους Θεσμούς και την Ελλάδα 

Οι ελληνικές αρχές θα παρουσιάσουν έναν πρώτο κατάλογο μεταρρυθμιστικών μέτρων, με βάση την παρούσα συμφωνία, ως το τέλος της Δευτέρας 23 Φεβρουαρίου. Τα θεσμικά όργανα θα παράσχουν μια έγκυρη αφετηρία για την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ο κατάλογος αυτός θα εξειδικευθεί περαιτέρω και στη συνέχεια θα συμφωνηθεί με τους θεσμούς ως το τέλος Απριλίου. Μόνο η έγκριση της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης της παραταθείσας συμφωνίας από τους θεσμούς θα επιτρέψει με τη σειρά της οποιαδήποτε εκταμίευση εκκρεμούσας δόσης του τρέχοντος προγράμματος του EFSF και τη μεταβίβαση των κερδών SMP για το 2014. Και τα δύο υπόκεινται και πάλι σε έγκριση από το Eurogroup».

«Οι ελληνικές αρχές επαναλαμβάνουν την κατηγορηματική δέσμευσή τους να τηρήσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις προς όλους τους πιστωτές τους πλήρως και εγκαίρως».

«Βάσει της αίτησης, των δεσμεύσεων από τις ελληνικές αρχές, των συμβουλών από τους θεσμούς, και της σημερινής συμφωνίας, θα ξεκινήσουμε τις εθνικές διαδικασίες, με στόχο την κατάληξη σε μια τελική απόφαση σχετικά με την παράταση της Κύριας Σύμβασης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης ως και για τέσσερις μήνες από το διοικητικό συμβούλιο του EFSF. Καλούμε επίσης τους θεσμούς και τις ελληνικές αρχές να επανεκκινήσουν αμέσως τις εργασίες που θα επιτρέψουν την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Παραμένουμε προσηλωμένοι στην παροχή επαρκούς στήριξης προς την Ελλάδα έως ότου επανακτήσει πλήρη πρόσβαση στις αγορές όσο εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο του συμφωνηθέντος πλαισίου».

Κι εδώ είναι που χαθήκαμε στη μετάφραση. Η Απόφαση της 20^ης Φεβρουαρίου, την οποία επικαλείται ο Πρωθυπουργός λέγοντας πως «η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε την υποχρέωση να παρουσιάσει ένα πλαίσιο μεταρρυθμίσεων που θα αφήνει πίσω του το Μνημόνιο και την 5^η αξιολόγηση», αναφέρει πάνω από 5 φορές την λέξη υφιστάμενη συμφωνία ή τρέχοντος προγράμματος. Αυτό σημαίνει πως η κύρια δέσμευση της Κυβέρνησης στα πλαίσια της απόφασης αυτής ήταν και παραμένει το κλείσιμο της 5^ης αξιολόγησης, δηλαδή η λήψη μέτρων για το σκοπό αυτό και μάλιστα με ορίζοντα το τέλος Απριλίου. Αντί αυτού, η Κυβέρνηση μόλις πριν λίγες εβδομάδες παρουσίασε έναν πρώτο κατάλογο των μέτρων αυτών (βλ. εδώ: http://kartesios.com/wp-content/uploads/2015/06/protasi-kyvernisis.pdf) ο οποίος τιτλοφορείται ως εξής: «Συμφωνία για την οικονομική πολιτική, τις μεταρρυθμίσεις της περιόδου 7/2015- 31/3/2016 και της ολοκλήρωσης του τρέχοντος προγράμματος» 

Και ρωτώ, βάσει των όσων συμβαίνουν τούτες τις ώρες και κατόπιν των προαναφερθέντων πρόσφατων δηλώσεων του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Άμυνας:

1. Το πλαίσιο μεταρρυθμίσεων που παρουσιάζεται στην ανωτέρω υποβληθείσα πρόταση, και η οποία τυγχάνει αναθεωρήσεων αυτές τις μέρες, προορίζεται ή όχι για την ολοκλήρωση της 5^ης αξιολόγησης του υφιστάμενου Μνημονίου; Άλλαξε μήπως το διαπραγματευτικό πλαίσιο της 20^ης Φεβρουαρίου; Και αν ναι ως προς τι;

