Μετά τα πρωτοφανή γεγονότα την προηγούμενη βδομάδα στην Ουάσινγκτον με την εισβολή οπλισμένων ακροδεξιών στο Καπιτώλιο, το Φέισμπουκ, το Τουίτερ και άλλες «πλατφόρμες» κοινωνικής δικτύωσης απενεργοποίησαν (κατάργησαν, απαγόρευσαν, έκλεισαν) τους λογαριασμούς που χρησιμοποιούσε ο (ακόμα) Πρόεδρος των ΗΠΑ για να επικοινωνεί με το κοινό.
Αυτή την επίσης πρωτοφανή κίνηση το Twitter θεώρησε (και σωστά) απαραίτητο να την εξηγήσει –δείτε εδώ.
Όπως λέει, η απενεργοποίηση επιβλήθηκε επειδή ο Τραμπ δημοσίευσε δύο τουίτ στις 8 Ιανουαρίου.
“The 75,000,000 great American Patriots who voted for me, AMERICA FIRST, and MAKE AMERICA GREAT AGAIN, will have a GIANT VOICE long into the future. They will not be disrespected or treated unfairly in any way, shape or form!!!”
Και λίγο αργότερα:
“To all of those who have asked, I will not be going to the Inauguration on January 20th.”
Μετά, ο λογαριασμός κατέβηκε, έκλεισε.
Το Twitter εξηγεί ότι η εκτίμηση των δυο μηνυμάτων πρέπει να γίνει λαμβάνοντας υπόψη τα προηγούμενα πρωτοφανή γεγονότα του Καπιτωλίου. Έτσι, το δεύτερο μήνυμα, ότι ο Τραμπ δεν θα παραστεί στην τελετή παράδοσης της 20ής Ιανουαρίου (όπως και ο Αντώνης Σαμαράς τον Ιανουάριο του 2015, λέει μια κακή γλώσσα), ένα μήνυμα το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί απλώς ενημερωτικό, θεωρείται ότι από πολλούς οπαδούς του Τραμπ θα εκληφθεί ως αμφισβήτηση της νομιμότητας του εκλογικού αποτελέσματος. Αλλά διαβάστε το σύντομο άρθρο να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα.
Ο όρος που χρησιμοποιείται στα ελληνικά («έχει τεθεί σε αναστολή», «ανασταλμένος») υποβάλλει την ιδέα ότι η απενεργοποίηση του λογαριασμού του Τραμπ είναι προσωρινή και ότι, ενδεχομένως (όπως έχουν γράψει αρκετοί στα σόσιαλ) μετά τις 20 Ιανουαρίου που θα γίνει η αλλαγή προεδρίας θα ενεργοποιηθεί εκ νέου ο λογαριασμός. Μπορεί να γίνει αυτό, πάντως κατά κανόνα η θέση σε αναστολή (suspension) έχει μόνιμο χαρακτήρα -άλλωστε το άρθρο του Τουίτερ τιτλοφορείται Permanent suspension of @realDonaldTrump.
Η είδηση έγινε δεκτή με θυμηδία και συνάντησε τον χλευασμό των απλών κυβερνοπολιτών. Είναι συχνά διασκεδαστικό να βλέπεις έναν ισχυρό και διάσημο να συναντάει αντιξοότητες, ιδίως έναν τόσο αντιπαθητικό ισχυρό και διάσημο. Κυκλοφόρησαν και διάφορα έξυπνα μιμίδια, όπως εκείνο που δείχνει τον Τραμπ να πλησιάζει ένα αγόρι που κουρεύει το γκαζόν του Λευκού Οίκου και να το παρακαλάει να του δανείσει τον κωδικό του για να μπει στο Τουίτερ (δεν το βρίσκω τώρα, αλλιώς θα το έβαζα).
Όταν όμως τελείωσε η πλάκα, αρκετοί εξέφρασαν προβληματισμό όταν συνειδητοποίησαν ότι το Τουίτερ (και τα άλλα κοινωνικά μέσα) έκλεισε τον λογαριασμό ενός ανώτατου πολιτειακού παράγοντα, του Προέδρου των ΗΠΑ, του κάποτε πλανητάρχη. Όχι από συμπάθεια προς τον παθόντα, που εμένα τουλάχιστον μου είναι απεχθής, αλλά επειδή η κινηση αυτή δειχνει την ανεξέλεγκτη εξουσία που έχουν αποκτήσει στις μέρες μας οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Κατά σύμπτωση, είχαμε συζητήσει ένα πολύ σχετικό θέμα την περασμένη Δευτέρα, όχι επειδή είμαστε προφήτες αλλά με αφορμή τις πρακτικές αποκλεισμού που εφαρμόζει μια άλλη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, το Φέισμπουκ σε ανώνυμους χρήστες. Τότε, είχαμε συζητήσει και αν είναι ή όχι λογοκρισία ο αποκλεισμός ενός χρήστη από τις πλατφόρμες.
