Αν μη τη άλλο, η θεωρία της «σκευωρίας» καταρρίπτεται επισήμως: η ελβετική εταιρία ομολογεί τις παρανομίες της και σύρεται σε συμβιβασμό. Καταβάλλει 340 εκατ. ευρώ- από τα οποία τα 310 για τις πρακτικές της στην Ελλάδα.
Στην Αθήνα ήδη εκδηλώνονται ισχυρές παρεμβάσεις παραπληροφόρησης για το περιεχόμενο του συμβιβασμού. Όχι επειδή η συμφωνία κλείνει το θέμα της εμπλοκής Ελλήνων πολιτικών, αλλά για να συσκοτισθεί ότι από τα συμφραζόμενα σ’ αυτή τη συμφωνία προκύπτει το αντίθετο.
ΝΔ – Novartis χαμένοι στη μετάφραση
Σ’ αυτό το πλαίσιο εξελίσσεται μια δημόσια διένεξη για την μετάφραση συγκεκριμένων όρων στις ανακοινώσεις των δυο πλευρών, αλλά και στο κείμενο του συμβιβασμού τους.
Επισήμως ως κόμμα η ΝΔ, με την συνήθη συνδρομή του Κινάλ και τα φιλικά της ΜΜΕ – στο παρασκήνιο και το ελληνικό παράρτημα της Novartis –επιχειρούν να επιβάλουν την κοινή γνώμη μια παρανόηση: ότι με την έρευνα στις ΗΠΑ που κατέληξε στο συμβιβασμό κλείνει το κεφάλαιο για ανάμειξη πολιτικών προσώπων στις πρακτικές της.
Κατά την κυβερνητική πλευρά αυτό συνιστά απόδειξη ότι η κυβέρνηση Τσίπρα, εκτός από γιατρούς -που τώρα δέχεται και η ΝΔ ότι χρηματίζονταν- επιχείρησε να εμπλέξει πολιτικούς αντιπάλους της.
Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς τη ΝΔ και της εταιρίας, η αξιωματική αντιπολίτευση δια του εκπροσώπου της Αλ. Χαρίτση, αλλά και ανεξάρτητοι νομικοί παράγοντες, αναφέρουν ότι τεκμαίρεται εμφανώς η εμπλοκή κυβερνητικό αξιωματούχων.
Ο Βαγγέλης Αντώναρος παρουσίασε και μια άλλη πλευρά της εξέλιξης εκείθεν του Ατλαντικού: «Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός δεν άπτεται της ενδεχόμενης ποινικής πτυχής της υπόθεσης και δεν προδικάζει ούτε αρνητικά ούτε θετικά την έκβαση της, πολύ περισσότερο εάν αυτή δεν έχει σχέση με την αμερικανική επικράτεια«.
Ποιος θα βρει την αλήθεια
Πολιτικοί παρατηρητές και νομικοί που μελετούν τα κείμενα διαφωνούν με όσα προσπαθούν να πλασάρουν η ΝΔ και η εταιρία ως ερμηνείες.
Σ’ αυτά τα κείμενα ρητή αναφορά σε «πολιτικά πρόσωπα» γίνεται μόνο στην ανακοίνωση της ελληνικής Novartis:
«Η σημερινή συμφωνία δεν περιλαμβάνει ισχυρισμούς σχετικά με φερόμενη δωροδοκία πολιτικών στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό συμβαδίζει με την εσωτερική έρευνα της Novartis».
Ωστόσο θα ήταν παράλογο να αναμένεται η αποκάλυψη της αλήθειας από την λαδο-εταιρία, που δεν θα έλεγε ποτέ: «Δωροδοκούσαμε πολιτικούς».
Λέει αυτό που τη βολεύει: «Με τη σημερινή συμφωνία όλες οι εκκρεμείς έρευνες FCPA για τη Novartis έχουν πλέον κλείσει».
