Στην πραγματικότητα η υφιστάμενη αντιδημοκρατική μονοκρατορία νίκησε την επαπειλούμενη χούντα. Και στις δυο περιπτώσεις η Δημοκρατία ήταν και είναι ο μεγάλος χαμένος.
Χειροπιαστή απόδειξη είναι ότι οι λίγοι Τούρκοι πολίτες που υπερασπίζονται συνειδητά στους δρόμους και τις πλατείες τη Δημοκρατία εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια απέναντι στον αντιδημοκρατικό αυταρχισμό του Έρντοαν ήταν απόντες από την Παρασκευή τη νύχτα μέχρι και σήμερα. Δεν ήταν στους δρόμους να υπερασπιστούν ούτε, φυσικά, τους στρατιωτικούς, που με το διάγγελμά τους υπερασπίζονταν φραστικά το κοσμικό κεμαλικό κράτος απέναντι στην εκτροπή του προέδρου, ούτε τον Έρντοαν.
Τους εκπροσώπησαν, όμως, επάξια οι δημοσιογράφοι από τα ιδιωτικά, κυρίως, ΜΜΕ που απέδειξαν για πολλοστή φορά ότι η ελεύθερη δημοσιογραφία είναι προπύργιο υπεράσπισης της Δημοκρατίας απέναντι στους ολοκληρωτισμούς.
Και ο λαός που κατέβηκε στους δρόμους απέναντι στα τάνκς τι ήταν; Δεν υπερασπιζόταν τη Δημοκρατία; Ποια Δημοκρατία! Της κατάργησης των άλλων εξουσιών; Της οικογενειακής διακυβέρνησης με γιούς, γαμπρούς και κουμπάρους; Της φίμωσης των αντιφρονούντων και του Τύπου; Της απαγόρευσης λειτουργίας κομμάτων; Της εκκαθάρισης δικαστών και στρατιωτικών; Της καθαίρεσης εκλεγμένων πολιτικών αξιωματούχων; Της τρομοκράτησης των πολιτικών αντιπάλων; Της φυλάκισης διαφωνούντων; Της αδιαφάνειας στη λειτουργία του κράτους; Της συνεργασίας με διεθνή κυκλώματα ναρκωτικών; Της συνεργασίας με τον ISIS στο διεθνές λαθρεμπόριο καυσίμων, στον εξοπλισμό του και στη διευκόλυνση των επιχειρήσεών του χτυπώντας του Κούρδους, που τον μάχονται;
Καμιά Δημοκρατία δεν υπερασπίστηκαν τα πλήθη την Παρασκευή και το Σάββατο στην Άγκυρα και στην Πόλη. Ακριβώς γιατί χειροκροτούν εδώ και χρόνια όλη αυτή την αντιδημοκρατική αυθαιρεσία, στα όρια της δικτατορίας, που εγκαθιστά ο ηγέτης τους στη χώρα. Δεν έχουν ιδέαν από Δημοκρατία. Ξέρουν μόνο από Παντουρκισμό και ισλαμισμό. Τυφλοί οπαδοί ενός λαϊκιστή ηγέτη, ο οποίος αντλεί την παντοδυναμία του πουλώντας τους στον υπερθετικό βαθμό ακριβώς αυτά τα δύο πανίσχυρα ανθρώπινα κοινωνικά φαινόμενα: Έθνος και θρησκεία.
Σε αντίθεση με τους κεμαλιστές που υπερασπίζονται τον εθνικισμό υπόκωφα, και καλλιεργώντας τον ισλαμισμό στα όρια του φονταμενταλισμού, σε αντίθεση με τους κεμαλιστές που τον εξορκίζουν, ο Έρντοαν έχει επιβληθεί του κεμαλισμού σχεδόν πλήρως. Παριστάνοντας τον κεμαλιστή ονειρεύεται να ξεπεράσει τον Ατατούρκ.
Ο πρώτος μεγάλος μύθος, λοιπόν είναι ότι η Δημοκρατία νίκησε τη δικτατορία. Η αλήθεια είναι ότι ο μεγάλος χαμένος από το πραξικόπημα είναι ακριβώς η Δημοκρατία. Είτε με τον Έρντοαν είτε με τους στρατηγούς.
