Νόμος του κράτους είναι από χθες οι 22 ενιαίοι κανόνες που καθορίζουν τον τρόπο ρύθμισης όλων των «κόκκινων» δανείων που έχουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, και τα οποία ξεπέρασαν τα 80 δισ. ευρώ.
Η απόφαση για τα «κόκκινα» δάνεια
Με τις 22 ρυθμίσεις (που δημοσιεύθηκαν χθες στο ΦΕΚ) προβλέπεται μεταξύ των άλλων πάγωμα πληρωμής, επιμήκυνση της διάρκειας, ακόμα και μερικό «κούρεμα» της οφειλής του δανειολήπτη, ή ρευστοποίηση περιουσιακών του στοιχείων, για να αποπληρωθεί τμήμα της οφειλής του προς την τράπεζα.
Οι ρυθμίσεις θα υιοθετηθούν υποχρεωτικά από όλες τις τράπεζες από την 1η Ιανουαρίου 2015, ενώ πιλοτικά θα ξεκινήσει η εφαρμογή τους μέσα στον Ιούλιο.
Συγκεκριμένα, στο ΦΕΚ δημοσιεύθηκε η 42/2014 Πράξη της Τράπεζας της Ελλάδος που καθορίζει το «Πλαίσιο εποπτικών υποχρεώσεων για τη διαχείριση των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση και των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων». Σύμφωνα με την Πράξη, οι τράπεζες θα πρέπει να χαράξουν συγκεκριμένη στρατηγική για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, να στελεχώσουν κατάλληλα τις ειδικές μονάδες που ασχολούνται με το θέμα, και η πορεία των ρυθμίσεων θα γνωστοποιείται σε τακτά διαστήματα στην ΤτΕ.
Επίσης, η κάθε τράπεζα θα πρέπει να έχει ικανοποιητικό αριθμό εναλλακτικών προτάσεων για τη ρύθμιση των δανείων, είναι υποχρεωμένη να «μετρά» πόσο αποτελεσματικές είναι οι ρυθμίσεις που υιοθετεί ανά κατηγορία δανείων -π.χ. στεγαστικά, καταναλωτικά, επιχειρηματικά-, και ανάλογα με το στάδιο της καθυστέρησης.
Τρεις είναι οι μεγάλες κατηγορίες των ρυθμίσεων που καλούνται να υιοθετήσουν οι τράπεζες.
Οι βραχυπρόθεσμες που έχουν διάρκεια μέχρι 5 χρόνια εφαρμόζονται όταν ο δανειολήπτης αντιμετωπίζει αποδεδειγμένα προσωρινό πρόβλημα στην εξυπηρέτηση του δανείου του.
Το μοντέλο των βραχυπρόθεσμων ρυθμίσεων περιλαμβάνει τις εξής εναλλακτικές:
• Πληρωμή μόνο τόκων για συγκεκριμένο διάστημα.
• Πληρωμή μειωμένης τοκοχρεολυτικής δόσης.
• Περίοδος χάριτος. Για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που είναι μικρότερο της 5ετίας, ο δανειολήπτης δεν πληρώνει δόσεις.
• Πάγωμα πληρωμής μίας ή περισσότερων δόσεων.
• Κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών. Στην περίπτωση αυτή η ληξιπρόθεσμη οφειλή κεφαλαιοποιείται και ο δανειολήπτης συμφωνεί νέο πρόγραμμα αποπληρωμής του δανείου με την τράπεζα.
Οι μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις έχουν διάρκεια μεγαλύτερη της 5ετίας και στόχος είναι να μειωθεί η δόση, με παράλληλη μείωση του επιτοκίου, και την επιμήκυνση της διάρκειας και με τρόπο συμβατό, ώστε ο δανειολήπτης να είναι σε θέση να πληρώνει τη νέα δόση. Οι εναλλακτικές της κατηγορίας είναι:
• Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου.
• Αλλαγή του επιτοκίου από σταθερό σε κυμαινόμενο ή το αντίστροφο.
• Παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου.
• Μερική διαγραφή χρεών. Η τράπεζα μπορεί να προχωρήσει σε οριστική διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησής της, δηλαδή σε «κούρεμα», ώστε το υπόλοιπο ποσό του δανείου να είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά.
• Τμήμα της οφειλής μετατρέπεται σε μετοχικό κεφάλαιο και η τράπεζα καθίσταται μέτοχος στην επιχείρηση, ώστε το υπόλοιπο του χρέους να μπορεί να εξυπηρετηθεί από τις προβλεπόμενες ταμειακές ροές του δανειολήπτη.
Το πλαίσιο για οριστική λύση
Στις λύσεις τώρα οριστικής διευθέτησης, και σε σχέση με τα προβλεπόμενα από την ελληνική νομοθεσία, υιοθετούνται εναλλακτικές όπως:
• Ο δανειολήπτης παραδίδει εθελοντικά το σπίτι που πήρε με στεγαστικό δάνειο στην τράπεζα, διότι δεν μπορεί να πληρώσει.
• Ο δανειολήπτης παραχωρεί το ακίνητο στην τράπεζα και υπογράφει σύμβαση leasing, δηλαδή μένει σε αυτό με ενοίκιο για ορισμένο χρόνο, συνήθως 5 χρόνια.
• Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στην τράπεζα είτε σε τρίτο. Και μπορεί να διατηρήσει το δικαίωμα να μείνει στο ακίνητο έναντι μισθώματος (συνήθως για 3 χρόνια).
• Το δάνειο μεταβιβάζεται σε άλλη τράπεζα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα.
• Ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας. Συμφωνία που επιτρέπει σε δανειολήπτη με οικονομικές δυσκολίες που έχει υποθηκευμένη την κύρια κατοικία του ή την επαγγελματική του στέγη να την πωλήσει αγοράζοντας νέα χαμηλότερης αξίας.
• Το δάνειο πάει σε εκκαθάριση και ξεκινούν οι διαδικασίες που ορίζει το πτωχευτικό δίκαιο.
• Η τράπεζα έχει καταγγείλει τη δανειακή σύμβαση και ρευστοποιεί τις εξασφαλίσεις του δανείου (π.χ. πλειστηριασμός) για να πάρει την οφειλή.
• Δικαστικές-Νομικές Ενέργειες, όταν δεν υπάρχουν εξασφαλίσεις για να καλυφθούν οι απαιτήσεις της τράπεζας.
Οι δαπάνες διαβίωσης για τον διακανονισμό
Με... μπούσουλα τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών οι τράπεζες θα ρυθμίζουν τα δάνεια, ώστε να αποπληρώνονται στην ώρα τους. Οι δαπάνες αυτές καθορίστηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή μετά από έρευνα που έκανε σε δείγμα οικογενειών.
Ετσι, για έναν ενήλικο οι μηνιαίες δαπάνες διαβίωσης κυμαίνονται από 537 μέχρι 682 ευρώ. Για ένα ζευγάρι ξεκινούν από 906 και φτάνουν μέχρι τα 1.160 ευρώ. Μία οικογένεια με δύο παιδιά χρειάζεται από 1.347 ευρώ μέχρι 1.720 ευρώ. Οικογένεια με ένα παιδί έχει έξοδα από 1.126 μέχρι 1.440 ευρώ. Οι «εύλογες δαπάνες διαβίωσης» είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως η Ιρλανδία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Φινλανδία, η Νορβηγία και η Ισπανία.
Οι ομάδες των δαπανών είναι τέσσερις:
• 1η ομάδα: αφορά τις πιο βασικές δαπάνες για τη διαβίωση του νοικοκυριού, όπως η διατροφή, η ένδυση και υπόδηση, τα λειτουργικά έξοδα κατοικίας, η μετακίνηση, η επισκευή και συντήρηση επίπλων και οικιακού εξοπλισμού, τα είδη οικιακής κατανάλωσης και ατομικής φροντίδας, η ενημέρωση και μόρφωση, οι υπηρεσίες τηλεφωνίας και ταχυδρομείων, τα είδη και οι υπηρεσίες υγείας, οι υπηρεσίες εκπαίδευσης, οι υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας και οι οικονομικές υπηρεσίες. Για αυτή ο μέσος όρος ανεξάρτητα από τη σύνθεση του νοικοκυριού έχει υπολογιστεί στα 1.166 ευρώ.
• 2η ομάδα: περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες εστίασης. Η μέση δαπάνη μαζί και με τη συγκεκριμένη κατηγορία αυξάνεται στα 1.311 ευρώ.
• 3η ομάδα: περιλαμβάνει επιπλέον διαρκή αγαθά και συσκευές. Τα μέσα έξοδα τον μήνα ανεβαίνουν και με αυτά τα προϊόντα στα 1.393 μηνιαίως.
• 4η ομάδα: περιλαμβάνει επιπλέον δαπάνες για κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και καπνού, αεροπορικές μετακινήσεις, τουριστικές υπηρεσίες και υπηρεσίες αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού. Μαζί με τις προηγούμενες τρεις ομάδες η μέση μηνιαία δαπάνη αυξάνεται στα 1.507 ευρώ.
Συνεργάσιμος
Τράπεζες και δανειολήπτες θα έχουν συγκεκριμένο κώδικα επικοινωνίας, σύμφωνα με το σχέδιο, που κλιμακώνεται ανάλογα με τον βαθμό καθυστέρησης του δανείου.
Ειδικότερα στην περίπτωση όπου υπάρχει δάνειο με ενδείξεις πιθανής καθυστέρησης:
• Ο δανειολήπτης που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες, ή έχει βάσιμες εκτιμήσεις ότι δεν θα μπορεί να πληρώνει τη δόση του, ενημερώνει εγγράφως την τράπεζα.
• Η τράπεζα έχει επίσης δικαίωμα, στην περίπτωση που εντοπίσει πελάτη της με πιθανότητα να βγει στο «κόκκινο», να τον ειδοποιεί για κατ΄ ιδίαν συνάντηση, με σκοπό τη ρύθμιση.
Αν το δάνειο βρίσκεται σε στάδιο αρχικής καθυστέρησης, που δεν ξεπερνά τις 30 μέρες, και περάσουν και άλλες 15 μέρες χωρίς ο δανειολήπτης να ανταποκριθεί στην ειδοποίηση, τότε η τράπεζα τον ενημερώνει εγγράφως εντός 10ημέρου. Με τη γραπτή ειδοποίηση τον καλεί να έρθει σε συνεννόηση για τη ρύθμιση του δανείου του.
Αν περάσουν 45 μέρες από την έγγραφη ειδοποίηση και ο δανειολήπτης δεν ανταποκριθεί, ή αν το δάνειο είναι σε καθυστέρηση πάνω από 90 μέρες, τότε η τράπεζα οφείλει σε 10 μέρες να του στείλει προειδοποιητική επιστολή με την οποία θα τον ενημερώνει ότι δεν είναι «συνεργάσιμος».
πηγη: ΕΘΝΟΣ -Εφη Καραγεώργου - Χρήστος Κολώνας