Αναστέλλονται όλα τα μεγάλα έργα και η κατασκευή των εγκαταστάσεων για τη διαχείριση απορριμμάτων που είχαν δρομολογηθεί τα τελευταία τρία χρόνια μέσω ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα).

 

Σύμφωνα με τα όσα ορίζει το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ), το οποίο ετέθη χθες σε δεκαήμερη δημόσια διαβούλευση, για όσα έργα και υποδομές δεν έχουν υπογραφεί συμβάσεις, προβλέπεται ότι θα ανασταλούν και αντ΄ αυτών θα σχεδιαστούν νέα, βάσει του νέου σχεδίου.

 

Με άλλα λόγια, δεν θα προχωρήσουν διαγωνισμοί, οι οποίοι βρίσκονται σε εξέλιξη και αφορούν τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων σε Πελοπόννησο, Δυτική Μακεδονία, Ηλεία, Σέρρες, Ήπειρο, Αλεξανδρούπολη, Θήβα κ.ά.

 

Το προτεινόμενο ΕΣΔΑ προτάσσει τη μείωση της παραγωγής απορριμμάτων έναντι της δημιουργίας μεγάλων μονάδων για την επεξεργασία τους. Όπως τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Τσιρώνης παρουσιάζοντας την Τετάρτη το μεσημέρι το νέο σχέδιο, οι σχεδιασμοί των έργων ως σήμερα δεν «πατούσαν» στην κοινοτική νομοθεσία, η οποία προβλέπει σταδιακή απομείωση των απορριμμάτων, και στηρίζονταν σε στοιχεία προ κρίσης.

 

Μάλιστα, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Κώστα Πουλάκη, η σύσταση των απορριμμάτων άλλαξε στα χρόνια της οικονομικής ύφεσης, ενώ ο όγκος τους μειώθηκε σημαντικά καθώς οι πολίτες επέστρεψαν στις αρχές της οικιακής οικονομίας.

 

Έτσι, όπως σημείωσε ο κ. Τσιρώνης, απαιτείται επανασχεδιασμός. Αναφερόμενος μάλιστα στο ΣΔΙΤ Πελοποννήσου, επεσήμανε ότι είναι «εντελώς εκτός του δικού μας σχεδιασμού», καθώς αφορά τη διαχείριση ετησίως 150.000 τόνων απορριμμάτων για τα επόμενα 28 χρόνια «όταν δεν υπάρχει ένας δήμαρχος στην συγκεκριμένη Περιφέρεια που να έχει δεσμευθεί ακόμη και για ένα κιλό απορριμμάτων».

 

 

Μάλιστα, ο αναπληρωτής υπουργός επεσήμανε ότι ένας δήμος ο οποίος παράγει 10.000 τόνους απορριμμάτων τον χρόνο και θα ήθελε να συμβληθεί με τις σχεδιαζόμενες εγκαταστάσεις στην Πελοπόννησο, θα έπρεπε για τα επόμενα 28 χρόνια να καταβάλλει 650.000 ευρώ ετησίως. «Γιατί τότε να μη διατηρήσουν τις απεχθείς χωματερές για τις οποίες πρέπει να πληρώνουν πρόστιμο μόνο 160.000 τον χρόνο;» διερωτήθηκε ο κ. Τσιρώνης, τονίζοντας ότι η αναθεώρηση του ΕΣΔΑ ξεκίνησε από την αγωνία όσων δήμων δεν μπορούν να πληρώσουν αυτά τα υπέρογκα ποσά.

 

Όσον αφορά τον περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρο Τατούλη, ο οποίος υπεραμύνεται των έργων διαχείρισης απορριμμάτων μέσω ΣΔΙΤ στην περιοχή του, ο κ. Τσιρώνης ανέφερε ότι «είναι απόλυτα υπεύθυνος για τα 4,5 από τα 14,5 εκατ. ευρώ του προστίμου για τις χωματερές» το οποίο έχει επιβληθεί στη χώρα μας από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

 

Σε ερώτηση δημοσιογράφων για την τύχη των περιοχών της Πελοποννήσου, μέχρι να ολοκληρωθεί ο νέος σχεδιασμός, ο κ. Τσιρώνης υποστήριξε ότι τα καλά παραδείγματα της Καλαμάτας, της Σπάρτης, του Ευρώτα κτλ. έδειξαν ότι η διαχείριση σύμμεικτου μπορεί να ξεπερνά ακόμη και το 85% των απορριμμάτων. «Η προδιαλογή του σύμμεικτου μπορεί να αποτελέσει μια ενδιάμεση λύση. Μόνο το υπόλειμμα θα πηγαίνει για ταφή. Η διαδικασία εγκατάστασης είναι συντομότερη από την κατασκευή ενός μεγάλου έργου» τόνισε ο ίδιος, επισημαίνοντας ότι η χωροθέτηση είναι πιο εύκολη διότι δεν υπάρχει δυσοσμία, όπως και η αδειοδότηση.

