Οι πορτογαλικές εκλογές έδειξαν τη νίκη των σοσιαλιστών του Νότου, και την αποδυνάμωση της ριζοσπαστικής αριστεράς. Μετά τη Γερμανία και την Ισπανία, μετά την σχεδόν ή πλήρη διάλυση του χώρου αυτού στην Γαλλία και την

Αλλά δεν συμφωνώ με όσα περιφρονητικά διαβάζω. Η ριζοσπαστική αριστερά διέσωσε σε δύσκολους καιρούς κάτι από το 1968· ανανέωσε την αριστερά μετά το 1989 που έπληξε και τους σοσιαλιστές και τους κομμουνιστές· και κυρίως εξέφρασε έγκαιρα ένα λόγο για τους νέους κινδύνους που συνεπαγόταν για τις κοινωνίες η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, χωρίς εθνικιστικές αναδιπλώσεις. Εκείνο όμως που πρέπει να πιστωθεί στην ριζοσπαστική αριστερά είναι η ανανέωση της πολιτικής ατζέντας.

Ήταν η ριζοσπαστική αριστερά που έφερε το ενδιαφέρον τα δικαιώματα γυναικών, LGTB, μειονοτήτων κ.α. ομάδων στην πολιτική αρένα, αναγκάζοντας τις άλλες πολιτικές δυνάμεις να τα υιοθετήσουν. Ήταν η ριζοσπαστική αριστερά που έφερε το μεταναστευτικό στο κέντρο της συζήτησης, ακόμη κι αν η σημερινή Ευρώπη ακολουθεί ανάστροφες πολιτικές. Ήταν η ριζοσπαστική αριστερά που προειδοποίησε και αντιμετώπισε τον ανερχόμενο φασισμό, όταν άλλες πολιτικές δυνάμεις τον έπαιζαν σαν πιόνι στο σκάκι νομιμοποιώντας τον εν τοις πράγμασι. Ήταν στη ριζοσπαστική Αριστερά που η κοινωνική και η πολιτισμική κριτική, οι παλιές ανισότητες και οι νέες διακρίσεις κρατήθηκαν μαζί και ενωμένες. Ηταν αυτός ο χώρος που ανέπτυξε την κριτική στην κρίση και στα μνημόνια.

Στην Ελλάδα το πνεύμα της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν κατάφερε να σφραγίσει την διακυβέρνηση στα 2015-2019, και εκεί πολλά θα μπορούσε κανείς να πει, χωρίς όμως εισαγγελικό ύφος.

Γιατί ο ρόλος της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν είναι η διακυβέρνηση, είναι αυτό ακριβώς που έκανε μεχρι τώρα: η ανανέωση της πολιτικής, η ευαισθητοποίηση στα αναδυόμενα προβλήματα, η προβολή ενός άλλου τρόπου να βλέπει κανείς τα πράγματα. Άλλωστε ο ριζοσπαστισμός, είτε ως φάση ζωής των ανθρώπων, είτε ως κοινωνική φάση, είναι κατά κανόνα σύντομος, δεν μπορεί να είναι διαρκής. Γίνεται στο τέλος άδεια ρητορική και επανάληψη κλισέ.

Η διακυβέρνηση θέλει τη λογική της, και η σοσιαλδημοκρατία παρά τις διακυμάνσεις της είναι έτοιμη να προσφέρει μέτριες προσδοκίες με σταθερότητα και ικανότητα διακυβέρνησης. Αυτό ήταν που νίκησε στη Γερμανία και στην Πορτογαλία και στην Ισπανία. Ρεαλιστικές προσδοκίες με σταθερότητα είναι, νομίζω, ο άξονας πάνω στον οποίο πρέπει να επιδιωχτεί η αλλαγή διακυβέρνησης και στην Ελλάδα. Όποιος την προσφέρει θα κερδίσει.

Στην Ελλάδα η προσπάθεια να μετασχηματιστεί ο Σύριζα προς αυτή την κατεύθυνση δεν ευοδώθηκε όπως περίμενε ο πρόεδρός τους το βράδυ των εκλογών όταν προ-εξήγγειλε τον μετασχηματισμό του κόμματος. Βραχυκυκλώθηκε. Τώρα πρέπει να αναγνωρίσουμε την πραγματικότητα των δύο φορέων που μπορούν να προσφέρουν ρεαλιστικές προσδοκίες με σταθερότητα, δηλαδή του Σύριζα-ΠΣ και του Κινάλ-Πασόκ, στο βαθμό που φαίνεται να ανανεώνεται και σε γλώσσα και σε προσωπικό και δεν παλινδρομήσει σε θέσεις και πρόσωπα τοξικά. Πρέπει επομένως να εργαστούμε για τη σύγκληση, και ακόμη για τη δημιουργία ενός κοινού φόρουμ επικοινωνίας και ιδεών, στα μετόπισθεν της άμεσης πολιτικής, που θα επεξεργάζεται τη σύγκλιση προτάσεων για τα μεγάλα ζητήματα.

πηγη: Άρθρο στη σημερινή ΕφΣυν

*Ο Αντώνης Λιάκος είναι ομότιμος καθηγητής Νεώτερης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.