η περιοχή. Πρόκειται για τις αυξημένες συγκεντρώσεις ολικού χρωμίου στο νερό των Τοπικών Διαμερισμάτων Αγ. Δημητρίου και Ρυακίου, γεγονός που ανάγκασε τη ΔΕΥΑΚ να απαγορεύσει τη χρήση του νερού για πόση. Στις αναλύσεις που έκανε η ΔΕΥΑΚ διαπιστώθηκαν υπερβάσεις του επιτρεπόμενου ορίου του ολικού χρωμίου, το οποίο σύμφωνα με τη νομοθεσία είναι 50 μg/L.
Οι ανησυχίες και οι ερωτήσεις είναι πολλές και σοβαρές:
1) Από πότε παρατηρούνται υπερβάσεις στο ολικό χρώμιο του νερού; Οι αναλύσεις που σήμαναν τον σημερινό συναγερμό έγιναν τώρα τελευταία. Παλιότερα τι τιμές είχαμε ; Τι λένε οι «Ελεγκτικές Παρακολουθήσεις» των προηγούμενων ετών, που επιβάλει η οδηγία Υ2/2600/2001 ΚΥΑ και η ΔΥΓ2/Γ.Π. οικ.38295/22-3-07 ΚΥΑ ; Είναι γνωστό ότι τις μετρήσεις ποιότητας του νερού των παλιών καποδιστριακών δήμων (πλην Κοζάνης- Πτολεμαίδας), τις είχε αναλάβει από το 2000 το Κέντρο Περιβάλλοντος ΚΕΠΕ, μετά από ανάθεση της ΤΕΔΚ και με χρηματοδότηση από τον Τοπικό Πόρο. Όμως δεν γινόταν μετρήσεις ολικού χρωμίου, αν και ήταν υποχρεωτικές από το νόμο. Γιατί στους «επαρχιακούς δήμους» της Π.Ε Κοζάνης δεν υπάρχουν πλήρη δεδομένα για το ολικό χρώμιο, παρότι έγιναν συμβάσεις –και δαπάνες– εδώ και 12 χρόνια; Ποιος φταίει για την έλλειψη χρονοσειράς δεδομένων στην επιβαρυμένη περιοχή του Ελλησπόντου; Το ΚΕΠΕ, ο πρώην Δήμος Ελλήσποντου κι η Νομαρχία, το Υπ. Υγείας ; Ποιος ; Από πότε ο κόσμος σε αυτά τα χωριά πίνει νερό με χρώμιο;
2) Είναι γνωστό ότι η Σαριγκιολ είναι μια επιβαρυμένη λεκάνη λόγω των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ. Από το 1990 το οικολογικό κίνημα διαμαρτύρεται, γιατί δεν γινόταν αναλύσεις σε ειδικούς ρύπους (PCBs, βαρέα μέταλλα), πέραν αυτών που όριζε κάθε φορά η νομοθεσία. Σπανίως εισακουστήκαμε. Το 2010 κρούσαμε το κώδωνα για το χρώμιο σε Υπόμνημα μας[1] σχετικό με τη ΜΠΕ των ορυχείων της ΔΕΗ. Εκεί, με βάση μια έρευνα του ΕΜΠ[2] που μας έφερε ο Σύλλογος Περιβάλλοντος & Ανέργων Ακρινής, υπογραμμίζαμε ότι το χρώμιο και το μολυβδαίνιο σε εργαστηριακά δείγματα τέφρας υπερβαίνουν τα νόμιμα όρια, ενώ το στρόντιο, βανάδιο «ξεπλένονται» σε πολλαπλάσιο βαθμό από ό,τι σε δείγματα εδάφους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τόσο οι εσωτερικές αποθέσεις τέφρας όσο και οι εξωτερικές αποθέσεις μίγματος στείρων – τέφρας μπορούν (δυνητικά) μέσω των βρόχινων απορροών να δημιουργήσουν στραγγίσματα επικίνδυνα για τον περιβάλλοντα χώρο και ειδικώς για τα νερά.
