Για πρώτη φορά, από τη στιγμή που μπήκαμε στα Προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής, έχουμε τέτοιου μεγέθους αποπληρωμές δανείων προς τους δανειστές. Ενόσω βρισκόμασταν σε Πρόγραμμα, οι δόσεις, πέραν του ότι ήταν εξασφαλισμένες, ήταν ρυθμισμένες σε πιο χαμηλά επίπεδα. Τώρα όμως το Πρόγραμμα «έληξε». Και άρα η Ελλάδα μπορεί να αποπληρώνει μόνη της τα χρέη. Εκείνοι που μας έβαλαν σε ένα τρίτο, αχρείαστο Μνημόνιο, επαίρονται ότι τώρα «βγήκαμε» απ’ αυτά. Και ισχυρίζονται ότι επιστέψαμε στις αγορές, και άρα μπορούμε να αναχρηματοδοτούμε ξανά κανονικά το χρέος μας. Ελλείμματα άλλωστε σταματήσαμε να έχουμε. Έτσι δεν είναι; Ή μήπως δεν είναι έτσι;
Για να δούμε την αλήθεια των αριθμών. Μέχρι τον Οκτώβριο, και ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η Ελλάδα καλείται να αποπληρώσει 5,7 δις Ευρώ προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και περίπου 1 δις Ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ μέχρι τέλος του χρόνου θα αποπληρώσει ένα επιπλέον ποσό της τάξεως του 0,5 δις Ευρώ προς το ΔΝΤ. Που θα βρει η κυβέρνηση 7 δις σε τρεις μήνες; Μα, θα τα «φάει» απ’ το μαξιλάρι του ESM.
Στις 22 Μαΐου 2019, είδε το φως της δημοσιότητας η εαρινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, στην οποία οι προβλέψεις λένε για πενιχρή ανάπτυξη, και οριακή κάλυψη των δημοσιονομικών στόχων, στο baseline σενάριο. Όμως η έκθεση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την επιβράδυνση της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Η τελευταία γνώρισε μια άνοδο μετά την κρίση του 2007-2013, ενώ η πενταετία που μας πέρασε οδήγησε τόσο τις Ευρωπαϊκές χώρες που ήταν σε προγράμματα να βγουν από αυτά, όσο και τις υπόλοιπες σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Όμως τώρα αρχίζουν και κάνουν την εμφάνισή τους μεταξύ άλλων και τα αποτελέσματα του αποπληθωρισμού και της ποσοτικής χαλάρωσης.
Εμείς την πενταετία αυτή, αντί να εκμεταλλευτούμε το θετικό οικονομικό κλίμα στην Ευρώπη, σερνόμασταν πίσω από ιδεοληψίες και λαϊκισμούς. Το αποτέλεσμα είναι να χάσαμε πέντε πολύτιμα χρόνια, και τώρα που καλούμαστε να τρέξουμε μόνοι μας, το κλίμα έξω δεν είναι και τόσο καλό.
Συνεπώς η επόμενη κυβέρνηση καλείται να κολυμπήσει και πάλι στα βαθιά. Τόσο οι Έλληνες όμως, όσο και οι αγορές έχουν προδικάσει το αποτέλεσμα. Για πρώτη φορά, μετά από 5 χρόνια, το spread του δεκαετούς πέφτει στις 3 μονάδες, ενώ το Χρηματιστήριο είχε άνοδο 12% σε τρεις μέρες. Όμως αυτά δεν αρκούν για να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των υποχρεώσεων που έχει η Ελλάδα απέναντι στους δανειστές της, πόσο μάλλον να υλοποιηθούν οι υποσχέσεις της παραιτούμενης κυβέρνησης. Διότι περί αυτού πρόκειται: Η κυβέρνηση παραιτείται. Και άρα διαφορετική διαδικασία θα έπρεπε να ακολουθηθεί σύμφωνα με το Σύνταγμα προτού πάμε σε εκλογές. Προλαβαίναμε όμως; Στις 19 Ιουλίου πρέπει να αποπληρωθούν 3,8 δις προς την ΕΚΤ.
Η Ελλάδα πλήρωσε, πέρα από τις δόσεις, πολύ ακριβά την οργή των ψηφοφόρων του 2014. Εξέλεξε μια κυβέρνηση που πυροβόλησε τα πόδια της χώρας το πρώτο εξάμηνο του 2015 (θυμίζω πως ακόμη τα capital controls δεν έχουν αρθεί), τόσο που έκανε 4 χρόνια για να ξανασταθεί σ’ αυτά. Και τώρα καλείται να τρέξει στο διεθνή στίβο. Αλλά σε ένα δυσοίωνο οικονομικά περιβάλλον στο οποίο ήδη ξεκίνησαν να διαφαίνονται μεταξύ άλλων και οι επιπτώσεις στον τομέα της βιομηχανίας λόγω του Αμερικανικού και Κινεζικού προστατευτισμού.
του Γιάννη Τζιουρά
Διεθνολόγος- Πολιτικός Επιστήμονας
Υπ. Δρ. Νομικής ΑΠΘ