υπενθυμίζουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα ακόμα και αν θέλουμε να κλείνουμε τα μάτια μας μπροστά της. Για να μην θρηνούμε εκ των υστέρων για καταστροφές, χρειάζεται να στραφούμε αποφασιστικά σε στρατηγικές για την προστασία του κλίματος αλλά και για την προσαρμογή των υποδομών και της κοινωνίας στα νέα κλιματικά δεδομένα.
Στα άμεσα μέτρα που πρέπει να λάβει η κυβέρνηση και η περιφέρεια πρέπει να περιλαμβάνονται η αποζημίωση των κατοίκων των περιοχών που έχουν πληγεί, η προσεκτική αποκατάσταση του γεφυριού της Πλάκας, η συντήρηση των υπόλοιπων σημαντικών γεφυριών καθώς και η καταγραφή των ζημιών και η υποβολή πρότασης για βοήθεια στο Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης – εφόσον τεκμηριώνεται κάτι τέτοιο από το μέγεθος της καταστροφής..
Αναλυτικά για τις καταστροφές από τις ακραίες βροχοπτώσεις
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ τονίζουν σε δήλωσή τους ότι οι καταστροφές σε πολλές περιοχές της χώρας εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων μας υπενθυμίζουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα ακόμα και αν θέλουμε να κλείνουμε τα μάτια μας μπροστά της. Για να μην θρηνούμε εκ των υστέρων για τις καταστροφές, χρειάζεται:
- Να επεξεργαστούμε και να υλοποιήσουμε μια αποτελεσματική στρατηγική προστασίας του κλίματος σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και να συμβάλλουμε – στο μέτρο των δυνατοτήτων μας - στην επίτευξη συμφωνίας στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για το Κλίμα που θα διεξαχθεί στο Παρίσι τον Δεκέμβριο 2015. Στόχοι θα πρέπει να είναι: 1) σταδιακή έξοδος από τα ορυκτά καύσιμα το αργότερο μέχρι το 2050, με φιλόδοξους δεσμευτικούς ευρωπαϊκούς και εθνικούς στόχους για το 2030, στη βάση των προτάσεων των Πράσινων ή έστω του Ευρωκοινοβουλίου, 2) μείωση σπατάλης ενέργειας, 3) μείωση των εκπομπών CO2 μέσω της παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές και της μείωσης εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα.
- Να διαμορφώσουμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που ως ένα βαθμό είναι πλέον αναπόφευκτη.
Μεταξύ άλλων, η χώρα και κάθε μία από τις 13 Περιφέρειες πρέπει να επεξεργαστούν:
- Σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που θα προωθούν ένα σύνολο μέτρων πρόληψης φυσικών καταστροφών εξαιτίας της αύξησης της έντασης και της συχνότητας των ακραίων καιρικών φαινομένων. Τα σχέδια αυτά – η εκπόνηση και υλοποίηση τους μπορούν να υποστηριχθούν από ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία - πρέπει να εξειδικεύονται και σε επίπεδο Δήμου.
- Ολοκληρωμένα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων από Φυσικές Καταστροφές (Πλημμύρες, Σεισμοί, Κατολισθήσεις, κλπ) μέχρι το 2016. Ειδική ενότητα πρέπει να αφορά στα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης και διοικητικών ορίων Δήμων, μέσα στο πλαίσιο των ευρύτερων Σχεδίων Διαχείρισης σε επίπεδο Υδρολογικής Λεκάνης.
Η κυβέρνηση και οι περιφερειακές αρχές των περιοχών όπου παρατηρήθηκαν οι μεγάλες καταστροφές οφείλουν,αφενός να βοηθήσουν τους πολίτες να αποκαταστήσουν τις ζημιές (συμπεριλαμβανομένων αυτών στις υποδομές και το περιβάλλον), αφετέρου να εντοπίσουν πιθανούς παράγοντες που μεγιστοποίησαν τις ζημιές και να λάβουν μέτρα ώστε να αποφευχθεί η επανάληψη λαθών στο σχεδιασμό έργων, αλλά και η κατασπατάληση πόρων. Απαιτείται, επίσης, έλεγχος όλων των μοναδικών πετρόχτιστων γεφυριών, ώστε να μην θρηνήσουμε και άλλες καταστροφές, όπως αυτή του ιστορικού γεφυριού της Πλάκας, η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν είχαν γίνει εργασίες συντήρησης. Το γεφύρι πρέπει να ξαναχτιστεί, ακολουθώντας απολύτως την τεχνική των μαστόρων που το έχτισαν.
Στην περιοχή της Ηπείρου που επλήγη ιδιαιτέρως, η Περιφέρεια και η Κεντρική Διοίκηση πρέπει να καταγράψουν άμεσα τις καταστροφές και να εξετάσουν αν η έκτασή τους δικαιολογεί την προσφυγή στη βοήθεια που προσφέρει το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1), εργαλείο στήριξης χωρών και περιφερειών μετά από μεγάλες φυσικές καταστροφές. Οι αρχές, σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό του Ταμείου, έχουν προθεσμία 12 εβδομάδες για να εκτιμήσουν τη ζημιά, να συγκεντρώσουν αποδεικτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αυτή ξεπερνάει το 1,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της περιφέρειας (που είναι μια από τις πιο φτωχές) και να υποβάλουν την αίτηση.
Το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει καταστεί πλέον αποδοτικότερο, ταχύτερο και περισσότερο ευέλικτο, ως αποτέλεσμα και της δουλειάς της Ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο και των προτάσεων του εισηγητή Ν. Χρυσόγελου (2). Εκτός από την αποκατάσταση των ζημιών, ο Κανονισμός προβλέπει ρητά την υποχρέωση υποβολής από τις αρχές σχεδίου και πληροφοριών που θα αποδεικνύουν ότι έχουν ληφθεί μέτρα πρόληψης, ώστε να μην επαναλαμβάνονται καταστροφές, ενώ δίνεται η δυνατότητα να εφαρμοστεί η προσέγγιση του οικοσυστήματος για τα έργα αποκατάστασης των ζημιών ,είτε με χρηματοδότηση από το Ταμείο Αλληλεγγύης, είτε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
(1) Το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση μεγάλων φυσικών καταστροφών και την εκδήλωση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης στις πληγείσες περιοχές της Ευρώπης, μετά τις σοβαρές πλημμύρες που έπληξαν την Κεντρική Ευρώπη το καλοκαίρι του 2002. Έως το Νοέμβριο του 2013, είχε χρησιμοποιηθεί σε 56 περιπτώσεις για την αντιμετώπιση καταστροφών και είχε παράσχει βοήθεια ύψους 3.5 δισ. ευρώ σε 23 ευρωπαϊκές χώρες. Παρόλα αυτά, εκτιμήθηκε ότι η ικανότητα αντίδρασης και η αποτελεσματική αξιοποίηση του Ταμείου υπό τον ισχύοντα μέχρι πρόσφατα Κανονισμό δεν ήταν επαρκής και ορισμένα κριτήρια ενεργοποίησής του ήταν υπερβολικά πολύπλοκα και δημιουργούσαν σύγχυση ως προς τις προϋποθέσεις υποβολής και τις ακολουθούμενες διαδικασίες. Στη διάρκεια της Ελληνικής προεδρίας έγινε εφικτό να υπάρξει συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Κομισιόν και Συμβουλίου για τον νέο Κανονισμό και την εκ νέου ενεργοποίηση του Ταμείου.
