Για την ιστορία, σημειώνουμε ότι οι πρώτες προσπάθειες άρχισαν το 1988, όταν ο αείμνηστος Χ. Μπέσας, επικεφαλής της νεογέννητης τότε Οικολογικής Κίνησης, άρχισε να συγκεντρώνει χρησιμοποιημένο χαρτί από φίλους και γνωστούς. Η ανακύκλωση τότε ήταν ακόμη «άγνωστη λέξη» για τους δήμους και τις νομαρχίες. Οι σκαπανείς εκείνοι της ανακύκλωσης μίσθωναν με δικά τους έξοδα ένα ιδιωτικό φορτηγάκι και έστελναν το χαρτί σε μια χαρτοβιομηχανία.
Από τότε πέρασαν 25 χρόνια. Μπήκαν μπροστά η πολιτεία και οι δήμοι για να εφαρμόσουν (με σημαντική καθυστέρηση) μια ακόμη ιδέα του Πράσινου κινήματος, η οποία στις προηγμένες χώρες της Ευρώπης είχε ήδη σοβαρό προβάδισμα από τη δεκαετία του 1980.
Και στην περιοχή μας έγιναν βήματα. Λιγότερα από όσα θα θέλαμε, αλλά υπαρκτά.
Δεν μηδενίζουμε τις προσπάθειες κανενός, αλλά ούτε και συμφωνούμε με τις θριαμβολογίες.
Αν συγκριθούμε με τα ελληνικά δεδομένα ο (καποδιστριακός) Δήμος Κοζάνης με 30 κιλά /κάτοικο το έτος είναι κοντά στο μέσο όρο ανακύκλωσης – κομποστοποίησης, ο όποιος είναι περίπου 35 κιλά /κάτοικο ετησίως. Η ΔΙΑΔΥΜΑ όμως είναι στις τελευταίες θέσεις, αφού ανακυκλώνει μόνο 20 κιλά/ κάτοικο. Αν βέβαια συγκριθούμε με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 142 κιλά/ κάτοικο (ΕΕ15) ή και με ορισμένες πρωτοπόρες ελληνικές πόλεις όπως η Σύρος (145 κιλά/ κάτοικο μαζί με τα ΑΕΚΚ) τότε είμαστε ακόμη πίσω και ως δήμος και ως Περιφέρεια.
Δεν είναι ώρα για κριτικές, αλλά τα καμπανάκια είναι πολλά και οι υποχρεώσεις μας πολύ περισσότερες με βάση τους νέους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Αν δεν πατήσουμε γκάζι. είναι σχεδόν ακατόρθωτο να πιάσουμε – ή έστω να πλησιάσουμε - τα αυστηρότερα standards των κοινοτικών οδηγιών που αφορούν την τρέχουσα δεκαετία και είναι τα εξής:
· Άμεση ανάκτηση - ανακύκλωση του 60% των συσκευασιών· Εκτροπή από ταφή των βιο-αποδομήσιμων υλικών κατά τουλάχιστον 65% μέχρι το 2020 σε σχέση με το 1995, (όταν η κομποστοποίηση στην Κοζάνη είναι ακόμη στα σπάργανα)· Ανακύκλωση κατά 70% των ΑΕΚΚ, δηλ. μπάζων, υλικών κατεδαφίσεων & εκσκαφών. (Σε όλους τους δήμους της Περιφέρειας ΔΜ είμαστε ακόμη στο μηδέν).· Ανακύκλωση χαρτιού, γυαλιού, μετάλλου και πλαστικού 50% μέχρι το 2020· Δρομολόγηση στρατηγικής και δράσεων πρόληψης
Γνωρίζουμε ότι τα μελλοντικά σχέδια των ΟΤΑ και της ΔΙΑΔΥΜΑ περιλαμβάνουν τέτοια υψηλά ποσοστά, αλλά από τη θεωρία στην πράξη υπάρχει πάντα απόσταση. Χρειάζεται μια επανάσταση στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα σκουπίδια μας. Η κύρια ευθύνη πέφτει στους «θεσμικούς» (Δήμοι και Περιφέρεια) που πρέπει να ανασκουμπωθούν. Αλλά και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις οφείλουν να βοηθήσουν περισσότερο. Τέλος, χωρίς τη συμμετοχή των πολιτών τίποτα δεν μπορεί να περπατήσει σωστά. Ειδικά η ανακύκλωση με «διαλογή στην πηγή» είναι κυρίως υπόθεση των νοικοκυριών.
Η οικονομική κρίση δεν μπορεί να δικαιολογήσει καμιά παραίτηση από τους στόχους της ανακύκλωσης. Αντίθετα η αύξηση της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και της πράσινης διαχείρισης των σκουπιδιών, συμβάλει στο ξεπέρασμα της κρίσης, γιατί εξοικονομεί πόρους και υλικά και παράλληλα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.
