Όταν το 1983 η σοσιαλιστική διακυβέρνηση της χώρας έθετε τα θεμέλια του Εθνικού Συστήματος Υγείας προσδιόριζε τις θεμελιώδεις αρχές του συστήματος αυτού ως εξής: «Η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό που δεν υπακούει στους νόμους του κέρδους. Κάθε πολίτης ανεξάρτητα από την κοινωνική και οικονομική του θέση και τον τόπο διαμονής του, έχει το ίδιο δικαίωμα για ίση και υψηλού επιπέδου περίθαλψη και κοινωνική φροντίδα. Η προστασία της υγείας είναι αποκλειστική ευθύνη του κράτους και υλοποιείται από ενιαίο, αποκεντρωμένο και δημοκρατικό σύστημα υγείας». Βασικοί στόχοι του ιδρυτικού νόμου του ΕΣΥ, 1397/83 ήταν η αποκέντρωση, ο κοινωνικός έλεγχος, το ενιαίο πλαίσιο ανάπτυξης και λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας, ο ενιαίος προγραμματισμός, η ισοκατανομή, η αναδιοργάνωση των νοσοκομείων, η ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ο διαχωρισμός του δημόσιου από τον ιδιωτικό τομέα ( Τούντας 1988). Τι απέμεινε αλήθεια από όλες αυτές τις πομπώδεις διακηρύξεις εκείνης της περιόδου; Τι από όλα αυτά έγιναν πράξη και που βρισκόμαστε σήμερα;

Eίναι κοινότοπη πλέον η διαπίστωση ότι το Ε.Σ.Υ καταρρέει ακολουθώντας στην πτώση του ολόκληρο το κράτος πρόνοιας που επιχειρήθηκε να θεμελιωθεί την τελευταία τριακονταετία από τα δυο μεγάλα κόμματα εξουσίας. Ένα κράτος πρόνοιας θνησιγενές εν τη γενέσει του μιας και ο πρωθύστερος σοσιαλιστικός μεγαλοϊδεατισμός των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ - συνεπικουρούμενος από τον καινοφανή και αλλοπρόσαλλο ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό της κεντροδεξιάς παράταξης - προέκρινε σαν βασική του πολιτική επιλογή την άναρχη θεμελίωση προνοιακών δομών και την ανεύθυνη επιδοματική πολιτική ασθενών ομάδων του πληθυσμού, δίχως προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει την οικονομική βιωσιμότητα- πέραν της εύκολης λύσης του εξωτερικού υπερδανεισμού και των κοινοτικών κονδυλίων- και λειτουργικότητα του συστήματος αυτού. Η απουσία μιας ρωμαλέας επιχειρηματικότητας η οποία θα μπορούσε να υποστηρίξει μέσω της φορολόγησής της το κράτος πρόνοιας και η πλήρης έλλειψη ενός σαφούς στρατηγικού σχεδιασμού ανάπτυξης και επέκτασης των προνοιακών μηχανισμών οριοθετούν σήμερα το ελληνικό πρόβλημα, αναδεικνύοντας την κατάφωρη ανεπάρκεια και ανευθυνότητα των κυβερνώντων καθώς και το μίζερο «βόλεμα» των κυβερνωμένων. Ανάγνωση η οποία εξηγεί πολλά εκ των όσων συμβαίνουν σήμερα στο χώρο της υγείας.

Ανορθολογική επέκταση του νοσοκομειακού σκέλους του ΕΣΥ με νέα νοσοκομεία να ξεφυτρώνουν ανά την επικράτεια χωρίς κανέναν απολύτως σχεδιασμό.

Ίδρυση νέων κλινικών σε διάφορα νοσοκομεία της χώρας και σύσταση νέων θέσεων ειδικευομένων σε αυτές χωρίς κανένας να έχει εξασφαλίσει την στελέχωση τους σε γιατρούς και νοσηλευτές και χωρίς κανένας να έχει μεριμνήσει για την σωστή εκπαίδευση των νέων γιατρών, με το «σκάσε και κολύμπα» και το «βλέποντας και κάνοντας» να αποτελεί στη συγκεκριμένη περίπτωση το μότο του συστήματος εξουσίας.

Αναμφισβήτη έλλειψη νοσηλευτικού και παραϊατρικού προσωπικού με χιλιάδες όμως μόνιμους εξ αυτών αποσπασμένους σε ανέμελες αργομισθίες, με τις ευλογίες πάντοτε των πελατειακών ιερατείων των ένδοξων βουλευτικών γραφείων.

