συνοπτικά τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τα κρίσιμα αυτά θέματα και συγχρόνως αποτίμησε την κυβερνητική πολιτική της ΝΔ, αποδομώντας πλήρως τα κυβερνητικά αφηγήματα.
Ξεκίνησε την παρέμβασή της με αναφορές στην ενεργειακή κρίση και την ακρίβεια και απέδωσε ευθύνες στην κυβερνητική πολιτική που άφησε αρρύθμιστη την αγορά ενέργειας, αφού η Ελλάδα ήταν ήδη πρωταθλήτρια στη χονδρεμπορική τιμή ενέργειας, πριν τη διεθνή αύξηση των τιμών στο φυσικό αέριο και στα δικαιώματα άνθρακα.
«Σε περίοδο ενεργειακής κρίσης η κυβέρνηση εκχωρεί τα φυσικά μονοπώλια από τα οποία εξαρτάται και η ενεργειακή μετάβαση. Η εκχώρηση της ΔΕΗ, της ΔΕΠΑ Υποδομών και του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, ολοκληρώνουν το έγκλημα αφήνοντας την κοινωνία και την οικονομία απροστάτευτες εν μέσω ενεργειακής κρίσης και με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στα ύψη.
Η ιδιωτικοποίηση κρίσιμων ενεργειακών εργαλείων δεν είναι ο δρόμος για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας σε ένα Πράσινο μέλλον. Δεν μπορούμε να δεχθούμε ένα «υπαναπτυξιακό» μοντέλο για την Ελλάδα, σε μία ευρωπαϊκή οικογένεια που επαναδημοτικοποιεί και επανακρατικοποιεί τα στρατηγικής σημασίας δίκτυα και υποδομές.»
Στη συνέχεια αναφέρθηκε διεξοδικά στην πορεία της απολιγνιτοποίησης, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνηση δεν ακολουθεί τις αρχές των ευρωπαϊκών κανονισμών και τη διεθνή εμπειρία για μια δίκαιη μετάβαση.
«Το ν/σχ που βγήκε στη διαβούλευση- για μόλις 6 μέρες-, επιβεβαιώνει την κριτική του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ότι η μετάβαση επιχειρείται με την κοινωνία απούσα. Στο μοντέλο διακυβέρνησης της μετάβασης, η τοπική κοινωνία, οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, η κοινωνία των πολιτών δεν συμμετέχουν πουθενά. Και επιπλέον δεν προβλέπεται η περιφερειακή διάσταση του μοντέλου απολιγνιτοποίησης.
Ο Χωροταξικός σχεδιασμός, τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) και οι αποκαταστάσεις των εδαφών που θα μπορούσαν να δώσουν άμεσα θέσεις εργασίας έχουν καθυστερήσει τραγικά. Οι αποκαταστάσεις των εδαφών εξαρτώνται από τις μελλοντικές χρήσεις που θα προσδιορίσουν τα ΕΠΣ.
Και όμως τα 4 ΕΠΣ (της Μεγαλόπολης, της Πτολεμαΐδας, του Αμυνταίου και των Κλειδιού-Βεύης) που θα βάλουν ουσιαστικά τα θεμέλια για την υλοποίηση της μετάβασης, είναι ίσως το πιο κρίσιμο σημείο για την επαναπόδοση εδαφών στον πρωτογενή τομέα, σε τοπικές ΜμΕ , κ.τ.λ.
Ιδιαίτερα προβληματική είναι η πρόβλεψη για μεταφορά των υποχρεώσεων για την αποκατάσταση λιγνιτικών εδαφών από τη ΔΕΗ στο Κράτος, μέσω του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV), τη Μετάβαση Α.Ε. χωρίς μελέτες, χωρίς να ξέρουμε την αξία των εδαφών που θα μεταφερθούν από τη ΔΕΗ στη Μετάβαση Α.Ε και εάν αυτή είναι συγκρίσιμη με το κόστος αποκατάστασής τους, από το οποίο απαλλάσσεται η ΔΕΗ. Και μάλιστα η ιδιωτική ΔΕΗ πλέον, η οποία ωστόσο κρατάει για δικιά της χρήση τα φιλέτα, ώστε να υλοποιήσει το επενδυτικό της σχέδιο, δηλαδή οικόπεδα που δεν απαιτούν μεγάλο κόστος αποκατάστασης και παραχωρεί τα εδάφη με μεγάλο κόστος αποκατάστασης.
Εν τω μεταξύ οι άνεργοι τόσο την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, όσο και στη Μεγαλόπολη, διαρκώς αυξάνονται και έχουν προστεθεί στους ήδη υπάρχοντες, πάνω από 3500 άνεργοι που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας. Το δε Ειδικό Μεταβατικό Πρόγραμμα2020-2023 μέχρι σήμερα, δεν έχει ενεργοποιηθεί ως προς τους ανέργους και τις μικρές επιχειρήσεις.
Σε ότι αφορά στους πόρους, η κυβέρνηση μιλάει για 5-7 δις. Εμείς βλέπουμε το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ) με 1,6 δις και η Ελλάδα κατατάσσεται 9η στην κατανομή των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στην ΕΕ-27. Παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις μας, ακόμη περιμένουμε διευκρίνηση για την κατανομή των πόρων μεταξύ των άμεσα και έμμεσα επηρεαζόμενων περιοχών.
Το δε ποσοστό των εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για το 2021, η σχετική ΚΥΑ προβλέπει ότι στις λιγνιτικές περιοχές θα πάνε περίπου 45 εκ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 4,5%. Πιο κάτω από το 6% που είχε ορίσει η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για το 2018, χωρίς να έχει εξαγγελθεί η απολιγνιτοποίηση. Βεβαίως το 4,5% είναι αυξημένο από το ντροπιαστικό 1% του 2020.
