το οποίο η χώρα μας οφείλει να το επιλύσει στο επίπεδο της δικαστικής και όχι της εκτελεστικής εξουσίας. Άλλωστε, η επίκληση στο σεβασμό των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου είναι το μοναδικό πλεονέκτημα που έχει η χώρα μας απέναντι στην Τουρκία (γενικά μιλώντας).
Η Ελλάδα εφόσον προβεί στην έκδοση των 8 Τούρκων στρατιωτικών κινδυνεύει με σίγουρη καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (και όχι μόνο), ενώ ακόμη κι αν κριθεί ότι δεν δικαιούνται άσυλο οι εν λόγω στρατιωτικοί, η απέλαση δεν πρέπει να εκτελεστεί καθώς θα αποτελεί παραβίαση σωρευτικά των κανόνων των άρθρων 33 παρ. 1 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για τους Πρόσφυγες, 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και 21 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ.
Κι εξηγώ: Χθες το Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αλεξανδρούπολης σε μια εξαιρετική κίνηση (προστατεύοντας την ασφάλειά τους), έκρινε τους 8 Τούρκους στρατιωτικούς ένοχους για παράνομη είσοδο στη χώρα ενώ τους αθώωσε αναφορικά με την κατηγορία της παράνομης πτήσης καθώς βρισκόταν σε κίνδυνο και υπό καθεστώς μεγάλης απειλής. Η διαπιστωτική αυτή πράξη για την παράνομη είσοδο στη χώρα, είναι και το «προαπαιτούμενο» για την αίτηση του πολιτικού ασύλου ενώ η παράνομη αυτή πράξη «συγχωρείται» εφόσον δοθεί τελικά πολιτικό άσυλο στους 8 στρατιωτικούς. Τα αρμόδια δικαιοδοτικά όργανα (μεταξύ των οποίων και οι επιτροπές της Υπηρεσίας Ασύλου) εφόσον αποφασίσουν για την παροχή του πολιτικού ασύλου, καταγιγνώσκοντας προηγουμένως ότι ο λόγος για τον οποίο οι 8 Τούρκοι στρατιωτικοί εισήλθαν παρανόμως στη χώρα μας έχει να κάνει με το γεγονός του δικαιολογημένου φόβου δίωξης που είχαν μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος, το ποινικό αδίκημα περί παράνομης εισόδου συγχωρείται. Ακόμη όμως κι αν δεν αποφασιστεί να τους δοθεί πολιτικό άσυλο (κάτι που δεν μπορεί να στηρίξει σοβαρά κανένας δικαστής) τότε η επαναπροώθησή τους στην Τουρκία έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το Διεθνές Δίκαιο και συγκεκριμένα με τον γενικά παραδεδεγμένο κανόνα του Άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, την οποία η Τουρκία με μια πράξη άνευ ουσίας ανέστειλε χθες. Αυτή η κίνηση θα εγείρει την καταδίκη της Τουρκίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης ενώ στο εν λόγω ζήτημα η Ελλάδα αποκτά μια διπλωματική υπεροχή εφόσον τελικά πράξει σύννομα με τα προβλεπόμενα, κάτι που φαίνεται πως ξεκίνησε να κάνει η δικαστική εξουσία (σε αντίθεση με τις αρχικές βιαστικές- επιπόλαιες δηλώσεις μελών της εκτελεστικής εξουσίας).
Πιο συγκεκριμένα, οι αρμόδιες αρχές όπως η Υπηρεσία Ασύλου, καλείται αρχικά να διαπιστώσει εάν υφίσταται η συνδρομή των προϋποθέσεων για την παροχή του πολιτικού ασύλου, προϋποθέσεις που αφορούν το δικαιολογημένο φόβο για δίωξη των 8 στρατιωτικών στην Τουρκία. Αν και υπάρχουν οι λεγόμενες ρήτρες αποκλεισμού (Άρθρο 33, παρ. 2 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951), βάσει των οποίων ακόμη και να δικαιούται κανείς πολιτικό άσυλο τελικώς δεν του παρέχεται καθώς τέλεσε κάποιο από τα αδικήματα που αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο, το γεγονός αυτό είναι άσχετο με την επαναπροώθησή του, δηλαδή την απέλαση των 8 Τούρκων στρατιωτικών. Η τελευταία δεν πρέπει να επισυμβεί καθώς ήδη υπάρχουν δηλώσεις του Τούρκου Πρωθυπουργού περί επαναφοράς της θανατικής ποινής καθώς και εικόνες εξευτελιστικής μεταχείρισης που δικαιολογούν το φόβο των 8 Τούρκων στρατιωτικών ενώ μετά τη χθεσινή απόφαση της Τουρκίας για αναστολή λειτουργίας της ΕΣΔΑ, διευκολύνονται κατά την άποψή μου, οι αρχές της Υπηρεσίας Ασύλου (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια επιτροπή) ή ο μετέπειτα διοικητικός δικαστής (εφόσον οι επιτροπές απορρίψουν τα αιτήματα) προκειμένου να διαπιστώσουν τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την απονομή του πολιτικού ασύλου.