Αλλά ας έρθουμε στο σημερινό. Πολλοί επικροτούν την απόφαση αποκλεισμού του Τραμπ επειδή έτσι αποτράπηκε περαιτέρω κλιμάκωση της βίας που θα προερχόταν από μηνύματα ενθάρρυνσης προς τους οπαδούς του (αν και, όπως είδαμε, τα μηνύματα που προκάλεσαν τον αποκλεισμό δεν περιείχαν κάποια τέτοια ρητή ενθάρρυνση, μόνο τεκμαιρόμενη). Άλλοι λένε ότι δεν έχουν καμιά διάθεση να υπερασπιστούν έναν άθλιο πολιτικάντη όπως ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ. Και εδώ που τα λέμε είναι πράγματι δύσκολο να εκτιμήσουμε το γεγονός του αποκλεισμού χωρίς να σταθούμε στο πρόσωπο που υπέστη τον αποκλεισμό. Πρέπει όμως να γενικεύσουμε κάπως.
Αν μπορούσαμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο αποκλεισμός του Τραμπ ήταν ένα γεγονός μοναδικό, εξίσου μοναδικό με τα γεγονότα που τον προκάλεσαν, εννοώ την εισβολή στο Καπιτώλιο, τότε θα μπορούσαμε να δεχτούμε την αντίδραση, υπεραντίδραση έστω, των πλατφορμών (να την καταπιούμε κι αυτή τη γενική, θα χρειαστεί).
Από την άλλη, δεν κάνει κακό να υπεραντιδράσουν και όσοι ανησυχούν με μια προοπτική κατά την οποία οι πλατφόρμες επιδίδονται γενικευμένα σε φίμωση απόψεων.
Θα πουν πολλοί, είναι ιδιωτικές εταιρείες, έχουν θεσπίσει κανόνες χρήσης («όρους της κοινότητας») )για όσους δημοσιεύουν μηνύματα στα μέσα τους και στους κανόνες αυτούς προσδιορίζεται ρητά ότι η πλατφόρμα διατηρεί το δικαίωμα να διαγράφει δημοσιεύσεις που παραβιάζουν τους Όρους της κοινότητας και να αποκλείει χρήστες.
Εξάλλου, συνεχίζουν, είναι κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Αν σε απόκλεισε η μια πλατφόρμα, θα πας στην άλλη. Άλλωστε και στις εφημερίδες, που επίσης είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις, κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει τον αρχισυντάκτη να δεχτεί να δημοσιεύσει την επιστολή ενός πολίτη -ή και το άρθρο ενός αρθρογράφου. Θα υποχρεώσουμε, διάβασα κάπου, τον Ριζοσπάστη να προπαγανδίσει τις απόψεις του Μητσοτάκη;
Πέρα από το ότι στο σημερινό τοπίο των ΜΜΕ στην Ελλάδα το δύσκολο είναι να βρεις μέσο που να μην προπαγανδίζει τις απόψεις Μητσοτάκη, δεν είναι ακριβής η αναλογία με τις εφημερίδες. Ακόμα και στο μονολιθικό μιντιακό
τοπίο της Ελλάδας, και πολύ περισσότερο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, υπάρχει ένας βαθμός πολυφωνίας -αν σε αποκλείσει το α’ μέσο θα βρεις το β’. Αλλά στο Φέισμπουκ δεν υπάρχει εναλλακτική -δεν υπάρχει δεύτερο Φέισμπουκ. Το Τουίτερ ή το Ίνσταγκραμ είναι άλλες πλατφόρμες, για άλλο είδος μηνυμάτων. Επομένως στο τοπίο των πλατφορμών δεν υπάρχουν «αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια». Μπορεί να υπάρχουν μανταρινιές που κάνουν μανταρίνια.
Ή, να μην υπάρχουν ούτε μανταρινιές, τουλάχιστον για τον Τραμπ, που έχει αποκλειστεί από όλες τις μεγάλες πλατφόρμες. Και πάλι, είπαν κάποιοι, ας βρουν οι τραμπικοί άλλες πλατφορμες που να μην τους αποκλείουν. Έγινε κι αυτό, πολλοί οπαδοί του Τραμπ στράφηκαν στην πλατφόρμα Parler -και ξαφνικά το Google και η Αpple σταμάτησαν να τη διαθέτουν!
Θα ξαναπείτε, τι σε κόφτει για τα δικαιώματα των σαλεμένων ακροδεξιών; Αλλά τα δικαιώματα πρέπει να τα βλέπουμε να τηρούνται και σε όσους διαφωνούν μαζί μας, όχι μόνο σε όσους συμφωνούν.
