Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η πανδημία Cov-19 προκάλεσε παγκόσμιο ερευνητικό ενδιαφέρον σε πολλαπλά πεδία. Μάλιστα στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών σε διάστημα
λιγότερο από ενάμιση χρόνο, στις Δυτικές χώρες, πραγματοποιήθηκε ένας πολύ μεγάλος αριθμός ερευνών για τις οικονομικές, πολιτικές, ψυχολογικές και κοινωνικο-πολιτισμικές επιπτώσεις της πανδημίας. Μεταξύ άλλων, διεξάγεται μια διεθνική διαδικτυακή έρευνα πάνελ τριών κυμάτων με τίτλο «Values in Crisis - a Crisis of Values?» που συντονίζεται από το Center for the Study of Democracy, Leuphana University, υπό την εποπτεία του Christian Welzel, Αντιπρόεδρο της World Value Survey. Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι μεθοδολογικά σε κάθε κύμα ερωτώνται οι ίδιοι ακριβώς άνθρωποι, κάτι όχι εύκολο. Στην έρευνα συμμετέχουν 16 χώρες. Η Ελλάδα εκπροσωπείται από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), το οποίο συνεργάζεται με την εταιρία ερευνών PRORATA SA. Βασικό ερώτημα είναι αν με την ανατροπή πολλών βεβαιοτήτων η πανδημία δύναται να επιφέρει αλλαγές στους αξιακούς προσανατολισμούς των ατόμων, όπως αυτοί έχουν καταγραφεί τις τελευταίες δεκαετίες από την WVS. Δεδομένου ότι οι αξίες ναι μεν αλλάζουν αργά πλην όμως και κάτω από εξαιρετικές συνθήκες μεταστρέφονται (period effect), ειδικό ενδιαφέρον έχει το αν με την πανδημία κοινωνικές ομάδες με εξωστρεφείς και «μετα-υλιστικές» προτιμήσεις παλινδρομήσουν σε παραδοσιακούς και βιοσυντηρητικούς προσανατολισμούς.
Tο πρώτο κύμα πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα (23/5/2020 - 17/6/2020) και το δεύτερο κύμα (19/3/2021 - 15/5/2021). το ολοκληρωμένο σύνολο δεδομένων για όλες τις χώρες είναι διαθέσιμο μέσω του Αυστριακού αποθετηρίου AUSSDA στον σύνδεσμο https://doi.org/10.11587/LIHK1L. Βάσει της επί του πεδίου εμπειρίας, στο κοινό ερωτηματολόγιο του β’ κύματος περιλήφθηκαν επιπλέον ερωτήσεις, μεταξύ άλλων και για τον εμβολιασμό. Επ’ αυτού, έρευνες σε Ευρώπη και ΗΠΑ έδειξαν ότι η άρνηση ή/και επιφυλακτικότητα απέναντι στα εμβόλια συνδέεται πρωτίστως με δεξιό λαϊκισμό αλλά και με δυσπιστία απέναντι στην επιστήμη και τα συστήματα υγείας. Πάντως, διακινούμενο πρωτίστως εντός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, μόνο στο Facebook και το Instagram το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» αποφέρει μέσω διαφημίσεων γύρω στο ένα δις δολάρια τον χρόνο.
Κάτι που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η διαφοροποίηση των πολιτών στα ίδια ερωτήματα ανάμεσα στο 1ο και στο 2ο κύμα, κάτι που ως ένα βαθμό ήταν αναμενόμενο δεδομένου ότι η έρευνα του 2ου κύματος συνέπεσε με την ραγδαία επιδείνωση και στην Ελλάδα της πανδημικής κρίσης.
Τα ευρήματα της έρευνας:
Μεταξύ 1ου και 2ου κύματος αντιστράφηκε το πρόσημο της αξιολόγησης των πολιτών αναφορικά με την αντιμετώπιση της κρίσης κορωνοϊού από την κυβέρνηση (Δ-1), ενώ μεταξύ των δύο ερευνητικών κυμάτων ενδυναμώθηκε η αξιοπιστία προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή διαφορετικά μειώθηκε η αξιοπιστία των παραδοσιακών ΜΜΕ (Δ-3). Επίσης, προέκυψε ότι η χώρα σύμφωνα με τις προσλήψεις του κοινού θα βγει σοβαρά τραυματισμένη από την κρίση, αντίληψη η οποία ενισχύθηκε ελαφρώς κατά το δεύτερο ερευνητικό κύμα (Δ-2).