Προς περαιτέρω υποστήριξη των ανωτέρω, αναφέρω πως βάσει του Άρθρου 436 παρ. 1 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, εάν δεν υπάρχει σύμβαση μεταξύ δύο κρατών για την έκδοση αλλοδαπών, οι όροι και η διαδικασία αλλοδαπών εγκληματιών ρυθμίζονται από τις διατάξεις των επομένων άρθρων στα οποία αναφέρεται (Άρθρο 438 ΚΠΔ) πως η έκδοση απαγορεύεται αν πρόκειται για έγκλημα που κατά τους ελληνικούς νόμους χαρακτηρίζεται πολιτικό, στρατιωτικό […] ή όταν από τις περιστάσεις προκύπτει ότι έκδοση του προσώπου ζητείται για λόγους πολιτικούς.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, η Ελλάδα έχει κυρώσει μεταξύ άλλων τη Συνθήκη της Γενεύης του 1951 για τους Πρόσφυγες της οποίας το Άρθρο 1 παρ. α αναφέρει πως πρόσφυγας είναι όποιος έχει δικαιολογημένο φόβο δίωξης για λόγους πολιτικών πεποιθήσεων ενώ απαγορεύεται η επαναπροώθησή του σε χώρα καταγωγής στην οποία υπάρχει ο φόβος δίωξης. Επίσης στο Άρθρο 3 της ΕΣΔΑ αναφέρεται πως κανένα πρόσωπο δεν υποβάλλεται σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, κανόνας που πλέον στην Τουρκία παραβιάζεται συστηματικά από τις εικόνες που βλέπουμε διεθνώς. Σε συνδυασμό με το προηγούμενο, η Ελλάδα έχει κυρώσει και τη Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων της οποίας το Άρθρο 3 απαγορεύει την επαναπροώθηση προσώπων σε κράτος στο οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι το πρόσωπο αυτό θα κινδυνεύσει να υποστεί βασανιστήρια. Τέλος βάσει του Άρθρου 21 της Οδηγίας σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας τα κράτη μέλη οφείλουν να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης σύμφωνα με τις διεθνείς τους υποχρεώσεις ενώ δεν υφίστανται οι λόγοι εξαίρεσης της παροχής προστασίας όπως περιγράφονται στις επόμενες παραγράφους (ρήτρες αποκλεισμού).
Κατά συνέπεια, αρμόδια να κρίνει εάν συντρέχουν οι λόγοι παροχής πολιτικού ασύλου είναι μόνο η δικαστική εξουσία (εφόσον τα οιονεί δικαιοδοτικά όργανα της Υπηρεσίας Ασύλου- πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια επιτροπή- απορρίψουν το αίτημα των 8 στρατιωτικών) ενώ σε καμία περίπτωση, ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που κριθεί ότι οι 8 στρατιωτικοί δεν είναι δικαιούχοι ασύλου, η χώρα μας δεν πρέπει να τους απελάσει. Στην περίπτωση αυτή, εάν τους απελάσει, τελεί διεθνές αδίκημα το οποίο και θα της καταλογιστεί με καταδίκες αρχικά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στη συνέχεια και από άλλα δικαιοδοτικά όργανα. Εν κατακλείδι, το αν επιλεγεί άλλη έκβαση στην υπόθεση, πολιτική δηλαδή (απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας για έκδοση) και όχι δικαστική, είναι βέβαιο ότι θα διασύρει τη χώρα διεθνώς καθώς υπάρχει ήδη σχετική νομολογία του ΕΔΔΑ με την Υπόθεση Soering κατά Ην. Βασιλείου του 1989, η οποία θα λειτουργήσει εις βάρος μας.
του Γιάννη Τζιουρά
Διεθνολόγος- Πολιτικός Επιστήμονας,
Υπ. Δρ. Νομικής ΑΠΘ
