Αντί να λαμβάνουν (οι τράπεζες) τα μετρητά που τους αναλογούν και να την «κάνουν» όταν τα ομόλογα ξεπληρώνονται, η ιδέα είναι πως οι τράπεζες θα ανακυκλώσουν ή θα μετακυλήσουν τα μισά από τα χρήματα που λαμβάνουν σε νέα μακροπρόθεσμα Ελληνικά ομόλογα που πιθανώς να αποδίδουν περίπου 5,5% επιτόκιο, δηλαδή κάτω από το υπάρχον επιτόκιο της αγοράς. Τα Ελληνικά ομόλογα σήμερα κυμαίνονται περίπου 14% πάνω από τα γερμανικά ομόλογα και είναι πολύ πέρα από οτιδήποτε θα μπορούσε να επομιστεί η Ελληνική οικονομία ιδίως λαμβάνοντας υπ' όψιν σαν κλίμακα το βάρος του πρωτογενούς της χρέους.

Γιατί λοιπόν θα συμφωνούσαν οι Γαλλικές και άλλες τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την Ελληνική κυβέρνηση όταν δεν το κάνουν οι υπόλοιποι επενδυτές;

Λοιπόν, ένα μέρος της απάντησης στο παραπάνω ερώτημα βρίσκεται σε κάτι που έχει σχέση με το πως λειτουργούν τα ομόλογα Brady : το 20% των επενδύσεων θα πάνε σε ομόλογα του ταμείου Ευρωπαϊκής διάσωσης για την προστασία του ιδίου του κεφαλαίου των τραπεζών, κατά προεπιλογή, έτσι ούτως ώστε αυτά να αποπληρωθούν ακόμη και εάν τελικά η Ελλάδα δεν καταφέρει να καταβάλλει το επιτόκιο στην διάρκεια της πορείας. Ένα άλλο μέρος της απάντησης οφείλεται στο ότι για τα επενδυμένα κεφάλαια των τραπεζών αυτό το σύστημα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα είδος εμβόλιμου κέρδος, με επιπλέον απόδοση, που θα συνδέονταν με την οικονομική ανάπτυξη, εάν και όταν η Ελληνική οικονομία αρχίζει να αναπτύσσεται ... γεγονός που θέλουν να συνηγορούν οι διάφορες φήμες περί αντιστροφής της ύφεσης. Όμως τίποτα από όλα αυτά δεν αρκούν για να εξηγήσουν τον δανεισμό κάτω από το υπάρχον επιτόκιο της αγοράς. Σύμφωνα πάντα με την ανάλυση των Financial Times, ο πραγματικός λόγος για τις τράπεζες να συμμετάσχουν σε αυτό το σχέδιο είναι ότι οι κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ δεν παρέχουν νέα χρήματα, εκτός και αν υπάρξει κάποια συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, όπως οι τράπεζες, οι οποίες είναι και οι πιο εκτεθειμένοι οργανισμοί, πολιτικά μιλώντας. Δυστυχώς, αυτό είναι που οι οργανισμοί αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας πιθανόν να χαρακτηρίσουν σαν μια επιλεκτική χρεοκοπία, φυσικά εάν περάσει αυτή η συμφωνία. Το όλο θέμα της εθελοντικής συμμετοχής, είναι να αποφευχθεί ένας τέτοιος χαρακτηρισμός. Αλλά ίσως το καθιστά μάλλον άσκοπο.

Σύμφωνα με την ανάλυση της FT, οι κίνδυνοι μετάδοσης για το υπόλοιπο της ζώνης του ευρώ δεν έχουν πραγματικά καταλαγιάσει. Ειδικότερα όταν παρακολουθούμε την σταθερή άνοδο των Spreads της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας αλλά και της Ισπανίας, με τα τελευταία να είναι λίγο πιο πάνω από το 3% σε σχέση με τα γερμανικά ομόλογα. Το σχέδιο των γαλλικών Τραπεζών τίθεται για να καταστήσει τον χρηματοπιστωτικό τομέα στην Ευρώπη, όσο το λιγότερο δυνατό γίνεται εκτεθειμένο στην κρίση χρέους της Ελλάδας. Μετακυλίοντας αμέσως πάνω από το ήμισυ των χρημάτων σε ομολογιακούς Ελληνικούς τίτλους τριακονταετής διάρκειας, οι τράπεζες, μειώνουν τον κίνδυνο έκθεσης σε μια χρεοκοπία κατά το ανάλογο ήμισυ, ενώ το 20% που θέτουν στο Ταμείο διάσωσης είναι εγγυημένο από κοινού από όλες τις κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ.