 

Το νέο ΕΣΔΑ εισάγει τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης, τα οποία δίνουν προβάδισμα στους δήμους για τη διαχείριση των απορριμμάτων τους και καθιερώνει τη χωριστή συλλογή αποβλήτων, τουλάχιστον για το γυαλί, το χαρτί, το μέταλλο και το πλαστικό, ώστε να εξασφαλισθεί η ανακύκλωση 65% του συνολικού βάρους τους από το στάδιο της προδιαλογής έως το 2020.

 

Ωστόσο, πόσες τελικά θα είναι οι ροές της ανακύκλωσης, εάν αυτή θα είναι ανταποδοτική και άλλες λεπτομέρειες, θα είναι στην ευχέρεια των δήμων, πάντα βάσει του ΕΣΔΑ.

 

Η ανακύκλωση απορριμμάτων στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα. Τα δεδομένα για το 2011 δείχνουν ότι αντιστοιχεί στο 15% της παραγωγής, ενώ οι ποσότητες οργανικού κλάσματος που ανακτήθηκαν μέσω χωριστής συλλογής (κομποστοποίηση ή / και ενεργειακή ανάκτηση) αντιστοιχούσαν σε ποσοστό μόλις 3% επί των συνολικά παραγόμενων σύμμεικτων απορριμμάτων.

 

Τα στοιχεία διαχείρισης για το 2011 έδειξαν επίσης ότι στην περίπτωση των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων, σημαντικό ποσοστό (30%) αποθηκεύτηκε εντός των εγκαταστάσεων παραγωγής εν αναμονή περαιτέρω διαχείρισης, ενώ αντίστοιχη ποσότητα (περίπου 37% του συνόλου) οδηγήθηκε σε εργασίες ανάκτησης.

 

Σύμφωνα με τον κ. Τσιρώνη, ο νέος σχεδιασμός θα δημιουργήσει έναν τζίρο 1,5 δισ. ευρώ γύρω από τη διαχείριση των σκουπιδιών μέσα στην επόμενη πενταετία καθώς και 16.000 θέσεις εργασίας, οι οποίες θα είναι χρηματοδοτούμενες από την ανακύκλωση.

 

Επίσης, όπως υποστήριξε ο αναπληρωτής υπουργός, για την υλοποίηση του νέου ΕΣΔΑ υπάρχουν διαθέσιμα 1 δισ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ, 200 εκατ. ευρώ ετησίως από τις πωλήσεις ανακυκλώσιμων υλικών, ενώ υπάρχουν και τα αδιάθετα αποθεματικά των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων, τα οποία υπολογίζονται σε περίπου 80 εκατ. ευρώ.

 

Το νέο ΕΣΔΑ, μεταξύ άλλων, προβλέπει: 

- Καθιέρωση της χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων, ως πρωταρχικού βήματος του νέου συστήματος διαχείρισης, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της χωριστής συλλογής ήτοι 40% του συνολικού βάρους των βιοαποβλήτων, ως το 2020.

 

- Επανασχεδιασμό των αναγκαίων έργων και υποδομών στους υπό αναθεώρηση περιφερειακούς σχεδιασμούς στην κατεύθυνση αναθεώρησης των στόχων μέχρι το 2020 υπέρ της ανακύκλωσης και των ανώτερων μορφών διαχείρισης με ιδιαίτερη έμφαση στη διαλογή στην πηγή και με ελαχιστοποίηση της επεξεργασίας συμμείκτων. Η διαχείριση των αποβλήτων είναι δημόσια υπόθεση με έμφαση στην πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση με φιλόδοξους στόχους, πέραν των ήδη τεθέντων ως ελαχίστων από την υφιστάμενη νομοθεσία.

 

- Ριζική αναθεώρηση της λειτουργίας των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) και επανασχεδιασμό τους.

 

- Ενσωμάτωση ως υποχρεωτική κατεύθυνση τοπικών σχεδίων διαχείρισης από τους δήμους.