Και βέβαια θεωρούμε τραγική εξέλιξη τη διάθεση μόνο 300 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την απολιγνιτοποιηση, ενώ το 38% των πόρων του προορίζεται για την πράσινη μετάβαση.
Η Κυβέρνηση παραπλανά αναφέροντας ότι είναι εθνική επιτυχία το ύψος των κρατικών ενισχύσεων περιφερειακού χαρακτήρα. Η αύξηση των ποσοστών των κρατικών ενισχύσεων περιφερειακού χαρακτήρα αφορά όλες τις σχετικές περιφέρειες της Ε.Ε.. Η αύξηση αυτή επομένως αφορά στις 12 από τις 13 περιφέρειες της χώρας (με εξαίρεση την Αττική). Η περαιτέρω αύξηση στις λιγνιτικές περιοχές και τα νησιά λόγω της δίκαιης μετάβασης είναι μόνο 10%.
Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση ενώ προπαγανδίζει την περιβαλλοντική της πολιτική, ρισκάρει την ενεργειακή δέσμευση της χώρας στο φυσικό αέριο χωρίς ξεκάθαρη εναλλακτική και χωρίς χρονοδιάγραμμα αποδέσμευσης.
Με τις ραγδαίες αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου και τη μεγάλη καθυστέρηση στις ΑΠΕ και σε έργα αποθήκευσης, τίθεται εκτός των άλλων και σοβαρό θέμα επάρκειας του συστήματος σε περίπτωση υψηλής ζήτησης το χειμώνα.
Το ράλι των αυξήσεων που ζούμε αυτή την εποχή, έχει να κάνει με τα ορυκτά καύσιμα, αποτελεί δομικό στοιχείο της αγοράς ορυκτών καυσίμων. Με τις ΑΠΕ δεν θα γινόταν τέτοιο παιχνίδι εις βάρος των καταναλωτών. Το κόστος των ΑΠΕ συμπυκνώνεται στην επένδυση, ενώ η παραγωγή ενέργειας κατά τη διάρκεια ζωής των εγκαταστάσεων ΑΠΕ είναι σχεδόν δωρεάν.
Όμως και σε αυτόν τον τομέα η κυβέρνηση με την πολιτική της κατάφερε να έχει την κοινωνία απέναντι, αφού η δήθεν απλοποίηση του αδειοδοτικού πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οδήγησε σε αλαλούμ και «υπερθέρμανση» στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Επίσης το πάγωμα της αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις Περιοχές Προστασίας Natura 2000, προσθέτουν έλλειμμα εμπιστοσύνης, αφού αφαιρούν κανόνες και διαφάνεια.»
Η κ. Πέρκα έκλεισε την τοποθέτησή της με αναφορές στις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
«Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σχεδιάζει την πράσινη μετάβαση με όρους Ενεργειακής Δημοκρατίας που διασφαλίζει την κλιματική δικαιοσύνη, τη συμμετοχή των πολλών, τη μείωση των ανισοτήτων και την απόδοση στις περιοχές που έδωσαν φως σε όλη τη χώρα, αντισταθμιστικά αυτά που δικαιούνται.
Η κοινωνία αποκτά κεντρική θέση στον ενεργειακό σχεδιασμό και στην παραγωγή ενέργειας. Έχουμε ως βασική πρόταση το 50% των ΑΠΕ να γίνονται από ενεργειακές κοινότητες. Για εμάς η ενθάρρυνση της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας και οι «ενεργειακές κοινότητες» είναι κομβικό σημείο.
Έχει μεγάλη σημασία και για την αποδοχή της πράσινης μετάβασης οι κάτοικοι να συμμετέχουν στην παραγωγή ενέργειας που καταναλώνουν.
Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και άλλων μορφών αποκλεισμού ή διακρίσεων αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Οποιοσδήποτε σχεδιασμός πρέπει να ξεκινάει από τα κάτω προς τα πάνω, ώστε να προστατεύονται οι πιο ευάλωτοι για να μην έχουμε κοινωνικό αποκλεισμό.
Επίσης σημαντικό σημείο του προγράμματός μας είναι η μεγιστοποίηση της εγχώριας παραγόμενης αξίας και η μείωση των εισαγωγών, όχι μόνο στο χώρο της ενέργειας, αλλά σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων που θα επηρεάσει και μετασχηματίσει η πράσινη μετάβαση.
Σε ότι αφορά στη δίκαιη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών, δεσμευόμαστε για τη θεσμοθέτηση ρήτρας μηδενικού ελλείματος ρυθμών ανάπτυξης και θέσεων εργασίας στις περιοχές αυτές, με συγκεκριμένο και ρεαλιστικό σχέδιο μετάβασης. Η πολιτεία οφείλει να αποδώσει στις λιγνιτικές περιοχές το ΑΕΠ και τις θέσεις εργασίας που τους στερεί η απολιγνιτοποίηση. Είναι δίκαιο!
Η πληθώρα των παρεμβάσεών μας σε όλες τις νομοθετικές ή μη αποφάσεις της κυβέρνησης, στην πραγματικότητα μορφοποιούν μια νέα πρόταση για τη μεταλιγνιτική εποχή. Ξεκινώντας από τις συμμετοχικές διαδικασίες, τον καταλυτικό ρόλο της πολιτείας που εγγυάται τη μετάβαση, τη διάθεση των πόρων, την απόδοση των εκτάσεων, τη στήριξη των ανέργων, την αποδοχή και υλοποίηση επενδυτικών προτάσεων με προτεραιότητα αυτών που αφορούν στην παραγωγική βάση της περιοχής.
Προτάσεις υπάρχουν, καλές πρακτικές επίσης, ο χρόνος όμως τελειώνει!»