Εγκληματική υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας το οποίο όμως λόγω της επίσης εγκληματικής και αλόγιστης επέκτασης του σε κτιριακές υποδομές και σε ανθρώπινο δυναμικό λειτουργεί πλέον ως ο τεττριμένος πίθος των Δαναΐδων.

Απίστευτη αργοπορία στην κάλυψη των κενουμένων θέσεων είτε λόγω γραφειοκρατικών δυσλειτουργιών είτε λόγω κεντρικής πολιτικής επιλογής του Υπουργείου στα πλαίσια της προσπάθειας του για μείωση των λειτουργικών δαπανών είτε τέλος λόγω της απροθυμίας ενός νέου γιατρού να ενταχθεί σε ένα σύστημα που κακοπληρώνει, κακοδιοικείται και κακοφορμίζει.

Πλήρης απουσία μιας οργανωμένης Π.Φ.Υ ( Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας) η οποία θα λειτουργεί ως βασικός πυλωρός της ροής των ασθενών προς τα νοσοκομειακά ιδρύματα αλλά και ως βασικός φορέας πρόληψης και παροχής υψηλού επιπέδου πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας. Με την αναίτια συνταγογράφηση και την «ελαφρα τη καρδία» παραπομπή στα δευτεροβάθμια νοσοκομεία να αποτελεί τον θλιβερό κανόνα στη λειτουργία της.

Ανύπαρκτος εκσυγχρονισμός του ΕΣΥ με τον ηλεκτρονικό φάκελλο του ασθενούς, την μηχανοργάνωση των νοσοκομείων, την ηλεκτρονική διασύνδεση των διαφόρων κλινικών μεταξύ τους και την προώθηση υπηρεσιών τηλεϊατρικής να αποτελούν όνειρα θερινής νυκτός.

Παντελής έλλειψη ενός συστήματος ελέγχου της επιστημονικής επάρκειας ιατρών και νοσηλευτών και πλήρης απουσία ενός ανάλογου αξιοκρατικού συστήματος ανέλιξης αυτών στην νοσοκομειακή ιεραρχία.

Διορισμός συνταξιούχων δασκάλων και αστυνομικών, αποτυχημένων πολιτευτών, απόστρατων αξιωματικών, ανθρώπων του ιδιότυπου κομματικού σωλήνα και λοιπών αναξιοπαθούντων στις διοικήσεις των νοσοκομείων και των ΔΥΠΕ

Αμαρτωλό σύστημα προμηθειών με τις υπάρχουσες διαδικασίες να μην επιτυγχάνουν ανταγωνιστικές τιμές, να δημιουργούν μεγάλες καθυστερήσεις και να αυξάνουν τις εξωσυμβατικές προμήθειες προκειμένου να μην δυσχερανθεί ή διακοπεί η λειτουργία τμημάτων.

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι ότι τα νοσοκομεία του ΕΣΥ λειτουργούν από νομικής, οργανωτικής και οικονομικής πλευράς ως σπάταλες και αναποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες και όχι ως σύγχρονοι δημόσιοι οργανισμοί ενώ κοινή συνισταμένη όλων αυτών- αν όχι αληθινή πηγή όλων των δεινών- είναι το γεγονός ότι ο υγειονομικός χάρτης της χώρας αποτελεί στην πραγματικότητα άσκηση επί χάρτου των εκάστοτε πολιτικών παραγοντίσκων . Οι πραγματικές ανάγκες υγείας της κάθε περιφέρειας θυσιάζονται στο βωμό των μικροπολιτικών συμφερόντων και των εφήμερων εντυπώσεων και νέα νοσοκομεία ξεφυτρώνουν χωρίς κανέναν απολύτως σχεδιασμό και χωρίς κανένας να έχει εξασφαλίσει την βιώσιμη λειτουργία τους . Η θεμελίωση μιας υγειονομικής μονάδας ( νοσοκομείο, κέντρο υγείας, περιφερικά ιατρεία) και η ίδρυση νέων κλινικών σε ένα νοσοκομείο δεν καθορίζονται με βάση τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού και κυρίως τις αντοχές του κράτους πρόνοιας να χρηματοδοτήσει τις λειτουργικές ανάγκες των μονάδων και κλινικών αυτών αλλά κινούνται στην έωλη και παλαιοκομματική λογική της εξυπηρέτησης ημετέρων, φίλων και συγγενών καθώς και του επικοινωνιακού εντυπωσιασμού του φιλοθεάμονος κομματικού κοινού. Και όταν το άγος του ανεύθυνου αυτού σχεδιασμού αποκαλύπτεται στις τοπικές κοινωνίες, με τους πολίτες να έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την σκληρή πραγματικότητα που κρύβεται πίσω από τη χρωματιστή κορδέλα, οι ευφάνταστοι αρλεκίνοι της εγχώριας παρακμής ανακοινώνουν στο δύσμοιρο λαό το νέο τους όραμα. Να θεμελιωθεί αυθωρεί και παραχρήμα ένα μεγάλο περιφερειακό νοσοκομείο!!. Το όραμα απέτυχε. Ζήτω το νέο μας όραμα κατά το γνωστό ο Βασιλιάς πέθανε, ζήτω ο νέος Βασιλιάς. Και ο λαός εκστασιασμένος να παρακολουθεί το παραλήρημα ανευθυνότητας των απανταχού ανευθυνουπεύθυνων .

