Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός εντείνεται και η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει την ικανότητά της για καινοτομία και ανάληψη κινδύνων, προκειμένου να ανταποκριθεί στον ανταγωνισμό σε μια αγορά που διέπεται όλο και περισσότερο από νέες τεχνολογίες. Γι' αυτόν τον λόγο, η Επιτροπή Γιούνκερ θεσπίζει ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (ΕΣΚ) με σκοπό να μετατρέψει τις επιστημονικές ανακαλύψεις της Ευρώπης σε επιχειρήσεις που μπορούν να επεκτείνονται ταχύτερα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας, το οποίο βρίσκεται σήμερα σε πιλοτική φάση, θα γίνει πραγματικότητα από το 2021, στο πλαίσιο του επόμενου προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ «Ορίζων Ευρώπη».
Ο Κάρλος Μοέδας, επίτροπος αρμόδιος για θέματα έρευνας, επιστήμης και καινοτομίας, δήλωσε σχετικά: «Με τη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας δεν μοιράζουμε απλώς χρήματα. Δημιουργούμε ένα ολόκληρο σύστημα καινοτομίας για να τεθεί η Ευρώπη στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας και στρατηγικών τεχνολογιών που θα διαμορφώσουν το μέλλον μας, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η βιοτεχνολογία και η ενέργεια μηδενικών εκπομπών. Πρέπει να επικεντρωθούμε στις ανάγκες των φορέων καινοτομίας, οι οποίοι θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά μας σε παγκόσμιο επίπεδο και θα βελτιώσουν την καθημερινή μας ζωή.»
Η Επιτροπή δρομολόγησε το 2017 την πιλοτική φάση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, καθιερώνοντας ανοιχτούς διαγωνισμούς και προσωπικές συνεντεύξεις για τον εντοπισμό και τη χρηματοδότηση των πλέον καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων και ΜΜΕ της Ευρώπης. Έκτοτε, 1276 ιδιαίτερα καινοτόμα έργα έχουν λάβει συνολική χρηματοδότηση άνω των 730 εκατ. ευρώ.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε χθες σημαντικά βήματα για να ενταθούν οι προσπάθειες κατά τα επόμενα δύο έτη της πιλοτικής φάσης του ΕΣΚ:
- Πάνω από 2 δισ. ευρώ χρηματοδότηση για την περίοδο 2019-2020, που θα καλύπτει την αλυσίδα καινοτομίας: έργα «ανίχνευσης» («pathfinder»), για τη στήριξη προηγμένων τεχνολογιών από την ερευνητική βάση (διαθέσιμη από αύριο)· και χρηματοδότηση «επιτάχυνσης» («accelerator»), για τη στήριξη της ανάπτυξης νεοφυών επιχειρήσεων και ΜΜΕ και την ενίσχυση των καινοτομιών τους, έως το στάδιο κατά το οποίο θα μπορούν να προσελκύσουν ιδιωτικές επενδύσεις (θα ανοίξει τον Ιούνιο). Στο πλαίσιο της χρηματοδότησης «επιτάχυνσης», οι εταιρείες θα έχουν πρόσβαση σε μεικτή χρηματοδότηση (επιχορηγήσεις και επενδύσεις σε ίδια κεφάλαια) ύψους έως 15 εκατ. ευρώ.
- Η Επιτροπή θα διορίσει 15 έως 20 πρωτοπόρους της καινοτομίας για την κατάρτιση συμβουλευτικής ομάδας του ΕΣΚ που θα επιβλέπει την πιλοτική φάση του ΕΣΚ, την προετοιμασία του μελλοντικού ΕΣΚ και την προάσπιση του ΕΣΚ σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρωτοπόροι από όλο το φάσμα της καινοτομίας καλούνται να εκδηλώσουν ενδιαφέρον έως τις 10 Μαΐου.
