αποτελώντας σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης για εκατομμύρια ανθρώπους. Ο Ναβάλνι με τη δράση του αποκάλυψε άφοβα τη διαφθορά στα υψηλότερα επίπεδα εξουσίας, ρίχνοντας φως στο σκοτεινό υπογάστριο της αυταρχικής διακυβέρνησης του Πούτιν. Η ξεκάθαρη φωνή του για την αλήθεια βρήκε απήχηση σε εκατομμύρια ανθρώπους, εμπνέοντας μια νέα γενιά ακτιβιστών να αντισταθούν στην τυραννία και να υπερασπιστούν τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
«Ο Πούτιν απέτυχε να σκοτώσει τον Ναβάλνι γρήγορα κα ι μυστικά δηλητηριάζοντάς τον και τώρα τον δολοφόνησε αργά και δημοσίως στην φυλακή... Ο Ναβάλνι σκοτώθηκε διότι αποκάλυψε τον Πούτιν και την μαφία του γι΄ αυτό που είναι, απατεώνες και κλέφτες» έγραψε στην πλατφόρμα Χ ο Γκάρι Κασπάροφ, ο Ρώσος αντικαθεστωτικός και παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι.
Ο Alexei Anatolyevich Navalny γεννήθηκε στις 4 Ιουνίου 1976 στο Butyn, μια πόλη κοντά στη Μόσχα της Ρωσίας. Αποφοίτησε από τη Ρωσική Κρατική Νομική Ακαδημία το 1998 και αργότερα απέκτησε πτυχίο στο δίκαιο των κινητών αξιών και των χρηματιστηριακών συναλλαγών. Η ζωή του Ναβάλνι πήρε σημαντική τροπή όταν ασχολήθηκε με τον πολιτικό ακτιβισμό. Κέρδισε ευρεία προσοχή για τις προσπάθειές του κατά της διαφθοράς, χρησιμοποιώντας το ιστολόγιό του και τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης για να αποκαλύψει τα άπειρα φαινόμενα κυβερνητικής διαφθοράς στη Ρωσία. Ο ακτιβισμός του Ναβάλνι τον οδήγησε στην ίδρυση του Ιδρύματος κατά της Διαφθοράς το 2011, ενός οργανισμού αφιερωμένου στη διερεύνηση και δημοσιοποίηση της διαφθοράς μεταξύ της πολιτικής ελίτ της Ρωσίας. Ο Ναβάλνι, επέκρινε σταθερά και με πείσμα τη διαφθορά του Πούτιν. Το σταθερό μήνυμα του ήταν ότι το κόμμα του Πούτιν είναι γεμάτο από «απατεώνες και κλέφτες». Κατηγορούσε τον ρώσο πρόεδρο ότι «ρουφάει το αίμα από τη Ρωσία» μέσω ενός «φεουδαρχικού κράτους» που συγκεντρώνει την εξουσία στο Κρεμλίνο.
Η ατρόμητη προσέγγιση του Ναβάλνι στην αμφισβήτηση της διαφθοράς τον έκανε γρήγορα αγκάθι για τη ρωσική κυβέρνηση. Παρά τις πολυάριθμες νομικές προκλήσεις και τις απειλές κατά της προσωπικής του ασφάλειας, ο Ναβάλνι συνέχισε τη δράση του, οργανώνοντας διαμαρτυρίες και χρησιμοποιώντας νομικά μέσα για να θέσει τους διεφθαρμένους αξιωματούχους προ των ευθυνών τους.
Ο Ναβάλνι είχε συλληφθεί αρκετές φορές από τις ρωσικές αρχές. Είχε καταδικαστεί δύο φορές με αναστολή, μία φορά τον Ιούλιο του 2013 και άλλη μια φορά τον Δεκέμβριο του 2014. Οι διάρκειες των ποινών ήταν 5 και 3,5 χρόνια, αντίστοιχα. Θεωρείται ότι οι κατηγορίες του είναι κατασκευασμένες λόγω του ακτιβισμού του, ενώ σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οι καταδίκες παραβίαζαν το δικαίωμα του Ναβάλνι για δίκαιη δίκη. Το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μεμόριαλ τον θεωρεί πολιτικό κρατούμενο. Τον Φεβρουάριο του 2014 ο Ναβάλνι τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό και του επετράπη να έχει επαφή μόνο με την οικογένεια του. Παρά τους κινδύνους που συνδέονται με την ανοιχτή κριτική στην κυβέρνηση, ο Ναβάλνι παρέμεινε απτόητος, χρησιμοποιώντας το βήμα του για να υποστηρίξει την πολιτική μεταρρύθμιση και τη λογοδοσία.