2. Εφόσον προκύψει συμφωνία προς υπογραφή τις επόμενες μέρες, αυτή θα είναι μια νέα συμφωνία εκτός του ανωτέρω αναφερθέντος πλαισίου; Με λίγα λόγια τροποποιείται η υφιστάμενη MFFA ή έχουμε νέα συμφωνία η οποία είναι ανεξάρτητη της τελευταίας; Ή μήπως τέλος πρόκειται για μια τεχνητή επιμήκυνση λόγω αδυναμίας συμμόρφωσης με το περιεχόμενο της Απόφασης της 20^ης Φεβρουαρίου η οποία θα αντικαθιστά την τελευταία (το κλείσιμο της 5^ης αξιολόγησης) με ένα Μνημόνιο;

3. Στην τελευταία αυτή περίπτωση η νέα συμφωνία που ίσως υπογραφεί, θα υπογραφεί στα πλαίσια του ESM (συνεχίζοντας το πρόγραμμα του EFSF); Δεδομένου πως στη Συνθήκη Ίδρυσης του ESM αναφέρεται στο Άρθρο 13 παρ. 3 σχετικά με τη διαδικασία χορήγησης στήριξης πως «[…] το συμβούλιο διοικητών αναθέτει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή- σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, εφόσον είναι εφικτό, από κοινού με το ΔΝΤ- να διαπραγματευτεί με το ενδιαφερόμενο μέλος ένα Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) όπου θα περιγράφονται αναλυτικά οι όροι που θα συνοδεύονται με τη διευκόλυνση χρηματοπιστωτικής συνδρομής», τότε θα πρόκειται ή όχι για ένα νέο Μνημόνιο; Εκ του περισσού αναφέρω πως στα πλαίσια του EFSF στον οποίο βρισκόμαστε τώρα ως προς το τρέχον πρόγραμμα αναφέρεται στο Άρθρο 2, παρ. 1 της Σύμβαση πως «Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης συμφωνούν ότι στην περίπτωση υποβολής αιτήματος από κάποιο κράτος μέλος της Ευρωζώνης προς τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωζώνης για δάνειο στήριξης σταθερότητας (i) η Επιτροπή (συμπράττοντας με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ) δια της παρούσης εξουσιοδοτείται να διαπραγματευτεί με τον Δανειολήπτη Μνημόνιο, το οποίο θα συνάδει με την απόφαση που δύναται να λάβει το Συμβούλιο βάσει του Άρθρου 136 ΣΛΕΕ, κατόπιν πρόταση της Επιτροπής». (Άραγε, τι θα απόφαση θα λάβει το Συμβούλιο στο τέλος της εβδομάδας; Απόφαση για Μνημόνιο ή όχι;)

4. Τέλος, εφόσον δεν προκύψει τώρα ελάφρυνση του χρέους, πως θα διασφαλιστεί (σε θεσμικό επίπεδο) η περαιτέρω ελάφρυνσή του τελευταίου στο μέλλον; Εγγυάται η Απόφαση της 20^ης Φεβρουαρίου κάτι τέτοιο;

Είναι χρήσιμο τις κρίσιμες μέρες που διανύουμε, ο κόσμος της Π.Ε. Κοζάνης, μεταξύ αυτών δηλαδή κι εγώ, που έχουμε την τιμή να εκπροσωπούμαστε από 4 κυβερνητικούς βουλευτές, να διαβάσουμε ή να ακούσουμε τις θέσεις των βουλευτών για το εν λόγω ζήτημα πριν το τέλος της εβδομάδος. Αναμένω τις απαντήσεις σας. 

Με εκτίμηση,

Γιάννης Τζιουράς

Διεθνολόγος- Πολιτικός Επιστήμονας,

Υπ. Διδάκτωρ Νομικής ΑΠΘ