- Η Επιτροπή θα προσλάβει μια πρώτη ομάδα «διαχειριστών προγραμμάτων» με σημαντική εμπειρογνωμοσύνη στις νέες τεχνολογίες για την παροχή πλήρους, πρακτικής υποστήριξης για τα έργα. Η προκήρυξη για την πρόσληψή τους πρόκειται να δημοσιευτεί σύντομα.
- Επίσης σήμερα, η Επιτροπή ανακοινώνει 68 πρόσθετες νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜΜΕ που επιλέχθηκαν για συνολική χρηματοδότηση 120 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της τρέχουσας πιλοτικής φάσης του ΕΣΚ. Πρόκειται μεταξύ άλλων για εταιρείες που αναπτύσσουν τεχνολογία blockchain για διαδικτυακές πληρωμές, νέες ενεργειακά αποδοτικές οθόνες, καθώς και μια λύση για την καταπολέμηση του κυκλοφοριακού θορύβου (κατανομή των δικαιούχων ανά χώρα και τομέα).
Δεδομένης της αυξανόμενης οικονομικής σημασίας της ρηξικέλευθης και ανατρεπτικής καινοτομίας και με βάση την πρώιμη επιτυχία της πιλοτικής φάσης του ΕΣΚ, η Επιτροπή πρότεινε να διατεθούν στο ΕΣΚ 10 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για τη χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027.
Ιστορικό
Μολονότι η Ευρώπη αντιπροσωπεύει μόλις το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, στο έδαφός της πραγματοποιείται το 20% των παγκόσμιων επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας και εκδίδεται το ένα τρίτο του συνόλου των επιστημονικών δημοσιεύσεων υψηλής ποιότητας, ενώ η Ευρώπη κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως σε βιομηχανικούς τομείς όπως τα φαρμακευτικά και τα χημικά προϊόντα, η μηχανολογία και η μόδα. Ωστόσο, η Ευρώπη πρέπει να επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα προκειμένου να μετατρέψει την αριστεία της σε επιτυχία και να παραγάγει παγκόσμιους πρωταθλητές σε νέες αγορές που βασίζονται στην καινοτομία, ιδίως στις καινοτομίες που βασίζονται σε ριζικά νέες τεχνολογίες (ρηξικέλευθες) ή αγορές (ανατρεπτικές).
Τον Ιούνιο του 2018, η Επιτροπή πρότεινε το πλέον φιλόδοξο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας, το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», με προτεινόμενο προϋπολογισμό ύψους 100 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Η πρόταση βασίζεται επίσης στη συνεισφορά της Επιτροπής κατά τη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ της 16ης Μαΐου στη Σόφια, με τίτλο «Ένα ανανεωμένο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την έρευνα και την καινοτομία - Η ευκαιρία της Ευρώπης να διαμορφώσει το μέλλον της», στην οποία τονιζόταν η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και να πραγματοποιηθούν και άλλα βήματα για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης σε παγκόσμια κλίμακα.
Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 28ης Ιουνίου 2018 εγκρίθηκε η συγκρότηση του ΕΣΚ στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού (2021-2027). Οι ηγέτες της ΕΕ κάλεσαν την Επιτροπή να δρομολογήσει νέα πιλοτική πρωτοβουλία για τη ρηξικέλευθη καινοτομία στο διάστημα που απομένει για το πρόγραμμα «Ορίζων 2020», προκειμένου να προετοιμαστεί το έδαφος για την πλήρη υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου οικοσυστήματος που διαμορφώνει η ΕΕ για να δώσει στους πολλούς επιχειρηματίες της Ευρώπης κάθε ευκαιρία να πρωτοστατήσουν σε παγκόσμιο επίπεδο. Άλλες πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν ένα πρόγραμμα πανευρωπαϊκών οργανισμών επενδύσεων σε μερίδια άλλων οργανισμών επιχειρηματικού κεφαλαίου (VentureEU), το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη (ΕΤΣΕ), το έργο του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας, το σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών για τη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση ή την πρόταση οδηγίας σχετικά με την αφερεγγυότητα.
