Η ημερίδα είχε ως στόχο τη δημιουργία συνεργειών και μιας πλατφόρμας δικτύωσης ώστε να αναζητηθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν από τη διαδικασία μετάβασης.
Ο κ. Ιωαννίδης παρουσίασε την σημασία και την επίδραση του λιγνίτη στη περιοχή τα τελευταία 60 χρόνια σημειώνοντας πως η χρησιμοποίηση του λιγνίτη της περιοχής μας, στήριξε την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας και ουσιαστικά στήριξε αυτό που σήμερα αντιλαμβανόμαστε ως σύγχρονη Ελλάδα.
«Αυτό είχε ως συνέπεια την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της Δυτικής Μακεδονίας σε μεγάλο βαθμό, δημιουργώντας μια μονοκαλλιέργεια, μια παθογένεια που είχε ως συνέπεια την μείωση των παραδοσιακών παραγωγικών δραστηριοτήτων της περιοχής» ανέφερε χαρακτηριστικά σημειώνοντας πως στην κορύφωση της λιγνιτικής δραστηριότητας το 34% του τοπικού ΑΕΠ προερχόταν από τον κλάδο της ενέργειας ενώ εκεί βασίζονταν 22,5χιλ. θέσεις εργασίας άμεσα, έμμεσα ή επαγωγικά. «Σήμερα ωστόσο η Δυτική Μακεδονία κρατά τα σκήπτρα της αρνητικής πρωτιάς της ανεργίας σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Ο Δήμαρχος Κοζάνης αναφέρθηκε επίσης σε μελέτη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας/Παράρτημα Δυτικής Μακεδονίας σύμφωνα με την οποία η αποδέσμευση 300 μεγαβάτ έχει υπολογιστεί πως αφαιρεί από την τοπική οικονομία περίπου 83εκ ευρώ σε ετήσια βάση.
« Με βάση τα στοιχεία αυτά αντιλαμβανόμαστε όλοι την εξάρτηση της τοπικής οικονομίας από τη λιγνιτική δραστηριότητα. Οι αλλαγές όμως είναι ραγδαίες. Η λιγνιτική δραστηριότητα βαίνει και ορθώς μειούμενη αλλά δεν μπορούμε να μην λάβουμε μέτρα. Αν δεν το κάνουμε δεν θα έχουμε μια δίκαιη μετάβαση αλλά μια καταστροφική μετάβαση για τις τοπικές οικονομίες. Και αυτό δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τη Δυτική Μακεδονία αλλά 41 Περιφέρειες σε όλη την Ευρώπη, με κοινά χαρακτηριστικά».
Ο κ. Ιωαννίδης ζήτησε την ανάληψη πρωτοβουλιών σε 3 επίπεδα:
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο: Οι αποφάσεις για τη μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας λαμβάνονται στο υψηλότερο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από εκεί θα πρέπει να υπάρξει και η ανάληψη πρωτοβουλίας στήριξης των σε μετάβαση Περιφερειών. Σήμερα υπάρχει η πρωτοβουλία Coal Platform στην οποίο η Δυτική Μακεδονία είναι περιοχή-πιλότος αλλά αυτό δεν επαρκεί. Υπολογίζεται πως το κόστος μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας μέχρι το 2030 είναι ανάμεσα σε 2-4δις. ευρώ, οπότε είναι αναγκαίο η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης και να κινήσει τις διαδικασίες για μια δίκαιη μετάβαση. Δυστυχώς η Δυτική Μακεδονία στην πρόσφατη αναθεώρηση του ETS δεν έχει πρόσβαση στους πόρους από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
Σε Εθνικό επίπεδο: H τεράστια πρόκληση της μετάβασης δεν μπορεί να είναι μόνο τοπική υπόθεση αλλά πρέπει να είναι Εθνική υπόθεση. Θα πρέπει να υπάρξουν Εθνικοί πόροι αλλά και συντονισμός για να στηρίξουν την προσπάθεια. Πριν 2 χρόνια καταθέσαμε οι 5 Δήμαρχοι των Ενεργειακών περιοχών μια πρόταση για χρηματοδότηση από τους πόρους των δημοπρασιών των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Δεν βρήκαμε ανταπόκριση αλλά θα επανέλθουμε γιατί είναι ένα δίκαιο αίτημα. Παράλληλα περιμένουμε την ανακοίνωση του Εθνικού Ενεργειακού Σχεδιασμού για να προχωρήσουμε και στον τοπικό μας σχεδιασμό.
Σε τοπικό επίπεδο: Απαιτείται ένα καλά δομημένο πρόγραμμα μετάβασης, που θα προκύψει από έναν έντιμο διάλογο όλων των φορέων. Την τοπική αυτοδιοίκηση, τους εργαζόμενους στη ΔΕΗ, τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών, που θα πρέπει να καταλήγει στην συνειδητοποίηση του προβλήματος. Επιπρόσθετα απαιτείται η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδίου για τη μετάβαση, με συγκεκριμένα εργαλεία και χρονοδιαγράμματα.
Η εκπλήρωση του σχεδίου αυτού θα πρέπει να ακολουθεί τρεις βασικούς άξονες.
- Την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
- Την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και των δυνατοτήτων του.
- Την ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος
«Θα πρέπει να «ακουμπήσουμε» στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, στον τομέα της ενεργειακής εξοικονόμησης, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε υπηρεσίες που σχετίζονται με την αξιοποίηση της βιομηχανικής μας κληρονομίας» ανέφερε χαρακτηριστικά και κατέληξε:
«Η μετάβαση απαιτεί πρωτοβουλίες σε πολλά επίπεδα. Οδηγούμαστε σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών ρύπων διοξειδίου του άνθρακά, η οποία όμως θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχουν «θύματα» Περιφέρειες, που σήμερα είναι εκτεθειμένες. Είναι πολύ σημαντικό και για την Ευρώπη, που σήμερα δέχεται πλήγματα αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης, να δείξει ότι μπορεί να σταθεί αλληλέγγυα σε αυτές τις Περιφέρειες και σε αυτούς τους Ευρωπαίους πολίτες και πιστεύω πως θα το κάνει».