Ο δεύτερος είναι οτι όποιος έχει τα τάνκς κερδίζει και τη μάχη. Ο λαός, εφ όσον είναι αποφασισμένος να υπερασπιστεί την πολιτική του ηγεσία είναι ο ισχυρότερος. Κι αυτό το απέδειξαν με τον πιό πειστικό τρόπο οι φανατισμένοι οπαδοί του Έρντοαν. Μπορεί να μην είχαν απέναντί τους αποφασισμένους για μαζική σφαγή στρατιώτες, αλλά και που στάθηκαν επιθετικοί και αποφασισμένοι απέναντι στα τάνκς αρκεί, ιδίως για όσους ξέρουν τι θα πεί να κροταλίζει το ημιαυτόματο μπροστά σου.
Ο τρίτος μύθος, που κατέρρευσε είναι της παντοδυναμίας και της λαϊκής απήχησης, που έχει ο στρατός στην Τουρκία. Ο στρατιωτικός κεμαλισμός, που ήταν ταμπού και έμβλημα εγγύησης του κοσμικού συνταγματικού κράτους αποδείχτηκε σε 3 μόλις ώρες οτι δεν έχει δύναμη. Αντιθέτως, ο στρατός έχασε σε μια νύχτα όλο το κύρος και το προφίλ που είχε μέχρι σήμερα.
Αύριο, ακόμα λιγότερη Δημοκρατία
Η ιστορία έχει δείξει χωρίς εξαίρεση, ότι αρχομανείς με το προφίλ του Έρντοαν δεν είναι παρά ταυτόχρονα φοβικοί και ανασφαλείς και βλέπουν παντού εχθρούς και απειλές. Συνήθως είναι ψυχοπαθείς, που η κοινή και η διεθνής γνώμη πέφτει από τα σύννεφα εκ των υστέρων αφού έχει αρνηθεί από τα σημάδια να δει το προφανές.
Ο Έρντοαν ως τέτοιος αυταρχικός και φοβικός όχι μόνο δεν θα αναπτύξει τη Δημοκρατία από σήμερα, αλλά θα φροντίσει να τη στραγγαλίσει κυνηγώντας οποιονδήποτε υποπτεύεται. Και τους υποπτεύεται πλέον όλους. Η Δημοκρατία, λοιπόν ηττήθηκε.
Ο δεύτερος μύθος είναι ότι τα άλλα κόμματα, συμπεριλαμβανομένων και των Κούρδων υπερασπίστηκαν τη νομιμότητα της συνταγματικά εκλεγμένης κυβέρνησης. Στην πραγματικότητα υπερασπίστηκαν την ύπαρξή τους ακόμα και σε μια κουτσουρεμένη από ελευθερίες Βουλή σε σύγκριση με μία κλειστή Βουλή. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής του αναγνώστη, ότι παρ όλο που κάποια από αυτά απειλούνται από το σύστημα Έρντοαν εν τούτοις συμμετέχουν, όπως και στην Ελλάδα και παντού αλλού, στη μοιρασιά κομματιών της εξουσίας. Είναι εξουσίες που ελπίζουν στη νομή της διακυβέρνησης.
Οι Κούρδοι δεν θα μπορούσαν να μην καταδικάσουν το πραξικόπημα. Θα λογίζονταν σαν συμμετέχοντες με όλες τις συνέπειες.
Αλλά, ποιοι ήταν οι πραξικοπηματίες; Κι εδώ μύθοι καταρρίπτονται:
• Οι συλλήψεις αρχηγών στρατιών και σωμάτων στρατού φανερώνουν ότι το κίνημα δεν ήταν συνταγματαρχών, όπως οι αρχικές πληροφορίες ήθελαν.
• Οι κατηγορίες Έρντοαν ότι υποκινητής ήταν ο Γκιούλ δεν αντέχει σε καμιά κριτική. Οι υποκινούμενες από οπαδούς του κινήσεις εδώ και χρόνια είναι σε επίπεδο διαμαρτυρίας χωρίς βία και τα ισχυρά ερείσματά του στο στρατό έχουν εκκαθαριστεί μετά τις δίκες – παρωδίες για τις υποθέσεις Εργκένεγκον και Βαριοπούλα, όπου διώχτηκαν εκατοντάδες άνθρωποι με σαθρά στοιχεία.
• Η σπερμολογία ότι το πραξικόπημα στήθηκε από τον ίδιο τον Έρντοαν για να προχωρήσει σε καθεστώς παντοδυναμίας του είναι παρατραβηγμένο από την κοινή λογική. Όπως μπορεί να διαβάσει κανείς και στην ψύχραιμη κριτική του BBC, το πραξικόπημα πήγε πολύ μακριά για να είναι στημένο. Μοναδικό μεγάλο ερωτηματικό είναι πώς επέτρεψαν τα υπεριπτάμενα του αεροδρομίου F16 των πραξικοπηματιών να προσγειωθεί το αεροσκάφος του στο Κεμάλ Ατατούρκ!