Έτσι ακόμα και αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει θα εξακολουθούν να παίρνουν πίσω τα λεφτά τους. Αυτή τη στιγμή η εκτίμηση είναι ότι εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει οι κάτοχοι ομολόγων, ενδέχεται να λάβουν πίσω ένα 30 με 40% σε σχέση με ότι τους οφείλεται. Οι τράπεζες όμως που θα συμμετέχουν στο εν λόγω σχέδιο, θα λάβουν πίσω συνολικά περίπου 65 έως 70%, τις αξίας των ομολόγων, περιορίζοντας την ζημιά. Μοιάζει μάλλον μια καλύτερη συμφωνία για αυτές. Ωστόσο, αυτό το σχέδιο δεν βοήθησε να ηρεμήσει τις ανησυχίες σχετικά με τις τράπεζες. Εξετάζοντας τις χρηματιστηριακές τιμές μεριδίων των Ευρωπαϊκών Τραπεζών (FTSE Eurofirst 300 eurozone banks index) κάποιος θα μπορούσε να καταλάβει ότι πραγματικά δεν απέχουν πολύ από τα χαμηλά επίπεδα του τελευταίου καλοκαιριού ή του μήνα του Νοεμβρίου όταν πήρε μέρος η Ιρλανδική διάσωση. Ενώ εξετάζοντας το δείκτη κινδύνου που διατρέχουν οι τράπεζες σε περίπτωση χρεοκοπίας και μη αποπληρωμής των ομολόγων τους (iTraxx Senior Financials index) είναι σαν να βλέπει κανείς τους επενδυτές να προσπαθούν να διαφύγουν με οτιδήποτε έχει να κάνει με μία πιθανή χρεοκοπία της Ελλάδας.

Το πραγματικό ερώτημα σχετικά με το σχέδιο των Γαλλικών τραπεζών είναι αν αυτό θα βοηθούσε πραγματικά την Ελλάδα όπως τα ομόλογα Brady βοήθησαν στην Λατινική Αμερική. Η απάντηση κατά πάσα πιθανότητα είναι όχι και πολύ θετική. Τα ομόλογα Brady ήταν πολύ διαφορετικά στην περίπτωση της Λατινικής Αμερικής. Είχαν εκδοθεί μετά από χρεωκοπία, και με το σκοπό να αντικαταστήσουν τα αντίστοιχα τραπεζικά δάνεια, στα οποία δεν γινόταν καμία καταβολή τόκων. Σε αντάλλαγμα, οι τράπεζες προσέφεραν ρευστότητα και με την εγγύηση ότι τουλάχιστον θα γινόταν μια εν μέρει επιστροφή των χρημάτων τους, εγκατέλειψαν μεγάλο μέρος των δανείων τους, ενώ οι εν λόγω χώρες επανέκτησαν πρόσβαση στη διεθνή χρηματοδότηση.

Είναι αλήθεια ότι το Γαλλικό σχέδιο προσφέρει ένα "χαμηλό" επιτόκιο σε σχέση με αυτό της αγοράς που είναι μια μορφή επιδότησης στην Ελλάδα. Όμως δεν είναι αρκετό για να αλλάξει την άποψη ότι μια ενδεχόμενη χρεοκοπία είναι ακόμη αναπόφευκτη. Το ερώτημα για τους επενδυτές είναι για πόσο διάστημα η Ευρώπη θα συνεχίσει να βοηθάει την Ελλάδα να μένει μακριά από την χρεοκοπία. Εάν είναι αρκετά μεγάλο, τότε ίσως τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα της τα οποία έχουν μια πολύ υψηλή απόδοση, ίσως να είναι αρκετά δελεαστικά. Το άλλο ερώτημα που τίθεται είναι πόσο μεγάλο θα είναι το κούρεμα όταν και εάν έρθει.

Δρ. Σταύρος Μελαχροινός *

Chief Scientist at NASA,

Goddard Space Flight Center Planetary Geodynamics Laborator

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.