Πες αλεύρι. Η ελληνική Δικαιοσύνη σε γυρεύει. Για την Νοβάρτις μπορεί να έκλεισε. Για την ελληνική Δημοκρατία πότε και πώς θα κλείσει θα το πει η Εισαγγελία Διαφθοράς.
Τι βρέθηκε στις ΗΠΑ
Στα έγγραφα των αμερικάνικων αρχών για τον συμβιβασμό δεν υπάρχει ο όρος «πολιτικό πρόσωπο» σε ό,τι αφορά τις παρανομίες της εταιρίας στην Ελλάδα και τις λοιπές χώρες του σκανδάλου. Ευλόγως: δεν ήταν αυτό το αντικείμενο των ερευνών τους.
Η αμερικανική έρευνα εντοπίζει όμως ότι στην Ελλάδα το σύστημα υγείας ελέγχεται πρωτίστως από την κυβέρνηση και η πιο ισχυρή ερμηνεία του όρου «αξιωματούχοι» που χρησιμοποιείται, εκεί παραπέμπει.
Οίκοθεν νοείται ότι μεμονωμένοι υπάλληλοι και γιατροί δεν είχαν την ευχέρεια να ικανοποιήσουν τις παράνομες μεθοδεύσεις της εταιρίας χωρίς πολιτική κάλυψη. Το ζητούμενο είναι αν γι’ αυτό υπήρξαν δωροδοκίες, ποιοι ενέχονται και πώς στοιχειοθετείται.
Αλλά αυτό είναι υπόθεση της ελληνικής Δικαιοσύνης, όχι των Αμερικανών. Ερεύνησαν την παρανομία που τους έβλαψε και όχι τους πολίτες άλλων χωρών. Και από την ώρα που η εταιρία τους αποζημίωσε παύει η έρευνα και τους δικούς τους πολίτες.
Κατά την αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στο διάστημα 2012-15, η έρευνα εντόπισε ότι στελέχη της εταιρίας στην Ελλάδα «συνδέθηκαν, συνωμότησαν, συνέργησαν και συμφώνησαν από κοινού και μεταξύ τους να διαπράξουν αδίκημα κατά των Ηνωμένων Πολιτειών» .
Ειδικότερα προκύπτει: «Προτροπή προς τον αλλοδαπό αξιωματούχο να χρησιμοποιήσει την επιρροή του προς μία αλλοδαπή κυβέρνηση και αρχές και υπηρεσίες για να επιδράσει και επηρεάσει με αυτόν τον τρόπο ενέργειες και αποφάσεις της κυβέρνησης και αρχών και υπηρεσιών, ώστε να βοηθήσει την Novartis HELLAS στην απόκτηση και διατήρηση επιχειρηματικού οφέλους κατά την άσκηση της επιχειρηματικής (κερδοσκοπικής) δραστηριότητας της».
Όπερ έδει δείξαι.
Συμπεράσματα
Η διένεξη για την ακριβή μεταφορά όρων και αναφορών στο κείμενο του συμβιβασμού, θα συνεχιστεί τουλάχιστον ως την επίσημη μετάφραση τους- που ήδη έχει παραγγελθεί.
Ωστόσο η Εισαγγελία Διαφθοράς έστειλε ήδη στη Προανακριτική ανεπίσημες μεταφράσεις των ανακοινώσεων -και παραδόξως επικρίνεται γι’ αυτό από την κυβερνητική πλευρά.
Πολλά στοιχεία δείχνουν ότι η παρουσίαση του συμβιβασμού από την πλευρά της ΝΔ -και της Νοβάρτις- πάσχει. Σύμφωνα με ψύχραιμους αναλυτές, προκύπτουν τα εξής:
Πρώτο: Το σκάνδαλο διαφθοράς εξελίχθηκε κυρίως στην Ελλάδα- και ο «εξωδικαστικός συμβιβασμός» δείχνει ότι ήταν ιδιαίτερα μεγάλο- όπως υποδηλώνει η ομολογία ενοχής της Νοβάρτις και η άμεση καταβολή υψηλής αποζημίωσης.