Ο ακτιβισμός του Ναβάλνι επεκτάθηκε πέρα από τις διαμαρτυρίες στους δρόμους και τις διαδικτυακές εκστρατείες. Το 2013 έβαλε υποψηφιότητα για δήμαρχος της Μόσχας, τερματίζοντας δεύτερος με ποσοστό άνω του 27% των ψήφων, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε σημαντικά εμπόδια και έλλειψη πρόσβασης στα ελεγχόμενα, από το κράτος, μέσα ενημέρωσης.
Ίσως μια από τις σημαντικότερες στιγμές προκλητικότητας του Ναβάλνι απέναντι στο καθεστώς Πούτιν ήρθε το 2017, όταν ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για τις ρωσικές προεδρικές εκλογές. Ωστόσο, η υποψηφιότητά του ήταν βραχύβια, καθώς του απαγορεύτηκε η υποψηφιότητα λόγω μιας αμφιλεγόμενης καταδίκης για υπεξαίρεση που θεωρήθηκε ευρέως ως πολιτικά υποκινούμενη. Παρά τις πολλαπλές συλλήψεις, τις σωματικές επιθέσεις και τις νομικές διώξεις, ο Ναβάλνι συνέχισε να αμφισβητεί και να αγωνίζεται ενάντια στο ανελεύθερο καθεστώς Πούτιν.
Τον Αύγουστο του 2020 ο Ναβάλνι δέχθηκε επίθεση με τον νευροτοξικό παράγοντα Νόβιτσο στη Σιβηρία, μια επίθεση που ο ίδιος και πολλοί διεθνείς παρατηρητές απέδωσαν στη ρωσική κυβέρνηση. Ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε αεροπορικώς στη Γερμανία για επείγουσα ιατρική περίθαλψη, όπου τελικά θεραπεύτηκε. Μετά την ανάρρωσή του, ο Ναβάλνι επέστρεψε στη Ρωσία τον Ιανουάριο του 2021, για να συλληφθεί αμέσως μετά την άφιξή του. Η σύλληψή του προκάλεσε εκτεταμένες διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη Ρωσία, με χιλιάδες ανθρώπους να βγαίνουν στους δρόμους για να απαιτήσουν την απελευθέρωσή του και να καταγγείλουν την κυβερνητική διαφθορά.
Η γενναιότητα και η ακλόνητη δέσμευση του Ναβάλνι να αμφισβητήσει το καθεστώς Πούτιν του απέφερε διεθνή αναγνώριση και υποστήριξη. Τον Σεπτέμβριο του 2021 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιππότη για την Ελευθερία. Τον Οκτώβριο του 2021, του απονεμήθηκε το βραβείο Ζαχάρωφ για τους αγώνες του εναντίον της διαφθοράς και για τις άοκνες προσπάθειές του για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας στη Ρωσία.
Ο ίδιος ο Ναβάλνι επανειλημμένα κατήγγειλε το βασανισμό του στη διάρκεια του εγκλεισμού του σε στρατόπεδο, υπογραμμίζοντας πως του στερούν τον ύπνο και οι ρωσικές αρχές του αρνούνται ιατρική βοήθεια. Στις 31 Μαρτίου ανακοίνωσε ότι κατέρχεται σε απεργία πείνας και η Διεθνής Αμνηστία έριξε τα πυρά της στον Πούτιν ότι τον σκότωνε με βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση στη φυλακή.
Η φυλάκιση δεν είχε κάμψει την αποφασιστικότητά του. Κατά την διάρκεια των ακροαματικών διαδικασιών και στα μηνύματα που ανέβαιναν στα κοινωνικά μέσα από τους συνηγόρους του, ο Ναβάλνι δεν σταμάτησε να καταγγέλλει τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον «παππού κρυμμένο στο καταφύγιο». Στη δε δίκη του για «εξτρεμιστική δράση» κατήγγειλε την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως «τον πιο ηλίθιο και ανόητο πόλεμο του 21ου αιώνα».