Φταίει τελικά ή δε φταίει η τέφρα της ΔΕΗ σε αυτή την ιστορία ; Ποιος θα απαντήσει σε αυτή τη δύσκολη ερώτηση ;
3) Το χρώμιο απαντάται με διάφορες μορφές στα νερά. Η πιο επικίνδυνη είναι το εξασθενές χρώμιο Cr6+, το οποίο είναι πολύ τοξικό και καρκινογόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι επιστήμονες στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ εκτίμησαν ότι το όριο ασφαλείας για την ανθρώπινη υγεία (proposed health goal) είναι 0.02 μg/L. Στη χώρα μας έχει εντοπιστεί Cr6+ σε πολύ μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε περιοχές με βαριά βιομηχανική ρύπανση, όπως η κοιλάδα του Ασωπού στη Βοιωτία, η Μεσσαπία στην κεντρική Εύβοια, αλλά ακόμη και σε εμφιαλωμένα νερά. Παρά την επιδημιολογική μελέτη Λινού για την περιοχή των Οινοφύτων, που έδειξε συντριπτικές επιπτώσεις στην υγεία, και σε παραβίαση της αρχής της προφύλαξης η Ελλάδα εξακολουθεί να μην έχει ελάχιστο επιτρεπόμενο όριο Cr6+ για το πόσιμο νερό, με αποτέλεσμα να μη γίνονται καν οι σχετικοί έλεγχοι που θα μας επιτρέψουν να γνωρίζουμε την κατάσταση του νερού που πίνουμε. Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν πάρει διάφορες πρωτοβουλίες[3,4] για το Cr6+, όπως ο έλεγχος εμφιαλωμένων νερών με δική τους δαπάνη (σσ. ανιχνεύθηκε Cr6+ σε εμφιαλωμένα νερά τριών εταιριών σε επίπεδο 20 μg/L !), ενώ έχουν πιέσει επανειλημμένα για την καθιέρωση ξεχωριστού ορίου Cr6+ στο πόσιμο νερό στα επίπεδα της ανιχνευσιμότητας ορίου. Το 2011 το Υπ. Υγείας αναγκάστηκε να εκδώσει την Εγκύκλιο ΔΥΓ2/οικ.64340_7/6/2011, με την οποία επιβάλει για πρώτη φορά στους Δήμους, ΔΕΥΑ και τις λοιπές αρμόδιες αρχές να προχωρήσουν σε συστηματική καταγραφή των συγκεντρώσεων του εξασθενούς χρωμίου Cr6+ στο πόσιμο νερό για περίοδο ενός έτους. Το ερώτημα για τους Δήμους και τις Υπηρεσίες όλης της Περιφέρειας δύο χρόνια μετά την έκδοση αυτής της Εγκυκλίου είναι αν έχουν κάνει συστηματικές μετρήσεις Cr6+ στις πηγές και στα δίκτυα. Αν όχι, γιατί ; Αν ναι, να ανακοινώσουν αμέσως τα αποτελέσματα.
Στο δια ταύτα: Η ευθύνη για το αύριο πέφτει στη ΔΕΥΑΚ. Να κάνει πρόσθετες αναλύσεις, να ελέγξει όλο το κύκλωμα του νερού και φυσικά να εντοπίσει την αιτία. Παράλληλα να προχωρήσει άμεσα και σε μετρήσεις εξασθενούς χρωμίου Cr6+, όπως ορίζει η σχετική εγκύκλιος. Δεν θέλουμε να κινδυνολογήσουμε, αλλά όταν το ολικό χρώμιο είναι πάνω από 50 μg/L η πιθανότητα ύπαρξης Cr6+ είναι μεγάλη. Χρειάζονται λοιπόν συντονισμένες ενέργειες και βοήθειες. Πέρα από τα συμβεβλημένα με τη ΔΕΥΑΚ εργαστήρια, μπορούν να αξιοποιηθούν και οι τοπικές ερευνητικές υποδομές, όπως το ΤΕΙ, (που είναι διαπιστευμένο στις μετρήσεις εξασθενές χρωμίου), το ΙΓΜΕ κλπ.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι έχοντας ασχοληθεί με το χρώμιο του νερού σε πανελλαδική κλίμακα, αλλά και σε ευρωπαϊκή, είναι διαθέσιμοι να βοηθήσουν πάραυτα.
[2] Εργαστήριο μεταλλευτικής τεχνολογίας &περιβαλλοντικής μεταλλευτικής «Εκτίμηση του κινδύνου από τη διαχείριση παραπροϊόντων –αποβλήτων των λιγνιτικών ΑΗΣ στο ΛΚΔΜ (χώρος εξωτερικής απόθεσης Νοτίου Πεδίου)»
