Όσο περνάει ο καιρός και το επίπεδο συνειδητοποίησης για το τι ακολουθεί μετά την παύση της λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων, ολοένα και περισσότεροι Δυτικομακεδόνες δίνουν ευκολότερα την απάντηση στο μεγάλο ερώτημα που βασανίζει τον τόπο τα τελευταία χρόνια: η ΔΕΗ ήταν ευλογία ή κατάρα για τον τόπο; Εγώ επιμένω ότι η απάντηση δεν είναι εύκολη!
Το σίγουρο είναι ότι μία γενιά εργαζόμενων στη ΔΕΗ έζησε με μεγάλους μισθούς και εξασφαλισμένη εργασία, αλλά και πολλοί άλλοι συμπολίτες μας βρήκαν επαγγελματική διέξοδο ως εργαζόμενοι ή ως επαγγελματίες (ιδιοκτήτες χωματουργικών φορτηγών, προμηθευτές ΔΕΗ κλπ) σε συμπληρωματικές εργασίες της λιγνιτικής δραστηριότητας. Όλοι αυτοί βοήθησαν στη ρευστότητα της τοπικής οικονομίας, αλλά η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παρέμενε πρωταθλήτρια στην ανεργία, με τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας να μένουν ασθενικοί.
Το τοπίο σήμερα αναδιαμορφώνεται και το μέλλον μοιάζει ζοφερό:
- Χιλιάδες εργαζόμενοι στη ΔΕΗ βγήκαν και βγαίνουν με εθελούσια έξοδο από την εργασία τους.
- Χιλιάδες εργαζόμενοι και επαγγελματίες σε παράλληλες δραστηριότητες της ΔΕΗ οδηγούνται στην ανεργία.
- Εκατοντάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που λειτουργούσαν με αποκλειστικό ή σχεδόν αποκλειστικό πελάτη τη ΔΕΗ οδηγούνται σε κλείσιμο.
Βέβαια, υπάρχουν δηλώσεις, εξαγγελίες προγραμμάτων και δεσμεύσεις για πακτωλούς χρημάτων που θα μας οδηγήσουν με ασφάλεια (;) στην μεταλιγνιτική εποχή! Μιλάμε ουσιαστικά για αλλαγή πλεύσης της τοπικής οικονομίας και εύρεση εργασίας για τις επόμενες γενιές από αυτές που εργάστηκαν στα λιγνιτωρυχεία και την παραγωγή ενέργειας.
Δύο από τα θετικά στοιχεία είναι ότι πρώτον στον τόπο μας υπάρχει τεχνογνωσία στην μεταποίηση και πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν σπουδάσει με αυτόν τον προσανατολισμό, ασχέτως εάν δεν πρόλαβαν να εργαστούν στην παραγωγή ενέργειας και δεύτερον ότι υπάρχει υποδομή για μεταφορά ενέργειας προς τα αστικά κέντρα με τα δίκτυα υψηλής τάσης.
Τα αρνητικά είναι πολλά και δυστυχώς λειτουργούν σαν βαρίδια στις προθέσεις για ανάπτυξη του τόπου. Καταρχάς έχουν μείνει τα κουφάρια των εργοστασίων που αλλοιώνουν το τοπίο και δείχνουν εικόνα βιομηχανικής εγκατάλειψης που δεν συνάδει με την τουριστική ανάπτυξη, που όλοι μας θέλουμε. Κάποιοι μίλησαν για επανάχρηση των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ, αλλά η κατάσταση των εγκαταστάσεων της ΑΕΒΑΛ που ρημάζουν εδώ και δεκαετίες δεν μας δίνει πολλές ελπίδες…
Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για τα ορυχεία. Η ΔΕΗ όφειλε να αποκαταστήσει τα ανενεργά ορυχεία, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη! Πριν λίγα χρόνια, με τις ιδιότητές μου ως Δημάρχου και ως Προέδρου του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων, πίεζα καθημερινά γι’ αυτό. Στο πλαίσιο της διεκδίκησης από τη ΔΕΗ πραγματοποιήσαμε ενημερωτικές εκδηλώσεις, προσπαθήσαμε να κινητοποιήσουμε την τοπική κοινωνία, αποκλείσαμε την είσοδο του ΑΗΣ Αμυνταίου – Φιλώτα, έστειλα δεκάδες επιστολές και πραγματοποίησα δεκάδες συναντήσεις και παραστάσεις για τα ενεργειακά θέματα, με την αποκατάσταση των ορυχείων στην πρώτη σειρά των απαιτήσεων της τοπικής κοινωνίας. Καταφέραμε σημαντικά πράγματα, όπως την αύξηση του Τοπικού Πόρου κατά 25%, ενώ είχαμε δεσμεύσεις για την αποκατάσταση των ορυχείων και την επαναπόδοσή τους στις τοπικές κοινωνίες για παραγωγικούς και ψυχαγωγικούς σκοπούς!
Η αποκατάσταση των ορυχείων είναι ένας στόχος που ήθελε συνέχεια και επιμονή για την υλοποίηση των δεσμεύσεων που αποσπάσαμε. Οι συνεχιστές μου στο τιμόνι του Δήμου Αμυνταίου και του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων προφανώς ασχολήθηκαν με άλλες προτεραιότητες και σήμερα βλέπουμε τα αποτελέσματα της αδιαφορίας τους για τα ενεργειακά θέματα. Τεράστιες τρύπες στην γη, που στερούν από τους αγρότες την καλλιεργήσιμη γη και λειτουργούν αποτρεπτικά για την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού. Βέβαια, σε περιπτώσεις όπως των Αναργύρων και άλλων οικισμών απειλούν ευθέως την ζωή και την ασφάλεια των πολιτών που ζουν εκεί.
Που μπορεί λοιπόν να στηριχθεί η τοπική ανάπτυξη έτσι ώστε να βρουν δουλειές τα παιδιά των ΔΕΗτζήδων; Δυστυχώς, σε λίγους τομείς της οικονομίας και αυτό κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και με πολύ προσπάθεια.
Μπορούμε να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο που έχει βρεθεί η τοπική οικονομία και θα το βρει σύντομα μπροστά της πολύ σύντομα η τοπική κοινωνία; Εγώ πιστεύω πως ΝΑΙ, αλλά αυτό απαιτεί συντονισμένες ενέργειες και διεκδίκηση.
Δεν μπορεί να γίνει με την κοινωνία αραγμένη στον καναπέ και το πολιτικό προσωπικό του τόπου απλώς να εξαγγέλλει μελέτες για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, την ώρα που έπρεπε να υλοποιείται το σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται για την ομαλή μετάβαση. Η προετοιμασία με μελέτες και κατάθεση ιδεών για τη μεταλιγνιτική εποχή έπρεπε ήδη να έχει ολοκληρωθεί και δεν έχει ξεκινήσει καν! Είμαστε στο «και 5» και το πολιτικό προσωπικό συνεχίζει να σφυρίζει αδιάφορα.
Μήπως η τοπική κοινωνία πρέπει να κινητοποιήσει τους αδιάφορους που μας διοικούν;
Μήπως πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα τη δημόσια συζήτηση για τη βελτίωση της ζωής όλων μας και την εξασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος για τα παιδιά μας;
* ο Μάκης Ιωσηφίδης είναι π. Δήμαρχος Αμυνταίου και π. Πρόεδρος Δικτύου Ενεργειακών Δήμων
