Κατ’αρχήν, τα χαρακτηριστικά της περιοχής αναδεικνύουν και το θεμέλιο του προβλήματος: ο Δήμος Πρεσπών είναι ο μικρότερος ηπειρωτικός Δήμος της χώρας και ο πιο αραιοκατοικημένος, ενώ η έδρα του βρίσκεται σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από το κοντινότερο νοσοκομείο στο οποίο για να φτάσει κανείς περνά από πέρασμα σε υψόμετρο 1640 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Δηλαδή, ένας μικρός σχετικά πληθυσμός βρίσκεται απομονωμένος και το ερώτημα για την διοίκηση είναι αν θα δημιουργήσει μια δομή πρωτοβάθμιας υγείας για να παρέχει ικανοποιητικές υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας και σύστημα διακομιδών προς μονάδες δευτεροβάθμιας ή θα παραμείνει στη συνήθη παροχή υπηρεσιών από ιατρούς υπηρεσίας υπαίθρου όπως συνήθως συμβαίνει στην ελληνική ύπαιθρο και ιδιαίτερα στην ορεινή Ελλάδα. Μέχρι πρόσφατα η απάντηση δεν ήταν σαφής αλλά στην πράξη έκλινε προς τη δεύτερη επιλογή η οποία βεβαίως είναι απαράδεκτη για τους περήφανους ακρίτες των Πρεσπών.
Πριν από περίπου 20 χρόνια, με τη συγκρότηση του Δήμου Πρεσπών, διαμορφώθηκε ένα σχέδιο από την περιφερειακή διοίκηση υγείας στη Δ. Μακεδονία το οποίο περιλάμβανε την δημιουργία πολυδύναμου περιφερειακού Ιατρείου στο Λευκώνα Πρεσπών (αποφάσεις 5903/2003 του ΔΣ ΠεΣΥΠ Δ. Μακεδονίας, και 39/2006 του ΔΣ τηε ΔΥΠΕ Δ. Μακεδονίας). Η σχεδιαζόμενη δομή είχε οργανόγραμμα με γιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό και πλήρωμα ασθενοφόρου και αποστολή την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγείας στην Περιοχή των Πρεσπών και στην πρώτη περίπτωση (του 2003) και διασυνοριακό κέντρο δημόσιας υγείας.
Για όλες τις διοικήσεις του Δήμου Πρεσπών, από καταβολής, το ΠΠΙ Λευκώνα βρισκόταν στην κορυφή των προτεραιοτήτων και σε κάθε περίπτωση έκαναν ενέργειες με βάση τις δυνατότητές τους για να το πετύχουν, πχ. το 2003 με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου παραχωρήθηκε από το Δήμο Πρεσπών κτίριο 175 τμ για τις ανάγκες του ΠΠΙ Λευκώνα. Παρόλα αυτά η κεντρική διοίκηση για 15 χρόνια, με διάφορες κυβερνήσεις και υπουργούς υγείας, δεν προχωρούσε στην έκδοση πράξης σύστασής του κυρίως για λόγους οικονομικότητας ακόμα και σε περιόδους που (για να το πούμε κομψά) η Ελλάδα δεν ήταν και τόσο φειδωλή στις δημόσιες δαπάνες. Το ίδιο διάστημα ο οδηγός του ασθενοφόρου που υπηρετούσε στο Περιφερειακό Ιατρείο Λευκώνα συνταξιοδοτήθηκε, δεν αντικαταστάθηκε και τελικά και το ασθενοφόρο μεταφέρθηκε σε άλλες δομές του ΕΣΥ.
Μετά το 2016 και πολλά διαβήματα σε τρεις υπουργούς υγείας και τον πρωθυπουργό από την τρέχουσα δημοτική αρχή, συνεπικουρούμενη από την περιφέρεια και βουλευτές της περιοχής, η διοίκηση είχε πλέον εκφραστεί θετικά ενώ και η περιφέρεια Δ. Μακεδονίας ενέταξε τη δομή στον χάρτη υγείας της περιφέρειας αλλά και την αναβάθμιση κτιρίου και εξοπλισμού του ΠΠΙ Λευκώνα στο ΠΕΠ Δ. Μακεδονίας με χρηματοδότηση 450.000€. Τελικά, τον Αύγουστο του 2017 με ΚΥΑ που υπέγραψε ο νυν υπουργός υγείας κ. Α. Ξανθός με τον υπουργό αναπληρωτή Οικονομικών κ Γ. Χουλιαράκη (ΦΕΚ Β’ 2934/2017) ιδρύθηκε το ΠΠΙ Λευκώνα με οργανόγραμμα που περιλαμβάνει τρεις γενικούς γιατρούς ή παθολόγους, τρεις νοσηλεύτριες και δύο άτομα πλήρωμα ασθενοφόρου.
Το επόμενο βήμα έγινε πρόσφατα, στο διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2018 οπότε έγιναν προσλήψεις μη ιατρικού προσωπικού με βάση τους καταλόγους του υπ. Υγείας και έτσι στο ΠΠΙ Λευκώνα σήμερα υπηρετούν με βάση το οργανόγραμμα δύο νοσηλεύτριες και δύο οδηγοί ασθενοφόρου. Επίσης στις 20/12/2018 προκηρύχτηκε μια θέση Επιμελητή Β’ Γενικού γιατρού ή Παθολόγου με προθεσμία 31/1/2019 για την υποβολή αιτήσεων από ενδιαφερόμενους γιατρούς. Όταν ο υπουργός κ. Α. Ξανθός επισκέφτηκε το ΠΠΙ Λευκώνα εγκαινίασε την αναβαθμισμένη λειτουργία του που περιλαμβάνει, πέρα από το προσωπικό και ένα ασθενοφόρο για τις διακομιδές.