Κι αν το δούμε από τη μεριά του χρήστη. εδώ υπάρχει ένα δημόσιο αγαθό, όχι οι πλατφόρμες, αλλά το αγαθό της κοινωνικής δικτύωσης, που, αν ο χρήστης είναι πολιτικός ή γενικά δημόσιο πρόσωπο, θα το πούμε και «αγαθό της δημοσιοποίησης των απόψεων». Αυτό το αγαθό είναι κεφαλαιώδες – Η δημοσίευση είναι ψυχή της δικαιοσύνης λέει το ρητό στην αιθουσα της ΕΣΗΕΑ (που αποδίδεται στον Μάγιερ, που ίσως το πήρε από τον Bentham, δεν είναι αυτό το θέμα μας). Και σήμερα η δημοσιοποίηση των απόψεων γίνεται, ολοένα και περισσότερο, από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Οπότε, το πρόβλημα που εντοπίζουν πολλοί είναι ότι οι πλατφόρμες διαχειρίζονται αυτό το δημόσιο αγαθό χωρίς καμιά λογοδοσία και χωρίς δυνατότητα έφεσης σε άλλη αρχή.
Για να μετριάσω αυτό που έγραψα, να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι εύκολο να γίνει έλεγχος ενός τεράστιου όγκου μηνυμάτων, ενώ επίσης ίσως υπάρχει δυνατότητα προσφυγής σε δικαστήρια -αν και δεν έχει δοκιμαστεί αρκετά στην πράξη.
Ούτε έχω να προτείνω κάποια λύση. Όμως, επειδή ο καθένας σταθμίζει τα πράγματα και από την προσωπική του πείρα, σε όσους λένε ότι «οι πλατφόρμες έχουν κανόνες και αν τους παραβιάσεις καλώς θα αποκλειστείς» απαντώ με το προσωπικό μου παράδειγμα. Το ιστολόγιό μου έχει αποκλειστεί από το Φέισμπουκ εδώ και μήνες και κάθε προσπάθεια, δική μου ή άλλων, στάθηκε άκαρπη. Αυτό μου δείχνει, σε μένα, που κρίνω υποκειμενικά, αλλά έχω ακράδαντη αυτή την πεποίθηση, ότι δεν είναι πάντοτε σωστοί οι αποκλεισμοί.
Και για να έρθουμε στον Τραμπ ξανά, ή τέλος πάντων στον έλεγχο των δημοσιεύσεων των πολιτικών προσώπων, να κάνουμε μια υπόθεση εργασίας. Θα σας άρεσε να γίνουν σε δυο χρόνια εκλογές στην Ελλάδα και οι πλατφόρμες να αποκλείσουν τον Βελόπουλο επειδή βρήκαν αναληθή στοιχεία σε προηγούμενα μηνύματά του; Έστω ότι υπάρχει και πιστοποίηση από τα Χόαξις! (Θυμίζω ότι η Χρυσή Αυγή είχε αποκλειστεί από τις πλατφόρμες όσο ήταν υπόδικη -αλλά ας πούμε ότι η ύπαρξή της ήταν ανωμαλία έτσι κι αλλιώς και ας δικαιολογήσουμε την εξαίρεση).
Ο Βελόπουλος είναι, θα πείτε, τι σε νοιάζει για τον σαλεμένο ακροδεξιό; Πάλι συμμαχείς με τους ψεκασμένους; Εντάξει, να το αλλάξουμε. Θα σας άρεσε το ΦΒ και το Τουίτερ να αποκλείσουν τον Βαρουφάκη; Τον Βαρουφάκη και τον Κουτσούμπα; Τον Βαρουφάκη, τον Κουτσούμπα και τον Τσίπρα; Θα ήταν δίκαιες αυτές οι εκλογές;
Οπότε, εγώ ανησυχώ με την αναστολή του λογαριασμού του Τραμπ -και όχι για τον Τραμπ. Και θα κλείσω με όσα έγραψε στο Φέισμπουκ ο σκιτσογράφος (και στέλεχος του Μέρα25) Σπύρος Δερβενιώτης:
Αν θα καταγραφεί ως κάτι ο Τράμπ απ΄τον Ιστορικό του μέλλοντος, θα είναι ότι λειτούργησε σαν η τεράστια μπανανοφλουδα που πατούσαν εξακολουθητικά οι Προοδευτικοί. Αυτό συμβαίνει και τώρα, που καλοπροαίρετοι άνθρωποι επιχαίρουν που το τουίτερ φιμώνει έναν (ακόμα) εν ενεργεία Πρόεδρο των ΗΠΑ. «Τι μαλάκας που είναι ο Τράμπ, ας πατήσω την μπανάνα». Κι έτσι μαγικά, ένα social medium που έχτισε τη φήμη του στο ότι υπήρξε το νευρικό σύστημα της Αραβικής Άνοιξης, ξαφνικά το έπιασε πρεμούρα μην κάποιος χρήστης του απειλεί τη Δημόσια Τάξη. Όταν την επόμενη φορά θα γκρινιάξεις ότι σου κατεβάσαν ποστ, «because, reasons», δε θέλω ν’ ακούσω κίχ. Και δε θ’ ακούσω. Θα σού χουν κάνει σασπέντ το λογαριασμό.
Περιμένω όμως τις δικές σας απόψεις στα σχόλια. Θα χαρώ αν με πείσετε ότι κακώς ανησυχώ.