Όταν σε όλα τα σοβαρά κράτη του κόσμου- στα οποία σίγουρα δεν συγκαταλέγεται η χώρα μας- συντελούνται αποφασιστικές αλλαγές στα νοσοκομειακά τους συστήματα , με την ανάπτυξη νέων εξωνοσοκομειακών υπηρεσιών ( νοσηλεία στο σπίτι, κλινικές και χειρουργία ημέρας, κέντρα αποκατάστασης, ξενώνες χρόνιων ασθενών, γηριατρικές μονάδες ), οι οποίες οδηγούν σταδιακά στην αποδόμηση των νοσοκομειακών μονάδων και στη διαμόρφωση ενός καινούριου τύπου νοσοκομείου, που εύστοχα έχει χαρακτηριστεί ΄΄νοσοκομείο χωρίς τείχη΄΄ η απάντηση των δικών μας μαθητευόμενων μάγων της διοίκησης σε όλες αυτές τις προκλήσεις είναι το χτίσιμο ενός μεγάλου τριτοβάθμιου νοσοκομείου στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Σίγουρα πρόκειται για μια πρωτοποριακή προσέγγιση της χώρας μας η οποία φιλοδοξεί να εξαγάγει στο εξωτερικό, ελλείψει άλλων προϊόντων και υπηρεσιών, έναν νέο τύπο νοσοκομείου, το «νοσοκομείο χωρίς καμμία τύχη»!!!! Αντί λοιπόν να προκριθεί ο εξορθολογισμός του συστήματος με το κλείσιμο περιφερειακών νοσοκομείων και κέντρων υγείας που αδυνατούν να προσφέρουν στοιχειώδεις υπηρεσίες υγείας στους πολίτες τους και την ενδυνάμωση δύο ή τριών νοσοκομείων της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με την αναβάθμιση ενός εξ΄ αυτών σε νοσοκομείο παροχής τριτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας, οι πολιτικοί μας άρχοντες καλλιεργούν νέους μεγαλοιδεατισμούς και προσφέρουν στους δύσμοιρους πολίτες νέους άρτους και θεάματα. Και στους μεγαλοεργολάβους νέες ελπίδες για μεγάλα φαγοπότια.

Ελλείψει σοβαρότητας λοιπόν των κρατούντων και δη της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας είναι καιρός πια να αντιδράσουν οι τοπικές κοινωνίες και τα κινήματα των πολιτών σε όλα αυτά που εξυφαίνονται τα τελευταία χρόνια στο χώρο της υγείας. Το αγαθό της υγείας είναι αδιαπραγμάτευτο για όλους μας και όσοι επιδιώκουν να απαξιώσουν το δημόσιο σύστημα υγείας προς όφελος των ιδιωτών ας έχουν στην άκρη του μυαλού τους τον Ροζέ Γκαρωντύ ο οποίος στο βιβλίο του «Η μεγάλη καμπή του σοσιαλισμού» τόνιζε: «μια αντίθεση χαρακτηριστική των καθεστώτων σε παρακμή είναι η αντίθεση που υπάρχει μεταξύ της πολυτέλειας των ιδιωτικών κατοικιών και του ιδιωτικού πλούτου από την μία και της μετριότητας των δημοσίων εξόδων από την άλλη». Οπερ και εγένετο στην χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας μας…

Ο Τάσος Φούντογλου είναι ειδικευόμενος ιατρός- Φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