Δεύτερο: Οι Αμερικανοί κάθε άλλο παρά ισχυρίζονται ότι δεν υπήρξε ανάμειξη πολιτικών- στην Ελλάδα ή αλλού. Από τις διατυπώσεις των κείμενων τους μάλιστα προκύπτει το αντίθετο. Αλλά είναι φανερό ότι από τη στιγμή που ικανοποιήθηκαν οι απαιτήσεις τους, δεν ενδιαφέρονται να ερευνήσουν περαιτέρω την προσωπική εμπλοκή Ελλήνων πολιτικών, ούτε Ελλήνων γιατρών.
Εικάζεται ότι αυτό περιορίζει και την πιθανότητα να στείλουν στην Ελλάδα όποια στοιχεία διαθέτουν για πρόσωπα -επισήμως τουλάχιστον.
Τρίτο: Στη διερεύνηση του σκανδάλου στις ΗΠΑ καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισαν οι προστατευόμενοι μάρτυρες, των οποίων η αξιοπιστία κάθε άλλο παρά αμφισβητήθηκε, όπως συνέβη στις έρευνες για Έλληνες πολιτικούς.
Ανοιχτή υπόθεση
Στην Ελλάδα το σκάνδαλο Νοβάρτις ερευνάται, επί των ημερών δυο -για να μην πούμε τριών- κυβερνήσεων. Σε ό,τι αφορά τους γιατρούς η δωροδοκία καταγράφεται με ονόματα και διευθύνσεις. Για τους πολιτικούς ξέρουμε τα εξής:
Κατ’ αρχάς όσα ανακοίνωσε ήδη η Eισαγγελία Διαφθοράς – ως αρμόδια για την αξιολόγηση των στοιχείων, και έχουσα πλήρη γνώση του εύρους και τους βάθους της έρευνας.
Δεύτερο, όπως προκύπτει από το υπόμνημα της εισαγγελέως Ελένης Τουλουπάκη στον Άρειο Πάγο- λόγω του ότι κάποιοι είχαν την απρονοησία να την μηνύσουν, για αντιπερισπασμό- τα στοιχεία που προκάλεσαν την έρευνα προήλθαν από πολλές πηγές.
Τρίτο: η αρχειοθέτηση για τους εφτά από τους δέκα πολιτικούς, έγινε ακριβώς γιατί υπήρξε έρευνα. Άλλως θα μπορούσε ο καθένας να λέει ό,τι θέλει. Ότι δεν προέκυψαν τεκμήρια ταυτοποίησης αδικημάτων, δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξε σκάνδαλο.
Το κυβερνητικό δίλημμα
Είναι προφανές ότι από νομική άποψη ισχύουν μόνο αυτά που λέει η Ελληνική Πολιτεία δια των αρμόδιων οργάνων της -στα οποία δεν περιλαμβάνονται ο Σαμαράς, ο Άδωνις και ο Λοβέρδος.
Προφανώς οι συγκεκριμένοι πολιτικοί και άλλοι θα συνεχίσουν να ζουν στη δική τους παράλληλη πολιτεία, με τη δική τους νομιμότητα.
Η ΝΔ που έχει εμπλακεί ήδη σε ένα παιχνίδι νεύρων μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη- Αντώνη Σαμαρά, τους χτυπάει στην πλάτη μιλώντας για « τίτλους τέλους σε μια σκευωρία που έχει καταρρεύσει εδώ και καιρό.- χωρίς να προκύψουν αποδείξεις εμπλοκής πολιτικών προσώπων».
Αλλά η κυβέρνηση ως εκτελεστική εξουσία βρίσκεται μπροστά σε ένα ερώτημα που αργά ή γρήγορα θα απαντήσει: Εμπιστεύεται την ελληνική Δικαιοσύνη ή έναν παραπεμφθέντα σαν τον Λοβέρδο κι έναν ερευνώμενο σαν τον Γεωργιάδη;