Ο Αλεξέι Ναβάλνι, ο μεγαλύτερος εγχώριος αντίπαλος του Βλαντιμίρ Πούτιν, πέθανε σε ηλικία 47 ετών σε φυλακή του Αρκτικού Κύκλου (σωφρονιστική αποικία αριθ. 3) στην αυτόνομη περιφέρεια Γιαμαλο-Νένετς, όπου εξέτιε ποινή κάθειρξης 19 ετών. Εντοπίστηκε γεμάτη μώλωπες η σορός του, που φέρονται να έγιναν όσο ήταν ακόμα εν ζωή. Για μια «ζοφερή υπενθύμιση του τι είναι ο Πούτιν και το καθεστώς του» έκανε λόγο η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφερόμενη στο θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι.
«Βαθιά αναστατωμένη και λυπημένη από την είδηση του θανάτου του Αλεξέι Ναβάλνι. Ο Πούτιν δεν φοβάται τίποτα περισσότερο από τη διαφωνία από τους δικούς του ανθρώπους. Μια ζοφερή υπενθύμιση του τι είναι ο Πούτιν και το καθεστώς του. Ας ενωθούμε στον αγώνα μας για να προστατεύσουμε την ελευθερία και την ασφάλεια όσων τολμούν να αντισταθούν στην απολυταρχία» επισήμανε στο Χ. Οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ συναντήθηκαν στο Μόναχο. Κατά την έναρξη της συνεδρίασής τους τήρησαν ενός λεπτού σιγή για να τιμήσουν τον ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης.
Ο ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι επέζησε μιας απόπειρας δολοφονίας με δηλητήριο, άντεξε φυλακίσεις, εξορίες και βασανιστήρια και πέθανε «ξαφνικά» μέσα στη φυλακή. Με τραγικό τρόπο, ο θαρραλέος αγώνας του Αλεξέι Ναβάλνι κατά της διαφθοράς και του αυταρχισμού έληξε απότομα στις 16 Φεβρουαρίου 2024, όταν απεβίωσε, αφήνοντας πίσω του μια κληρονομιά ανθεκτικότητας, γενναιότητας και ανυπακοής που θα συνεχίσει να εμπνέει ακτιβιστές τόσο στη Ρωσία όσο και σε όλο τον κόσμο.
«Χάσαμε τον ηγέτη μας, αλλά δεν χάσαμε τις ιδέες και τις πεποιθήσεις μας», είπε η Γιάρμις, μιλώντας μέσω του Zoom, από περιοχή που δεν αποκάλυψε. Η ομάδα, πρόσθεσε, θεωρεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν υπεύθυνο για τον φόνο του Ναβάλνι. Η ομάδα του Αλεξέι Ναβάλνι θα διατηρήσει ζωντανό το όραμά του για αλλαγή στη Ρωσία, δήλωσε σήμερα η σύμμαχος και εκπρόσωπός του Κίρα Γιάρμις, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο πρακτορείο Reuters. Τουλάχιστον 400 άνθρωποι συνελήφθησαν σε μια μέρα, σε 30 ρωσικές πόλεις σε εκδηλώσεις που έγιναν στη μνήμη του Αλεξέι Ναβάλνι, σύμφωνα με την οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων OVD-Info.
Ο Αλεξέι Ναβάλνι αποτελεί πια παράδειγμα γενναιότητας, αφοσίωσης και ακλόνητης αντίστασης ενάντια στον Πούτιν και σε κάθε καταπιεστικό και ανελεύθερο καθεστώς. Η ζωή του ενσαρκώνει την αδιάκοπη επιδίωξη της αλήθειας και της δικαιοσύνης, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισε συνεχείς απειλές, εκφοβισμούς και απόπειρες κατά της ζωής του. Το αξιοθαύμαστο θάρρος του Ναβάλνι απέναντι στη βαρβαρότητα του καθεστώτος, τον έχει καταστήσει σύμβολο ελπίδας για εκατομμύρια καταπιεσμένους ανθρώπους που λαχταρούν την ελευθερία και τη δημοκρατία. Η γενναιότητά του απέναντι στις αντιξοότητες αποτελεί έμπνευση για αυτούς που αγωνίζονται να γκρεμίσουν τον αυταρχισμό, να προστατεύσουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, για όσους παλεύουν για μια καλύτερη, πιο δίκαιη κοινωνία.