 

- Νομοθετική ρύθμιση για τα έργα και υποδομές που υλοποιούνται με τη μορφή ΣΔΙΤ. Αναστολή τους σε περίπτωση μη ύπαρξης σύμβασης μέχρις ισχύος του παρόντος και επανασχεδιασμός έργων υποδομών και δράσεων βάσει του παρόντος ΕΣΔΑ. Πρόβλεψη παράλληλης επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών. Ανάπτυξη κατά προτεραιότητα μικρής κλίμακας αποκεντρωμένων μονάδων ανάκτησης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων.

 

- Εξάλειψη παράνομης διακίνησης αποβλήτων εντός της χώρας, για την ανάπτυξη υγιούς και περιβαλλοντικά ορθής επιχειρηματικότητας στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων.

 

- Ενίσχυση ελέγχων - επιθεωρήσεων και μηχανισμών υποστήριξης για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία.

 

- Αποκατάσταση των ρυπασμένων περιοχών διάθεσης αποβλήτων και διευθέτηση του προβλήματος των ιστορικά αποθηκευμένων βιομηχανικών αποβλήτω με σειρά μέτρων.

 

Στη χώρα μας σήμερα λειτουργούν 75 Χώροι Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ), δίκτυο 54 Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ), έργο ανακύκλωσης συσκευασιών για περίπου 85% του πληθυσμού με 31 Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) καθώς και 4 Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων. Υλοποιούνται 19 νέοι ΧΥΤΑ, 17 επεκτάσεις ΧΥΤΑ και 34 ΣΜΑ.

 

Βάσει του νέου ΕΣΔΑ αναμένεται ότι ως τις 30 Σεπτεμβρίου θα αναθεωρηθούν από τις Περιφέρειες τα ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων) και ως τα τέλη Οκτωβρίου αναμένεται ότι θα έχουν εκπονηθεί και τα Τοπικά Διαχειριστικά Σχέδια των δήμων.

 

 

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που απέστειλε το υπουργείο στις ευρωπαϊκές αρχές, σήμερα στη χώρα υπάρχουν 52 ενεργές χωματερές: 20 στην Πελοπόννησο, 11 στο Νότιο Αιγαίο, 5 στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, 5 στη Δυτική Ελλάδα (περιλαμβάνεται η Αχαΐα και η Ηλεία), 3 στο Ιόνιο, 3 στη Στερεά Ελλάδα, 3 στην Αττική και 2 στο Βόρειο Αιγαίο.

 

Οι ανενεργές (χωματερές που έχουν κλείσει αλλά δεν έχουν αποκατασταθεί) φθάνουν τις 166, εκ των οποίων οι 60 βρίσκονται στην Πελοπόννησο, 46 στην Κεντρική Μακεδονία, 21 στο Νότιο Αιγαίο, 10 στη Στερεά Ελλάδα.

 

Το πρόστιμο για το πρώτο εξάμηνο του 2015 το οποίο αντιστοιχεί σε αυτές τις χωματερές είναι 10.800.000 ευρώ. Ωστόσο, οι υπηρεσίες του υπουργείου υπέβαλαν στοιχεία και για άλλες χωματερές, για τις οποίες έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες κλεισίματος ή αποκατάστασης, αλλά δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Εφόσον γίνουν αποδεκτά και τα επιπλέον έγγραφα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε το πρόστιμο μπορεί να μειωθεί στα 9.920.000 ευρώ.

 

Η χώρα μας έχει ήδη καταβάλει τον περασμένο Φεβρουάριο το εφάπαξ πρόστιμο των 10 εκατ. ευρώ για τις παράνομες χωματερές. Να σημειωθεί ότι τον περασμένο Δεκέμβριο, όποτε και εκδόθηκε η καταδικαστική απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, στην Ελλάδα λειτουργούσαν 70 ενεργές χωματερές ενώ υπήρχαν και 223 ανενεργές.

 

Εκτός από το εφάπαξ πρόστιμο, υπάρχουν και τα εξαμηνιαία πρόστιμα, τα οποία υπολογίζονται ανάλογα με την πρόοδο της χώρας μας στο κλείσιμο και αποκατάσταση των χωματερών. Η Ελλάδα κάθε εξάμηνο πρέπει θα καταβάλλει 80.000 ευρώ για κάθε χωματερή σε λειτουργία και 40.000 ευρώ για κάθε χωματερή που έχει κλείσει, αλλά δεν έχει αποκατασταθεί. Το επόμενο χαράτσι θα πέσει στις 2 Δεκεμβρίου 2015.

Ο πίνακας με τους προς αποκατάσταση ΧΑΔΑ

 

πηγη: www.tovima.g ρεπ; Μαχη Τρασα