Η ολοκλήρωση του Μνημείου – Μουσείου στο Νεστόριο αποτελεί γεγονός χάρη και στην προσφορά του κτιρίου από τον σύντροφο Χάρη Τουτούνη, στη μνήμη των αγωνιστών γονιών του, Μάρκου και Ελένης Τουτούνη. 

Με το μεγάλο αυτό εγχείρημα, τμήμα του δικτύου ιστορικών χώρων και μνημείων της ΚΕ του ΚΚΕ, το οποίο είναι ιδιαίτερα πυκνό στις κορυφές και τις πλαγιές των – ποτισμένων με το αίμα αναρίθμητων αγωνιστών – βουνών της Δυτικής Μακεδονίας, δίνεται συνέχεια στη μεγάλη προσπάθεια του Κόμματος να τιμήσει την υπερεκατοντάχρονη Ιστορία του, τις κορυφαίες στιγμές και τους χιλιάδες αλύγιστους της ταξικής πάλης, συμβάλλοντας να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη.

Η έκθεση του Μουσείου περιλαμβάνει πλήθος ντοκουμέντων από το Αρχείο του ΚΚΕ, που αφορούν την περίοδο 1940 – 1949, φωτογραφιών, χαρτών και μαρτυριών, αναδεικνύοντας και παράλληλα αποδίδοντας φόρο τιμής στην τεράστια συμβολή του λαού της περιοχής στις ηρωικές μάχες που έδωσαν ο ΕΑΜ και το ένοπλο τμήμα του, ο ΕΛΑΣ, ενάντια στους φασίστες κατακτητές, αλλά και στην εποποιία του ΔΣΕ, πολλές σελίδες της οποίας γράφτηκαν στις πλαγιές του Γράμμου.

Ο ηρωικός Γράμμος

Στην ενότητα που αναφέρεται στη μεγάλη μάχη του Γράμμου διαβάζουμε στην εισαγωγή:

«Ο Γράμμος. Με τ’ ατέλειωτα τσουγκάρια και τις βαθιές χαράδρες. Με τις ήρεμες πλαγιές και τ’ απόκρημνα βράχια. Με τα πυκνά δάση και τα γυμνά υψώματα. Με την πλούσια πρασινάδα και τα γάργαρα νερά. Περήφανο βουνό. Και θαρρείς πως ψηλώνει πιο πολύ τις απάτητες κορφές του, καμαρώνοντας το θάρρος, την παλικαριά και το άφθαστο μεγαλείο των μαχητών του ΔΣΕ» (από το διήγημα «Μέσα από πύρινο κλοιό» του Μενέλαου Μούστου – Δάφνη, στη συλλογή «Αφηγήσεις για τον Δημοκρατικό Στρατό» το οποίο αναφέρεται στις μάχες που έγιναν στον ανατολικό Γράμμο).

Μία από τις κορυφαίες στιγμές του επαναστατικού κινήματος της χώρας μας έλαβε χώρα εκεί, στη Μεγάλη Μάχη του Γράμμου το 1948, όπου οι μαχητές της 14ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ αντιμετώπισαν 3 μεραρχίες του εθνικού στρατού και κράτησαν για 78 μέρες τις θέσεις τους, ενώ παράλληλα στις δυτικές πλαγιές του Γράμμου οι μαχητές του ΔΣΕ είχαν κρατήσει για 42 μέρες τον «Κλέφτη».

γραφείο τύπου ΚΚΕ