Έτσι αυτή τη στιγμή το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Λευκώνα, στελεχωμένο με αγροτικούς γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό και εξοπλισμένο με πλήρως στελεχωμένο ασθενοφόρο είναι σε θέση να παρέχει υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας και άμεσες διακομιδές για δευτεροβάθμια περίθαλψη. Παράλληλα, η τεχνική υπηρεσία της 3ης ΥΠΕ σε συνεργασία με την διαχειριστική αρχή του ΠΕΠ Δ. Μακεδονίας προχωρά στην μελέτη και υλοποίηση του έργου της αναβάθμισης του κτιρίου και του εξοπλισμού του προϋπολογισμού 450.000€. Ταυτόχρονα έχει προκηρυχτεί μόνιμη θέση ειδικευμένου γιατρού στη βαθμίδα του επιμελητή Β’.
Οι εξελίξεις αυτές είναι πολύ θετικές και πρέπει να αναφερθεί η συνεισφορά σε αυτό το αποτέλεσμα, εκτός φυσικά από τον αρμόδιο υπουργό κ. Α. Ξανθό, του βουλευτή Φλώρινας και υγειονομικού κ. Κώστα Σέλτσα και της διοίκησης της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και ειδικότερα του περιφερειάρχη κ. Θ. Καρυπίδη αλλά και όλου του πολιτικού προσωπικού της περιοχής. Είναι σημαντικό επίσης να τονιστεί και η συμβολή του γραφείου του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη (και όχι μόνο σε αυτό το θέμα), ενός θεσμού δεν έχει γίνει ευρύτερα κατανοητός αλλά είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός για την υλοποίηση πολιτικών στη Β. Ελλάδα με τη διαμεσολάβηση του Μεγάρου Μαξίμου στα υπουργεία για τις υποθέσεις που απασχολούν την ευρύτερη περιοχή.
Το βασικό στοίχημα βεβαίως αυτή τη στιγμή είναι η στελέχωση του Πολυδύναμου Περιφερειακού Ιατρείου Λευκώνα με ιατρικό προσωπικό. Είναι εξαιρετικά δύσκολο και οι πιθανότητες είναι εναντίον μας. Δυστυχώς, παρότι η χώρα μας έχει τους περισσότερους γιατρούς στην Ευρώπη και τους δεύτερους περισσότερους στον κόσμο (μετά την Κούβα), οι συγκεκριμένες ειδικότητες, δηλαδή γενικοί γιατροί και παθολόγοι είναι σχετικά λίγοι στη χώρα μας και σε κάθε περίπτωση λίγοι είναι πρόθυμοι να υπηρετήσουν στην πρωτοβάθμια υγεία. Σε πρόσφατη προκήρυξη του υπουργείου υγείας 800 θέσεων αυτών των ειδικοτήτων προσλήφθηκαν τελικά μόλις 160 δηλαδή το 80% έμειναν κενές. Γι’αυτό το λόγο, ο Δήμος Πρεσπών προσφέρει για έξοδα διαβίωσης το ποσό των 300€ το μήνα ενώ θα ήταν χρήσιμο αν και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας προσέφερε στους γιατρούς του Πολυδύναμου Περιφερειακού Ιατρείου Λευκώνα την επιχορήγηση που προσφέρει στους επικουρικούς γιατρούς των νοσοκομείων της Δυτικής Μακεδονίας έτσι ώστε συνδυαστικά να δημιουργηθεί ισχυρό κίνητρο για να αιτηθούν ειδικευμένοι γιατροί να υπηρετήσουν την πρωτοβάθμια υγεία στην Πρέσπα. Ας ελπίζουμε ότι τους επόμενους μήνες θα είμαστε σε θέση να υποδεχτούμε την πλήρη λειτουργία της πρωτοβάθμιας υγείας για πρώτη φορά στην περιοχή μας. Σε συνδυασμό με την ένταξη της Πρέσπας στο πρόγραμμα των Κινητών Ιατρικών Μονάδων του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος συγκροτείται ένας αξιόλογος συνδυασμός υπηρεσιών προληπτικής και θεραπευτικής ιατρικής.
Η πλήρης λειτουργία του ΠΠΙ Λευκώνα, μαζί με την αναβάθμιση των σχολείων σε όλες τις βαθμίδες, την ίδρυση κέντρου δια βίου μάθησης, την ολοκλήρωση και συστηματική λειτουργία των αθλητικών εγκαταστάσεων, την αναβάθμιση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, την κατασκευή του πνευματικού κέντρου του Δήμου και την λειτουργία κέντρου κοινότητας μαζί με τη μονιμοποίηση της βοήθειας στο σπίτι αποτελούν μια πλήρη δέσμη κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών που παρέχονται ή θα παρέχονται στο άμεσο μέλλον στους κατοίκους των Πρεσπών πραγματοποιώντας έτσι τους στόχους του δεύτερου πυλώνα του τρίπτυχου Οικονομία – Κοινωνία – Περιβάλλον.
*O Μιχάλης Πετράκος είναι Επιστημονικός Συνεργάτης Δ. Πρεσπών