• Το σενάριο, που υιοθετούσαν Κούρδοι, ότι κεμαλιστές στο στράτευμα παγίδεψαν γκιουλενιστές να προχώρήσουν και τους εγκατέλειψαν για να γίνει και νέα εκκαθάριση οπαδών του Γκιουλέν καταρρίπτεται από τα βιογραφικά εκείνων που έχουν συλληφθεί ως πρωταίτιοι και εκείνους τους στρατηγούς που κατηγορούνται .
• Το σενάριο ότι ο Έρντοαν σχεδίαζε εκκαθάριση των γκιουλενιστών στο στράτευμα στις 15 Ιουλίου και αυτό επέσπευσε το πραξικόπημα δεν αντέχει στη λογική. Τα πραξικοπήματα σχεδιάζονται από πολύ καιρό, ιδίως στην Τουρκία με τη μεγάλη έκταση, τον πολύ στρατό και την ποικιλομορφία των αντιθέσεων.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι το πραξικόπημα να οργανώθηκε από κεμαλιστές αξιωματικούς και μάλιστα εσπευσμένα για άγνωστους λόγους κι αυτή πιθανολογείται ως η αιτία της προχειρότητάς του.
Το σενάριο ισχυροποιούν οι τοποθετήσεις των κινηματιών και στο διάγγελμά τους από την κρατική τηλεόραση, αλλά και την όλη στάση τους απέναντι στο λαό που αντιμετώπιζε τα τάνκς. Ήταν φανερό ότι υπήρχε εντολή αποφυγής λαϊκής αιματοχυσίας, πράγμα που βλέπαμε με τα μάτια μας στην τηλεόραση, με την ευκολία που πολίτες εξουδετέρωναν στρατιώτες.
Προφανώς, πίστευαν ότι ο λαός ήταν δυσαρεστημένος με την ερντοανική αντιδημοκρατία και θα ακολουθούσε ένα κεμαλικό κίνημα. Όπως, προφανώς, πίστευαν ότι τα ιδιωτικά ΜΜΕ που τόσο κυνηγήθηκαν από τον Έρντοαν δεν θα τον στήριζαν. Γι αυτό, ίσως και δεν τα κατέλαβαν, όπως έκαναν με την κρατική τηλεόραση. Έκαναν λάθος και στα δύο.
Η ονομασία του κινήματος «Piece at Home Counsil”, που ελεύθερα μεταφράστηκε σαν Συμβούλιο Ειρήνης παραπέμπει ευθέως στο σύνθημα του Ατατούρκ “Peace at Home, Peace in the World”.
Το διάγγελμα από την τηλεόραση για την υπεράσπιση του κοσμικού κράτους και το σεβασμό της διάκρισης των εξουσιών και των δικαιωμάτων παραπέμπουν επίσης στον ιστορικό λόγο του Ατατούρκ προς τη νεολαία.
Φυσικά, όλα αυτά μπορεί να ήταν κάλλιστα στάχτη στα μάτια ώστε το πραξικόπημα να δείχνει κεμαλικό, αλλά ένα είναι βέβαιο: Ότι κανέναν από τους Τούρκους που ζούσαν την καταπάτηση των δικαιωμάτων και του κοσμικού κράτους και την εγκαθίδρυση μιας άτυπης προεδρικής δικτατορίας με επικίνδυνα ισλαμιστικά χαρακτηριστικά δεν έβγαλε στο δρόμο το χουντικό διάγγελμα.
Επειδή οι πραγματικοί Δημοκράτες ζούσαν τη δική τους τραγωδία. Βρέθηκαν ανάμεσα σε μία ενδεχόμενη στρατιωτική δικτατορία σαν αυτή που έχουν ζήσει άλλες 4 φορές (κι ας απέκτησαν με του ’60 το πιο δημοκρατικό σύνταγμα της χώρας) και σε μια δικτατορία με το μανδύα της δημοκρατίας σαν αυτή που θα ζήσουν από αύριο.
Είτε έτσι είτε αλλιώς ο στρατός δεν μπορεί να είναι η απάντηση στην πολιτική. Αλλά ούτε και η πολιτικά κεκαλυμμένη δικτατορία σαν της σημερινής Τουρκίας είναι. Ούτε για τους κατοίκους της, αλλά ούτε κι αν έχεις την ατυχία να είσαι γείτονάς της.
Γ. Παπαδόπουλος-Τετράδης
